چرا آمریکا در جنگ سرد میلیون ها سوزن مسی به فضا پرتاب کرد؟
وقتی قرار بر تصور فناوریهای تازه باشد، هیچ محدودیتی پیش روی انسان وجود ندارد. بهبیاندیگر در توفانهای ذهنی، تخیل میتواند تا بینهایت سیر کند و هیچچیز قادر نیست جلوی آن را بگیرد. اما گاهی اوقات ایدههایی که جایی در دنیای واقعی ندارند از جلسات توفان فکری به بیرون درز میکنند. ایده آمریکا برای پرتاب میلیونها سوزن مسی به فضا هم شاید یکی از اینها باشد.
سال ۱۹۶۳ بود و دو ماهی میشد که حلقهای مشابه به زحل حول زمین ایجادشده بود. آن حلقه هم تنها یک هدف داشت: ایجاد راه ارتباطی تازه برای اهالی زمین.
در دهه ۱۹۵۰ میلادی به لطف کابلهای عظیم بستر دریا و امواج رادیویی میشد طی چند دقیقه پیامها را به آنسوی اقیانوسها یا حتی قارهها ارسال کرد. اما امکان تخریب این کابلها توسط عوامل بیگانه وجود داشت (ماجرا به جنگ سرد بازمیگردد) و توفانهای خورشیدی و زمینی هم میتوانستند در سیگنالهای رادیویی اختلال ایجاد کنند و به همین خاطر آمریکا تصمیم گرفت روش تازهای را برای ارتباطات دوربرد امتحان کند: حلقهای از مس بهاندازه زمین تا ارسال و دریافت پیامها را فارغ از شرایط جوی زمین با سرعتی باورنکردنی ممکن کند.
عملکرد آن سیستم قرار بود اینگونه باشد: راکتی صدها میلیون سوزن مسی کوچک را به مدار پایینی زمین منتقل میکند و بستر تازهای را در اختیار سیگنالهای رادیویی قرار میدهد تا از کنارههای یونوسفر به اطراف منتقل شوند.
عجیب اینکه آن سیستم کار میکرد و ظرف تنها چند روز از شروع بهکارش میشد پیامها را با سرعت فوقالعاده ۲۰ کیلوبیت بر ثانیه از کالیفرنیا به ایست کوست ارسال کرد.
سیستم ارتباطی تازه حدوداً ۴ ماه فعالیت کرد و موفقیت بسیار بزرگی برای آن زمان بود. اما بهتدریج آن سوزنها شروع به افتادن از مدار زمین کردند و بدتر از همه اینکه رویهم انباشته میشدند و ازآنجا بود که مشکل واقعی رخ داد.
وقتی قرار باشد با سرعت ۸ کیلومتر بر ساعت به دور زمین بگردید، حتی یک ذره کوچک هم اثری بزرگ از خود بر جای میگذارد. درواقع ذرات زبالههای فضایی میتوانند آسیبهای جدی به زمین وارد کنند و حتی فضاپیماهای پیشرفته را به دردسر بیاندازند. البته آن سوزنهای مسی زیاد هم بزرگ نبودند (تنها ۱.۸ سانتیمتر طول داشتند) و قطرشان از یک چهارم تار موی انسان فراتر نمیرفت. اما نکته جالب در مورد فلزات موجود در فضا این است که بهسرعت به فلزات مشابهشان جوش میخورند و برای این منظور نیازی به حرارت ندارند.
این یعنی تمامی آن سیم های فلزی کوچک که البته در قطب های جنوب و شمال فرود نیامدند این پتانسیل را داشتند که به یکدیگر بچسبند و زباله های فضایی بزرگی را تشکیل دهند. طبق پژوهشی که در سال ۲۰۱۳ انجام شد چندین توده بزرگ از این سیم ها هنوز در مدار زمین وجود دارند و دانشمندان اعلام کردند که حتی ممکن است تا چندین دهه هم در مدار باقی بمانند.