تغییرات شگفتانگیز خورشید در ۲ سال گذشته
از سال ۱۸۴۳ که ساموئل هاینریش شوابه (Samuel Heinrich Schwabe) ۱۷ سال را صرف مشاهده تغییرات لکههای خورشیدی کرد، چرخه خورشیدی بهخوبی درک شده است. از آن زمان به بعد، ما بهطور مرتب هر یازده سال یک بار جریان جزر و مد لکههای خورشیدی را مشاهده کردهایم.
اخیراً مدارگرد خورشیدی آژانس فضایی اروپا (ESA) تصاویر منظمی از خورشید گرفته است تا پیشرفت را در حالی که ما به سمت اوج چرخه خورشیدی فعلی حرکت میکنیم، ردیابی کند.
دو تصویر تازه منتشر شده از فوریه ۲۰۲۱ و اکتبر ۲۰۲۳ نشان میدهد که چگونه همهچیز در خورشید در حال حرکت به سمت بیشینه فعالیت کنونی خورشیدی است.
در همین رابطه بخوانید: خورشید و منظومه شمسی چگونه از بین میروند؟
خورشید یک توپ بزرگ پلاسمایی (گازی با بار الکتریکی) است که ویژگی شگفت انگیزی دارد و میتواند یک میدان مغناطیسی را حرکت دهد. با چرخش خورشید، میدان مغناطیسی با آن به اطراف کشیده میشود، اما چون خورشید در منطقه استوای خود سریعتر از قطبها میچرخد، خطوط میدان مغناطیسی آن تنگ و تنگتر میشوند.
تحت این فشار شدید، خطوط میدان گهگاه میشکنند، یکدیگر را قطع میکنند یا از سطح خورشید بیرون میزنند و زمانی که این کار را انجام میدهند، ما یک لکه خورشیدی میبینیم. این لکههای تیره روی سطح خورشید، مناطقی هستند که غلظتهای متراکمتر مواد خورشیدی، از جریان گرما جلوگیری میکنند و باعث ایجاد لکههای خنکتر و در نتیجه تیرهتر روی خورشید میشوند.
چرخش آهسته خورشید و پیچیدگی آهسته اما پیوسته خطوط میدان مغناطیسی آن به این معنی است که لکههای خورشیدی با اعوجاج بیشتر میدان بیشتر و بیشتر میشوند. به نظر میرسد که با پیشرفت چرخه خورشیدی، لکهها بهآرامی از مناطق قطبی به مناطق استوایی مهاجرت میکنند.
کاوش قطبهای خورشید
آژانس فضایی اروپا برای کمک به درک این چرخه پیچیده و پردهبرداری از اسرار خورشید، مدارگرد خورشیدی خود را در تاریخ ۱۰ فوریه ۲۰۲۰ به فضا پرتاب کرد. ماموریت آن کاوش مناطق قطبی خورشید، درک عواملی که چرخه ۱۱ ساله خورشیدی را به حرکت در میآورند و اینکه چه چیزی باعث گرم شدن تاج خورشیدی (لایههای بیرونی جو خورشید) میشود، است.
تصاویری که از مدارگرد خورشیدی آژانس فضایی اروپا منتشر شده است، نمای نزدیک از سطح خورشید یا فتوسفر آن را در حالی که به اوج فعالیت خورشیدی نزدیک میشود، نشان میدهد. در ابتدای این چرخه، در کمینه فعالیت خورشیدی در سال ۲۰۱۹، فعالیت نسبتا کمی وجود داشت و فقط چند لکه خورشیدی وجود داشت. از آن زمان تاکنون همهچیز به آرامی در حال افزایش است.
تصویر مربوط به فوریه ۲۰۲۱، خورشیدی نسبتاً آرام را نشان میدهد، اما تصویری که در اکتبر سال گذشته گرفته شده پنشان میدهد که همهچیز در حال داغ شدن است.
انتظار میرود بیشینه فعالیت این چرخه در سال ۲۰۲۵ رخ دهد که از نظریههایی مبنی بر اینکه دوره بیشینه فعالیت خورشید میتواند یک سال زودتر فرا برسد، حمایت میکند.
درک چرخه خورشیدی فقط یک علاقه علمی نیست، بلکه اطمینان از این است که آسیب به سیستمهای زمینی و مداری را به حداقل میرسانیم و تأثیر حیاتی فعالیت خورشید بر حیات روی زمین را بیشتر درک میکنیم.