ماموریت جدید اسپیس‌ایکس برای نابودی ایستگاه فضایی بین‌المللی
طبق قرارداد جدید ناسا به ارزش حداکثر ۸۳۴ میلیون دلار که طی بیانه‌ای ۲۶ژوئن۲۰۲۴ منتشر شد، اسپیس‌ایکس وظیفه دارد با ساخت فضاپیمایی مخصوص، ایستگاه فضایی بین‌المللی را در سال ۲۰۳۱ منهدم کند؛ این ایستگاه فضایی بین‌المللی که پس از جنگ سرد در همکاری با روسیه طراحی و ساخته شد، بسیار بیشتر از عمر طراحی اولیه خود یعنی ۱۵ سال دوام آورده است و در حال کهنه‌شدن است.
در حال حاضر هیچ جزئیاتی در مورد فضاپیمای نابودگر آزمایشگاه مداری در دست نیست، اما آنچه مشخص است که فضاپیماهای کنونی اسپیس‌ایکس، از جمله دراگون (Dragon) و استارشیپ (Starship) برای خارج کردن ایستگاه از مدار مناسب نیستند و این شرکت باید یکی از فضاپیماهای موجود را با ماموریت مورد نیاز ناسا سازگار کند یا از صفر دست به طراحی و ساخت نمونه‌ای جدید بزند.
ایستگاه فضایی بین‌المللی سازه‌ای در حال کهنه شدن است
ایستگاه فضایی بین‌المللی احتمالا پیچیده‌ترین پروژه ساخت و ساز اجراشده و بدون شک بزرگ‌ترین و گران‌قیمت‌ترین سازه فضایی است. سرهم کردن ۴۲ ماژول آن که از سال ۱۹۹۸ آغاز شد، به ۴۲ پرتاب مختلف از زمین نیاز داشت. این ایستگاه، فضای داخلی وسیعی به اندازه یک زمین فوتبال دارد و با وزن بیش از ۴۵۰ تن به شدت سنگین است.
ناسا اعلام کرد قصد دارد سکونتگاه مداری‌اش را تا پایان سال ۲۰۳۰ عملیاتی نگه دارد و آژانس‌های فضایی همکار در کانادا، اروپا و ژاپن با این تصمیم موافق هستند، اما روسکاسموس (Roscosmos)، آژانس فضایی روسیه که در مشارکت با ناسا، هدایت ایستگاه و اداره چندین ماژول کلیدی را برعهده دارد فقط تا سال ۲۰۲۸ متعهد به همکاری است.
چرا باید ایستگاه فضایی را تخریب شود؟
آزمایشگاه مداری در سه دهه گذشته سکونتگاه پیوسته انسان در مدار نزدیک زمین بوده و آخرین باری که هیچ انسانی در مدار حضور نداشت به نوامبر۲۰۰۰ برمی‌گردد؛ قبل از زمانی که یک فضانورد ناسا و دو کیهان‌نورد روس در قالب اولین خدمه به ایستگاه فضایی بین‌المللی رسیدند.
برخی از طرفداران این سازه فضایی معتقدند که این سازه به هیچ وجه نباید از بین برود؛ بلکه باید تا مداری بسیار مرتفع بالا برد تا به عنوان مدرکی از قدرت مهندسی انسان در فضا باقی بماند، اما ناسا این ایده را به شدت غیرعملی و گران می‌داند. علاوه بر این، ایستگاه فضایی بین‌المللی هر چه زمان بیشتری در مدار بماند، شکننده‌تر خواهد شد و دیر یا زود شروع به از هم پاشیدن خواهد کرد که احتمال برخوردهای فاجعه‌بار زباله‌های فضایی و محدودشدن فعالیت‌های فضایی در پی خواهد داشت.
ایده‌های متفاوت درباره تصمیم گیری برای سرنوشت ایستگاه فضایی
برخی افراد نیز می‌خواهند بخش‌هایی از ایستگاه فضایی جدا و با بازگشت ایمن به زمین روانه موزه شوند، اما این ایده نیز از نظر لجستیکی (به معنای جابجایی کالاها از یک نقطه به نقطه دیگر) بسیار چالش‌برانگیز است. هر چند ایستگاه فضایی در مدار مونتاژ شده، اما برای جداسازی در آنجا طراحی نشده و هیچ فضاپیمایی در حال حاضر ظرفیت بار کافی برای حمل ماژول‌های ایستگاه فضایی به زمین را ندارد.
ناسا سناریوهای دیگر از جمله تغییر کاربری ایستگاه در مدار و واگذاری اداره آن به بخش خصوصی را نیز در نظر گرفت، اما تمام آن‌ها عواقبی به مراتب تیره‌تر را در پی دارند.
در نتیجه تنها یک گزینه باقی می‌ماند و با توجه به چالش‌ها موجود در هنگام جداسازی ماژول‌ها، ایستگاه فضایی بین‌المللی به طور یکپارچه منهدم خواهد شد. به همین خاطر، اهمیت قرارداد اخیر با اسپیس‌ایکس بخاطر وجود خطرات احتمالی و امکان رد شدن اجسام بزرگ‌تر از جو و سقوط آن‌ها روی زمین در هنگام خارج کردن این سازه بزرگ برجسته می‌شود؛ فضاپیمایی که این شرکت قرار است بسازد، باید به ایستگاه متصل شود و سپس در یک مانور با دقت طراحی شده، آن را با کم‌ترین خطر ممکن به درون جو زمین بکشاند.
نحوه انهدام ایستگاه فضایی
طبق سناریوی احتمالی، ایستگاه فضایی بین‌المللی از ترکیب کشش طبیعی و استفاده از موتورهای خود برای حرکت به مدار پایین‌تر تا ارتفاع کمتر از ۳۳۰ کیلومتری از سطح زمین استفاده می‌کند؛ سپس فضاپیمای اسپیس‌ایکس تقریبا یک سال پیش از تاریخ برنامه‌ریزی شده برای خروج از مدار و در حالی که فضانوردان هنوز در ایستگاه سکونت دارند، پرتاب می‌شود.
در طول زمان یک ساله، آخرین فضانوردان با کاهش تدریجی ارتفاع ایستگاه به زمین باز خواهند گشت و ایستگاه برای اولین بار در ۳۰ سال گذشته خالی از سرنشین خواهد شد. بسته به سرعت نزول ایستگاه، فضاپیمای اسپیس‌ایکس مجموعه‌ای از مانورهای مداری را برای کشاندن ایستگاه از ارتفاع تقریبا ۲۵۰ کیلومتری تا نزدیک به ۱۴۵ کیلومتری انجام خواهد داد.
در نهایت فشار نهایی اعمال می‌شود و فضاپیما، موتورهای خود را به مدت حداکثر یک ساعت روشن می‌کند تا ایستگاه فضایی را از میان ضخیم‌ترین و خطرناک‌ترین لایه‌های پایینی جو عبور دهد تا زمانی که اطمینان حاصل شود؛ ایستگاه و هر زباله تولیدی، برفراز قبرستان بقایای مداری در اقیانوس آرام جنوبی سقوط می‌کند.
ناظران زمینی می‌توانند منظره سقوط ایستگاه در جو را تماشا کنند. در آن زمان با درخشش آخرین شعله از بقایای ایستگاه فضایی بین‌المللی، بزرگ‌ترین سازه فضایی ساخت انسان و نماد همکاری بشر در فضا برای همیشه ناپدید خواهد شد.