فضاپیماها، ماهواره‌ها و ایستگاه‌های فضایی زیادی در مدار حول زمین می‌چرخند اما بعد از پایان مأموریت‌ها و در دوران فرسودگی به کجا هدایت می‌شوند؟
ایستگاه فضایی تیان گونگ 1 /Tiangong-1 چین از کنترل خارج‌شده و احتمالاً سال آینده میلادی به زمین برگردد؛ اما این ایستگاه فضایی دقیقاً در همان محلی سقوط نمی‌کند که اغلب فضاپیماهای دیگر روزگار بازنشستگی را در آن می‌گذرانند.
در زمانه‌ای که انسان بزرگ‌ترین قله‌ها را فتح کرده، بر قطب‌های شمال و جنوب پا گذاشته و پهنه اقیانوس‌ها و صحراها را درنوردیده است؛ ماجراجویان و مکتشفان همواره دنبال پهنه‌های جدید می‌گردند.
بعضی از این مکان‌های تازه به نام قطب‌های خارج از دسترس شناخته می‌شوند که از آن میان، قطب اقیانوسی خارج از دسترس به‌عنوان گورستان زباله‌های فضایی توجه زیادی را به خود جلب کرده است.
قطب اقیانوسی خارج از دسترس حدود ۲۷۰۰ کیلومتری جنوب جزایر «پیت کرن» و در جنوب اقیانوس آرام جنوبی واقع است؛ جایی که هیچ انسانی در آن زندگی نمی‌کند و بین استرالیا، نیوزیلند و آمریکای جنوبی قرار دارد.
این مکان نه‌تنها برای کاشفان جذاب است؛ بلکه فعالان حوزه فضا و کاربران ماهواره نیز به آن علاقه‌مندند. زیرا بیشتر ماهواره‌هایی که حول زمین و روی مدار می‌چرخند درنهایت روزی از مدار خارج و برخلاف ماهواره‌های کوچک‌تر که آتش‌گرفته و به‌کلی از بین می‌روند، آن‌ها به زمین سقوط می‌کنند؛ به‌واقع بقایای ماهواره‌های بزرگ‌تر خود را به سطح زمین می‌رسانند و برای جلوگیری از برخورد آن‌ها با مناطق پرجمعیت، این ماهواره‌ها را در نزدیکی قطب اقیانوسی خارج از دسترس پایین می‌آورند.
به‌واقع، ساقط و متلاشی شدن ماهواره‌ها و فضاپیماها روی منطقه‌ای به وسعت تقریبی ۱۵۰۰ کیلومترمربع از سطح اقیانوس، این منطقه را به گورستان این تجهیزات تبدیل کرده است. بر اساس آخرین آمار، بقایای بیش از ۲۶۰ ماهواره عمدتاً روسی در این منطقه وجود دارد.
بقایای ایستگاه فضایی میر نیز در این منطقه است، این ایستگاه که سال ۱۹۸۶ پرتاب شد، با وزن ۱۲۰ تن امکان سوختن و از بین رفتن در فضا را نداشت بنابراین در سال ۲۰۰۱ در این منطقه فرود آمد و چند ماهیگیر در آن حوالی بخش‌هایی از بقایای آن را به شکل قطعات نورانی در آسمان دیدند.
بازگشت کنترل‌شده فضاپیماها برای هیچ‌کس خطر ندارد؛ همچنین این قسمت از اقیانوس به دلیل جریان‌های اقیانوسی و وجود زندگی دریایی جزئی، زیستگاه ماهی‌ها و قابل ماهیگیری نیز نیست.
ایستگاه فضایی بین‌المللی متعلق به ناسا نیز پس از پایان مأموریت آن، یکی از فرود آمدگان آتی بر این قطب خواهد بود؛ بر اساس طرح‌های جاری، این ایستگاه باید تا یک دهه آینده به مأموریت خود پایان دهد و با دقت در این محل فرود آید. فرود این ایستگاه با وزن ۴۵۰ تن و ۴ برابر ایستگاه فضایی میر، چشم‌اندازی شگرف پدید می‌آورد.
باوجوداین، فرود آوردن کنترل شهر ایستگاه فضایی یا ماهواره‌ها همواره ممکن نیست، زیرا در مواردی ارتباط فضاپیما با کنترل‌کننده‌های زمینی قطع می‌شود. این امر در مورد ایستگاه فضایی ۳۶ تنی سالیوت-7 «Salyut 7» در سال ۱۹۹۱روی داد که در آمریکای جنوبی فرود آمد، همچنین داستان مشابهی در مورد ایستگاه فضایی اسکاب لب آمریکا وجود داشت که در سال ۱۹۷۹ در استرالیا سقوط کرد. براثر این فرودها هیچ‌کس مصدوم نشد یا آسیبی به کسی نرسید، اما بارش بقایایی از فضاپیما را در پی داشت؛
احتمالاً سال آینده بار دیگر این بارش‌ها صورت خواهد گرفت؛ زیرا ماهواره تیان گونگ 1 چین بین ژانویه و آوریل سال آینده میلادی (دی تا اسفند جاری) باید به زمین برگردد اما مهندسان چینی کنترل آن را ازدست‌داده‌اند و نمی‌توانند موتور آن را برای فرود در جنوب اقیانوس آرام کنترل کنند.
این ماهواره سال ۲۰۱۱ به‌عنوان اولین ایستگاه فضایی چین به فضا پرتاب شد و سال بعد میزبان لیو یانگ اولین فضانورد چینی بود.
درنهایت این ایستگاه در محل ۴۲.۸ درجه شمال و جنوب فرود می‌آید مکانی بین عرض جغرافیایی شمال اسپانیا و جنوب استرالیا که نمی‌توان محل دقیق‌تر آن را تا چند ساعت قبل از آتش گرفتن برآورد کرد.