راز اجرام عجیب مرکز کهکشان چیست؟
اجرام عجیبی که در حوالی سیاهچاله مرکز کهکشان راه شیری مشاهده شدهاند احتمالا ستارههای دوگانه غولپیکر هستند. ستارههای دوگانه اغلب در یک مدار متقابل قرار میگیرند و مرتب به دور همدیگر میچرخند؛ گاهی اوقات هم بیش از حد به هم نزدیک میشوند که متعاقبا یک ستاره بزرگ شکل میگیرد. اگر این اتفاق رخ بدهد، تا یک میلیون سال ابر بزرگی از گاز و غبار ستاره را فرا میگیرد.
از آنجا که نور توانایی فرار از سیاهچاله را ندارد، نمیتوان آن را به صورت مستقیم دید و تنها امکان مشاهده غیرمستقیم آنها وجود دارد. در سال ۲۰۲۰ اخترشناسان متوجه اجرامی شدند که به دور سیاهچاله مرکز کهکشان راه شیری به نام کمانای (Sagittarius A)، میچرخیدند و شبیه هیچ کدام از دیگر اجرام کهکشان نبودند. این امر باعث شد دانشمندان گروهبندی جدیدی را برای آنها تعریف کنند که اکنون اجرام G نامیده میشوند.
همچنین حدود دو دهه پیش بود که دو جرم عجیب بهنامهای G1 و G2 توجه اخترشناسان را به خود جلب کردند. آنها با توجه به مدار و طبیعت منحصربهفردشان در طول چند سال در کنار هم قرار گرفتند. در ابتدا این گونه بهنظر میرسید که آنها ابرهای گازی غولپیکر با عرض ۱۰۰ واحد نجومی (هر واحد نجومی معادل ۱۵۰ میلیون کیلومتر است) باشند. جالب است بدانید اجرام مذکور با نزدیکشدن به سیاهچاله کشیده میشدند.
بررسیهای بیشتر نشان داد رفتار آنها با ابرهای گازی متفاوت است. به گفته آندریا قز (Andrea Ghez)، از دانشگاه کالیفرنیا (University of California) آمریکا، اجرام عجیب مرکز کهکشان راه شیری ظاهری مشابه ابرهای گازی دارند، اما رفتار آنها همچون ستارگان است. او و همکارانش برای بیش از ۲۰ سال مرکز کهکشان را مورد برررسی قرار دادند.
اجرام مرموز اطراف سیاهچاله مرکز کهکشان
تیم دیگری از دانشگاه کالیفرنیا، لسآنجلس (UCLA) آمریکا دادههای پیشین را بررسی کردند و در نهایت توانستند اجرام عجیب دیگری نیز با نامهای G5، G4، G3 و G6 در مرکز کهکشان راه شیری بیابند. اجرام جدید نسبت به G1 و G2 مدارهای کاملا متفاوتی دارند و تناوب مداری تمامی این اجرام از ۱۷۰ تا ۱۶۰۰ سال متفاوت است.
در سال ۲۰۱۴ یکی از اجرام عجیب مرکز کهکشان راه شیری به نام G2 از نزدیکترین برخورد خود با سیاهچاله جان سالم به در برد. اخترشناسان پیشتر گمان میکردند G2 یک ابر گازی بزرگ از جنس هیدروژن است و در امتداد حرکت خود توسط سیاهچاله بلعیده خواهد شد. هرچند که G2 همزمان با نزدیکشدن به سیاهچاله کشیده شد، اما دیگر شکل اولیهاش را نداشت و لایههای بیرونی آن نیز کاملا در سیاهچاله فرو رفته بودند.
ستارهشناسان از همان ابتدا در این فکر بودند که چه چیزی جرم G2 را از مرگ حتمی در هنگام نزدیکی با سیاهچاله نجات داده است. در پاسخ به این سوال، شواهد تا حد زیادی به وجود یک جرم ستارهای درون G2 اشاره میکنند.
در رابطه با دیگر اجرام مرموز مرکز کهکشان راه شیری نیز میتوان گفت احتمالا آنها نیز زمانی ستارههای دوگانه بوده و سپس به یک ستاره بزرگ تبدیل شدهاند؛ مخصوصا اینکه اکثر ستارههای حاضر در مرکز کهکشان غولپیکر هستند و به صورت دوتایی به دور هم میچرخند. علاوه بر این در اطراف یک سیاهچاله کلانجرم همچون کمانای نیروی گرانش فوقالعاده زیادی وجود دارد که قطعا میتواند اجرام آسمانی مختلف را ناپایدار و از مدار اصلی خود خارج کند.
قز از این موضوع نتیجهگیری کرد که شاید ادغام ستارهها اتفاقی کاملا رایج در جهان باشد، اما بشر به دلیل محدودیتهایش از آن اطلاع نداشته است. تا پیش از این ستارههای زیادی در جهان مشاهده شده بودند که اخترشناسان نمیتوانستند توضیح خاصی برایشان ارائه دهند. هرچند حالا میتوان گفت که شاید بازمانده ترکیب دو ستاره پس از میلیونها سال باشند.
لازم به ذکر است نظریه ستارههای دوگانه نمیتواند به طور کامل تمامی رخدادهایی که در اطراف سیاهچاله کلانجرم کهکشان راه شیری رخ میدهد را توضیح دهد.