آیا ماهوارهها میتوانند به پیدا کردن هواپیماهای گمشده کمک کنند؟
در سال ۲۰۱۴ که گم شدن یک هواپیمای مسافربری متعلق به کشور مالزی به همراه ۲۳۹ سرنشین آن توجه جوامع جهانی را به خود جلب کرده بود، چین تصاویری ماهوارهای منتشر کرد که به گفته مقامات این کشور ممکن بود مشخصکننده موقعیت مکانی لاشه هواپیما باشد.
البته این عملیات با موفقیت همراه نبود و سال گذشته جستجو برای یافتن بقایای پرواز مذکور به صورت رسمی متوقف شد؛ اما با این حال از نقش مهم ماهوارههای سنجش از دور در پیدا کردن هواپیماهای خارج از رادار نمیتوان غافل شد. به کمک چند ماهواره سنجشی دقت بالا، میتوان ظرف تنها چند ساعت پس از حادثه، موقعیت هواپیما را مشخص کرد.
ماهوارههای سنجش از دور را میتوان به طور عمده به دو دسته راداری و اپتیکال تقسیم کرد. امروزه ماهوارههای اپتیکال با دقت کمتر از ۵۰ سانتیمتر، و ماهوارههای سنجشی راداری با دقت کمتر از یک متر تصاویر طبقهبندی نشده را ارائه میدهند.
سازههای فلزی همچون لاشه هواپیما میتوانند امواج راداری را به خوبی منعکس کرده و در تصاویر ماهوارههای راداری به آسانی قابل رویت باشند. ضمن اینکه شرایط نامساعد جوی، هوای ابری یا نبود نور در شب، نمیتواند تصویربرداری راداری ماهوارهای را دچار مشکل کند. بنابراین با توجه به دقت بالای ماهوارههای اپتیکال و دسترسی شبانهروزی ماهوارههای راداری، استفاده از ترکیبی از هر دو نوع ماهواره سنجشی برای هر جستجوی بقایای هواپیمای سقوط کرده منطقی به نظر میرسد.
سنجش از دور ماهوارهای مزایای زیادی نسبت به جستجوهای متداول هوایی و دریایی با استفاده از هواپیما و کشتی دارد. ماهوارههای سنجشی در ارتفاع ۲۰۰ تا ۹۰۰ کیلومتری سطح زمین قرار دارند و میتوانند تنها در یک عکس که طی چند ثانیه تهیه میشود، یک ناحیه ۱۰۰*۱۰۰کیلومتری (برابر با مساحت کوبا) یا حتی ۵۰۰*۵۰۰کیلومتری را پوشش دهند. جستجوی همین مساحت برای یک هواپیما، بین 1.5 تا 34 ساعت و برای یک کشتی بسیار بیشتر از آن طول خواهد کشید. مزیت دیگر ماهوارهها این است که وقتی در مدار باشند، به محض وقوع حادثه میتوان از تصویربرداری آنها استفاده کرد؛ در واقع زمان پاسخگویی پس از حادثه به حداقل میرسد. علاوه بر این، نگرانی بابت عبور از مرزهای بینالمللی در حوادثی مانند غرق شدن کشتی سانچی که در خارج از مرزهای کشور اتفاق میافتد وجود ندارد.
البته محدودیتهایی نیز در استفاده از سنجش ماهوارهای وجود دارد؛ برای مثال در مواردی که شیء مورد نظر در قطبهای شمال یا جنوب مفقود شده باشد، تصویربرداری ماهوارهای از آن با مشکلاتی همراه است. همچنین در کوهستانهای دارای پوشش جنگلی، تنها از تصاویر راداری میتوان استفاده کرد و تصاویر اپتیکال کاربرد چندانی ندارند. اما در مجموع مزایای این روش بسیار قابل توجه هستندالبته در صورتیکه به جزئیات فنی توجه کافی شده و از پیش برای مواجهه باسناریوهای مختلف برنامهریزی شده باشد.