زودیاک ماه تولد من چیست؛ دروغ یا واقعیت؟

زودیاک ماه تولد من چیست؟ این جمله چه مفهومی دارد؟

زودیاک شما چیست؟ شما متولد کدام ماه هستید؟ به نظر جمله‌های مودبانه‌ای برای آغاز یک گفتگو هستند. همه ما حداقل برای یک بار هم که شده، با کنجکاوی صفحه‌های طالع‌بینی در مجله‌ها یا سایت‌ها را خوانده‌ایم، با سوال‌هایی مانند زودیاک ماه تولد من چیست مواجه شده‌ایم یا درباره مفاهیمی مثل دایره زودیاک مطالبی خوانده‌ایم. شاید هم در گوگل این‌گونه جستجو کرده‌ایم؛ نشان زودیاک من چیست؟

همچنین ویژگی‌های شخصیتی را که به متولدین ماه‌ها نسبت داده‌ شده است، حداقل درباره خودمان با دقت مورد بررسی قرار داده و شاید حتی به توصیه‌هایی که در طالع‌بینی شده عمل کرده‌ایم.

از آنجایی که اختربینی یا طالع‌بینی بر پایه حرکت اجرام آسمانی بنا شده، شاید بپرسید: «آیا این کار علمی است؟» پاسخ کوتاه و احتمالا برای بسیاری تلخ است: «خیر!» طالع‌بینی به طور کلی پیش‌بینی آینده یک فرد یا ارائه توصیه‌هایی بر اساس پدیده‌های نجومی است؛ در حالی که علم نجوم به مطالعه اجرام آسمانی، فضا و فیزیک کیهان بر اساس معادله‌های پیچیده ریاضی و فیزیک می‌پردازد. در این مقاله درباره زودیاک، طالع‌بینی و بررسی دلایل علمی نبودن آن خواهید خواند.

زودیاک در نجوم چیست؟

زودیاک (Zodiac) یا منطقةالبروج، کمربندی فرضی به پهنای ۱۶ درجه از کره سماوی پیرامون دایرةالبروج (Ecliptic) است که حدود ۸ درجه از شمال و ۸ درجه از جنوب در امتداد آن را می‌پوشاند. دایرةالبروج دایره‌ای فرضی در آسمان بوده که خورشید در مدت یک سال آن را طی می‌کند.

در همین رابطه بخوانید: مستندهای نیل دگراس تایسون

در همین رابطه بخوانید: نرم افزار آسمان شب تولد

زودیاک به برج‌های دوازد‌ه‌گانه تقسیم شده‌ است و مدار ظاهری خورشید در میانه، مدار ماه، سیاره‌های عطارد، زهره، مریخ، مشتری و زحل، اورانوس، نپتون و برخی شبه سیاره‌ها را دربرمی‌گیرد. پنج سیاره نخست از قدیم با چشم غیرمسلح دیده می‌شدند و اجرام دیگر یادشده به تدریج مورد اکتشاف قرار گرفتند.

نگاهی کوتاه به تاریخچه زودیاک

• تقسیم دایرةالبروج به علائم زودیاک در نجوم بابلی به نیمه نخست هزاره اول قبل از میلاد برمی‌گردد. زودیاک از فهرست ستارگان کاتالوگ مول.اپین (MUL.APIN) که در حدود هزار سال قبل از میلاد توسط بابلی‌ها گردآوری شده، ترسیم گشته است. برخی از صورت‌های فلکی به دوران عصر برنز، دوران اولین امپراتوری بابل برمی‌گردد؛ مانند تصاویری که از صورت‌های فلکی دوقلوها (Gemini) و خرچنگ (Cancer) به دست آمد.
• در حدود پایان قرن پنجم قبل از میلاد، ستاره‌شناسان بابلی دایرةالبروج را به ۱۲ صورت مساوی تقسیم کردند. هر صورت فلکی ۳۰ درجه از طول جغرافیایی آسمانی را می‌پوشاند؛ بنابراین اولین سامانه مختصات آسمانی شناخته‌شده ایجاد شد.
• بر اساس محاسبه‌های اخترفیزیک مدرن، زودیاک بین سال‌های ۴۰۹ و ۳۹۸ قبل از میلاد و در زمان حکومت هخامنشیان معروف شد.
• تمام تمدن‌های بزرگ قدیمی در آسیا، آفریقا و آمریکا منجم‌هایی اغلب از فرقه راهبان و عالمان در دربار و بارگاه خود داشتند که به‌ طور مرتب فرایندهای آسمانی را مشاهده، نظاره و در دفاتری ثبت کرده و در تلاش بودند این فرآیندها را تعبیر و تفسیر کنند.
• در گذشته طالع‌بینان به پیشگویی آینده شاهان یا سرزمین پادشاهی آنان می‌پرداختند و حکمرانان بر مبنای رای و نظر منجمان دربار خود تصمیم‌گیری می‌کردند. برای نمونه آن‌ها همیشه مسائلی را از قبیل اینکه چه موقع باید ازدواج کنند، یا به لشکرکشی و جنگ بپردازند، یا اقدام به ساخت یک کشتی کنند، از منجمان خود می‌پرسیدند.
• همچنین در گذشته بسیاری از نیروها مانند تاثیر ماه بر جزرومد به عنوان نیرویی غریب عنوان می‌شد و آن را عجیب می‌دانستند، اما امروزه با پیشرفت علم، تمام سازوکارهای جهان بر اساس نیروی بنیادین فیزیک، جاذبه و دافعه بین ذره‌ها، توضیح داده می‌شود؛ بنابراین چیزی با عنوان اثر مریخ یا ماه بر روی اهالی زمین وجود ندارد.

نحوه محاسبه زودیاک چگونه است؟

طالع‌بینی زودیاک، صور فلکی را در ۱۲ دسته تقسیم‌بندی می‌کند که این ۱۲ منطقه به شکل سمبل‌های زودیاک یا منطقةالبروج معروف هستند. طالع‌بینی معتقد است که نحوه قرارگیری خورشید و ماه و ستارگان در هر صورت فلکی در لحظه تولد فرد بر طبع و سرنوشت متولدین آن برج تاثیری روانشناختی دارد.

طالع‌بینی به کمک غیر ستارگان نیز مانند طالع عدد، رنگ و اسامی رایج است که به بررسی و پیش‌بینی ابعاد شخصیت آدمی یا طالع او می‌پردازد.

در اختربینی از جدولی به نام زایچه (Horoscope) بهره‌ می‌بردند که در آن درجه‌های قرار گرفتن سیاره‌ها، ماه و خورشید در صور فلکی مختلف و نیز دیگر عوامل آسمانی و فلکی را به هنگام تولد یک فرد ثبت می‌کنند. از اطلاعات این جدول برای طالع‌بینی، پیش‌بینی شخصیت آن فرد و طالع او استفاده می‌شود.

نحوه استخراج این جدول جزوی از اصول آموزشی کتب نجومی قدیم به شمار می‌رفته و چنین امری نیازمند آشنایی با علوم ریاضی، نجوم، زیج (Zij) و کار با اسطرلاب (Astrolabe) است. امروزه با بهره‌گیری از نرم‌افزارهای نجومی ساده می‌توان به سرعت چنین جدولی را ایجاد کرد.

هیچ‌گونه پژوهش علمی‌ مبنی بر صحت زایچه در دست نیست و روش‌های مورد استفاده برای تفسیرهایی که زایچه ارائه می‌دهد، دارای مبنای شبه‌ علمی هستند. در چارچوب علمی، شواهد شناخته‌شده‌ای درباره وجود ارتباطی بین یک فرد و چگونگی قرارگیری اجرام آسمانی در زمان تولد وی وجود ندارد.

رمزگشایی زودیاک و دلایل غیرعلمی بودن طالع‌بینی

اجرام آسمانی نمی‌توانند کره‌ زمین را تحت تاثیر خود قرار دهند

تاثیر گرانشی اجرام آسمانی تقریبا با تاثیر گرانشی کیف پولی که روی کمد گذاشته باشید برابر است! در واقع می‌توان گفت تاثیرات گرانشی ستارگان و سیاره‌ها بر ما تقریبا مساوی با هیچ بوده و این مقدار بسیار ناچیز نمی‌تواند اثر شگرفی بر شخصیت ما داشته باشد.

نزدیک‌ترین ستاره به زمین در فاصله حدود ۴ سال نوری است؛ یعنی نور خروجی از آن ۴ سال طول می‌کشد تا به زمین برسد. آیا واقع‌بینانه است که تصور کنیم با وجود این فاصله بسیار زیاد، آن ستاره می‌تواند تاثیری در سرنوشت ما داشته باشد؟

تفاوت جغرافیایی

تغییرات فصلی در همه مناطق زمین یکسان نیست. کسی که در ایران متولد می‌شود نسبت به فرد متولدشده در کانادا، بهار، تابستان، پاییز و زمستان متفاوتی را تجربه می‌کند. در واقع نمی‌توان انتظار داشت مثلا کودکی که در منطقه‌ای گرمسیر متولد شده است، با کودک متولدشده در منطقه‌ای سردسیر، صرفا به خاطر تولد در فصلی یکسان دارای خصوصیات همسانی باشد.

پژوهشی درباره ۲۲ سال آمار خودکشی در کشور انگلستان که در مجموع شامل بالغ بر ۲۷ هزار مورد است، نشان می‌دهد متولدین بهار به شکلی معنی‌دار بیشتر از متولدین پاییز و زمستان اقدام به خودکشی می‌کنند. چنین تفاوتی در مردها حدود ۱۴ درصد و در زن‌ها تقریبا ۳۰ درصد است! محققان این اختلاف را ناشی از تفاوت در رژیم غذایی مادران، تفاوت در میزان شدت نور در ماه‌های اول تولد، دما و ویژگی‌های آب‌وهوای فصول مختلف می‌دانند.

فصل تولد می‌تواند احتمال ابتلا به برخی بیماری‌ها یا داشتن ویژگی‌های ذهنی، روحی و جسمی را در شما کمتر یا بیشتر کند؛ آن هم نه به دلیل موقعیت اجرام سماوی و گفته‌های غلط فالگیر‌ها، بلکه به دلیل تفاوت در شدت نور، رطوبت هوا، دمای متوسط، رژیم غذایی و سایر فاکتور‌های محیطی. این فاکتور‌ها برای بسیاری از ما متفاوت است و همین امر تفاوت‌های شخصیتی را در سال‌های نخست زندگی ما ایجاد می‌کند.

تغییرات کره زمین

ما روی سیاره‌ای سنگی از جنس نیکل، آهن، سیلیکون، اکسیژن و سایر مواد معدنی زندگی می‌کنیم که با سرعت ۶۷ هزار مایل (107803 کیلومتر) در ساعت به دور خورشید می‌چرخد و هر ۳۶۵ روز یک بار مدار خود به گرد خورشید را کامل می‌نماید. از طرفی محور چرخش زمین نسبت به خط عمود بر صفحه مدار، دارای زاویه انحرافی معادل ۲۳.۵ درجه است و زمین هر ۲۳:۵۶ یک بار حول آن می‌گردد، اما جهت محور فرضی یادشده در فضا ثابت نیست و به کندی به دور خط عمود گردش می‌کند.

این حرکت مشابه حرکت یک فرفره‌ روی سطح صاف است. نیروی گرانشی که خورشید و ماه بر زمین وارد می‌کنند به راست شدن محور کج زمین می‌انجامد، اما هر جسم در حال چرخش یک اثر ژیروسکوپی (Gyroscope)، یعنی تمایل به کج محوری معین، دارد. چون زمین در برابر مستقیم شدن محور خود مقاومت می‌کند، نیروی گرانشی باعث ایجاد حرکت‌ تقدیمی زمین (Precession) می‌شود.

محور زمین به علت این حرکت در یک دوره ۲۶ هزار ساله دایره‌ای به شعاع ۲۳.۵ درجه در آسمان ترسیم می‌کند. این حرکت موجب می‌شود که نقاط اعتدال بهاری و پاییزی در میان صورت‌های فلکی به سمت مغرب بروند. به دلیل وجود حرکت تقدیمی، تا حدود ۱۳ هزار سال آینده، ستاره پرنور «نسر واقع» (Vega) به جای ستاره قطبی فعلی، آلفا-دب اصغر (α-Ursae Minoris)، ستاره قطبی خواهد شد. همچنین نقطه اعتدال بهاری که قبلا در صورت فلکی حمل (Aries) قرار داشته، اکنون در صورت فلکی حوت (Pisces) است و به تدریج به سمت صورت فلکی دلو (Aquarius) حرکت می‌کند.

بنابراین حتی اگر قبول کنیم زمانی کره زمین تحت تاثیر آسمان قرار داشته، باید این را بپذیریم که در طول ۴ هزار سال گذشته، تغییراتی از جمله تغییر شیب و موقعیت زمین نسبت به ستارگان و همچنین جایگاه صور فلکی رخ داده‌ است. این در حالی است که قواعد و توصیف‌های طالع‌بینی همچنان ثابت هستند!

خورشید زمان مساوی را در هر صورت فلکی نمی‌گذراند

از آنجایی که صورت‌های فلکی شکل و اندازه‌های متفاوتی دارند، خورشید زمان یکسانی را در صورت‌های فلکی نمی‌گذراند. به عنوان مثال، خورشید به مدت ۴۵ روز در صورت فلکی سنبله (Virgo) و ۵ روز در صورت فلکی عقرب قرار دارد.

نداشتن پشتوانه علمی طالع بینی و زودیاک

با تمام اعتقادات و ادعاهای مربوط به طالع‌بینی، حقیقت این است که هیچ پشتوانه علمی در مورد این مسئله وجود ندارد. در واقع تحقیقی در دست نیست که به ما نشان دهد طالع‌بینی حتی به میزانی کم از اعتبار علمی برخوردار است. همین موضوع موجب می‌شود که شک و شبهه‌ها در رابطه با صحت آن همچنان وجود داشته باشد.

به عبارتی شما نمی‌توانید تحقیقات علمی معتبری پیدا کنید که بگویند متولدین یک ماه دارای نوعی ویژگی خاص هستند. این نوع تقسیم‌بندی‌ها یک توهم محض است!