مریم فخیمی: شركت‌های خصوصی زیادی همچون بوئینگ، اسپیس‌اكس و ویرجین وجود دارند كه در بخش فضا فعالیت می‌کنند. اما احتمالا درباره شركت كوچك آكسیوم چیز زیادی نشنیده‌اید. مدیران این شركت در حالیکه سایر شرکت‌های خصوصی به دنبال ساخت ماهواره‌برهای خود هستند، طرح‌های بلندپروازانه‌ای در خصوص احداث ایستگاه فضایی خصوصی مطرح كرده‌اند. ساخت یك ایستگاه فضایی كه در ابتدا قرار است به آی‌اس‌اس متصل و آزمایش شود. در صورتی كه برنامه‌ها به درستی و با سرعت پیش رفته و توافق بین ناسا و آكسیوم حاصل شود، در آینده شاهد این خواهیم بود كه ایستگاه آكسیوم بطور مستقل به آزمایشگاه بشر در مدار پایین تبدیل شود. دست‌یابی به منابع مالی و جلب همكاری ناسا از چالش‌های پیش روی این شركت است. در این یادداشت نگاهی به فعالیت و طرح‌های آكسیوم خواهیم داشت.
شركت آكسیوم سال گذشته فعالیت رسمی خود را آغاز كرده و تا پیش از آن حدود 20 كارمند داشت. اگرچه امیدی ندارند كه بتوانند تا سال 2020 یك واحد چند منظوره برای اتصال به ایستگاه فضایی بین‌المللی پرتاب كنند و از طرفی برای ارسال فضانورد به ایستگاه فضایی در سال 2019، برنامه‌ریزی انجام نداده‌اند اما شاید متعجب شوید اگر بگویم در حال طرح‌ریزی برای ساخت اولین ایستگاه فضایی خصوصی هستند.
شركت اكسیوم توسط «مایك سافردینی» – كه به مدت ده سال مدیریت برنامه‌های آی‌اس‌اس را بر عهده داشت – و «كام غفاریان» مدیرعامل شركت اس‌جی‌تی – یكی از شركت‌های همكار ناسا در عملیات آی‌اس‌اس و آموزش فضانوردان- رهبری می‌شود و در پی جاه‌طلبی‌های بزرگی كه ممكن است به صنعت فضایی شكل جدیدی بدهد.
اكسیوم قصد دارد بخش مركزی ایستگاه خود را پیش از اینكه آی‌اس‌اس تعطیل شود به ایستگاه فضایی بین‌المللی متصل كند. روند تعطیل شدن آی‌اس‌اس برای سال 2024 برنامه‌ریزی شده اما ممكن است تا ۲۰۲۸ به تاخیر افتد.
با جدا شدن واحد آكسیوم ازآی‌اس‌اس، این ایستگاه به مجموعه كاملا مستقلی در فضا تبدیل خواهد شد.
اولین واحد فضایی این شركت به نام “واحد چند منظوره” یا “ماژول1” دراواخر سال 2020 پرتاب خواهد شد. برنامه فعلی شركت، پیدا كردن پرتابگر مناسب برای ارسال ایستگاه آكسیوم به فضا در یك مرحله است. به این منظورلازم است پرتابگر مناسبی با 9 مترطول و 5 متر عرض برای انتقال این محموله بزرگ به فضا پیدا كنند.
ماژول1، رانشگر اختصاصی خود را خواهد داشت، یعنی توسط نیروی محركه خود در مدار تزریق شده، به مقصد ایستگاه فضایی بین‌المللی رهسپار خواهد شد. آكسیوم از ناسا درخواست كرده تا این ماژول از طریق آداپتورهای الحاق جلویی به آی‌اس‌اس متصل شود. این آداپتور الحاق كه اخیرا نصب شده، پورت اتصال جدید ایستگاه برای ورود فضاپیماهای سرنشین‌دار تجاری آمریکا در آینده است .
آكسیوم و ناسا هنوز در حال بررسی امكان انجام این ماموریت مشترك هستند. اگرچه مقامات مركز فضایی جانسون ناسا به چنین درخواست‌هایی پاسخ فوری نمی‌دهنداما مذاكرات در حال انجام وقرارداد رسمی در حال تدوین است.
اینكه فضانوردان آكسیوم تا چه حد می‌توانند از فضای آی‌اس‌اس استفاده كنند هنوز مشخص نیست، اما ماژول 1، واحدی كامل و مستقل است. این ماژول از شرایط زندگی مناسب، محل خواب، سرویس بهداشتی، آشپزخانه، آزمایشگاه و فضایی برای ذخیره‌سازی برخوردار خواهد بود.
آكسیوم در یك بیانیه رسمی اعلام كرده كه این شركت قصد دارد در ماه می یا ژوئن سال جاری اقدام به ساخت ماژول1 كند.
«امیربلاچ‌من»، معاون آكسیوم درباره ساخت ایستگاه فضایی این شركت گفت: ما قصد داریم از همكاری شركتی كه بخش‌های زیادی از بدنه و قطعات آی‌اس‌اس را ساخته استفاده كنیم چرا كه ساختار، استحكام بدنه و ظاهرآن باید شبیه آی‌اس‌اس باشد.
فضانوردان آكسیوم در صورت تمایل می‌توانند از امكانات آی‌اس‌اس در طی مراحل آموزش استفاده كنند. آموزش فضانوردان توسط شركت “اس‌جی‌تی” كه مسئولیت آموزش فضانوردان ناسا را برعهده دارد انجام خواهد گرفت.
آكسیوم قصد دارد در سال 2019، فضانوردان خود را پیش از ورود به ماژول 1، برای اقامت كوتاه مدت به آی‌اس‌اس اعزام كند. به خاطر محدودیت زمانی، آموزش فضانوردان این شركت باید هرچه سریع‌تر آغاز شود كه البته این خود نیازمند درآمدزایی است!
اگرچه این شركت به طور رسمی اقدام به رزرو صندلی در هیچ‌كدام از ماموریت‌های سرنشین‌دارناسا نكرده اما به گفته «بلانچ‌من» اعزام فضانوردان و محموله‌های باری این شركت احتمالا توسط سایوز و فضاپیمای باری دراگون صورت خواهد گرفت.
بازار تجاری
به گفته آكسیوم، منابع مالی این شركت كشورهای مستقلی هستند كه قصد دارند فضانوردان خود را به فضا اعزام كنند. بیش از 20 كشور وجود دارد كه به دنبال اعزام فضانوردان خود به فضا هستند. برخی از این كشورها بنابه دلایلی چون وجه ملی و برخی به دلیل آموزش و توسعه فناوری در پی ماموریت‌های فضایی سرنشین‌دارهستند.
محدودیت‌ها
به خاطر محدودیت فضا درآی‌اس‌اس و كمبود سفینه‌های فضایی، فعلا افزایش تعداد فضانوردان در آی‌اس‌اس امكان‌پذیر نیست.
در حال حاضر “آی‌اس‌اس” از ظرفیت پذیریش همزمان 7 خدمه برخوردار است. دو فضانورد همیشه از ناسا هستند، دو خدمه از روسیه و فضانورد بعدی از آژانس فضایی اروپا یا آژانس فضایی ژاپن است.
محدودیت دیگر، تعداد صندلی‌های سایوز است. این ناوكیهانی غول‌پیكر تنها می‌تواند سه نفر را به آی‌اس‌اس منتقل كند، بنابراین تازمانی كه اسپیس اكس و بوئینگ پروازهای سرنشین‌دار خود را تا سال 2018 آغاز نكنند، تعداد فضانوردانی كه در ایستگاه فضایی بین‌المللی سكونت دارند بیش از 6 نفر نخواهد بود. از سوی دیگر ناسا قصد دارد یك فضانورد اضافی به منظور انجام تحقیقات فضایی به آی‌اس‌اس اعزام كند.
سایر منابع مالی
گردشگری فضایی دیگر منبع مالی برای تامین هزینه‌های یك شركت خصوصی فضایی چون آكسیوم است. رزرو اقامت در فضا برای گردشگران آكسیوم مانند گردشگران شركتی چون «ویرجین» كه ماموریت‌های زیرمداری انجام می‌دهد نخواهد بود. گردشگران فضایی آكسیوم نیازمند گذراندن دوره‌های آموزشی گسترده هستند و بنابراین هزینه آموزش و سفر آن‌ها متفاوت خواهد بود.شركت ویرجین برای یك پرواز زیرمداری و تجربه چند دقیقه بی‌وزنی، مبلغی در حدود 250هزار دلار از هر گردشگر دریافت می‌كند در حالی كه اقامت در فضا حدود 7 تا 10 روز خواهد بود.
استفاده از حامیان مالی، سازمان‌های خصوصی، انجام تحقیقات و اكتشافات علمی دیگر منابع مالی اكسیوم خواهند بود.
رهبران آكسیوم معتقدند تعداد زیادی كارآفرین وجود دارد كه علاقمندند در فضا كارآفرینی كنند. از طرفی ناسا در تلاش است ماموریت اكتشافات فضایی خود را ازمدار پایین زمین به مدار ماه منتقل كند. بنابراین ایستگاه فضایی آكسیوم به شركت‌ها اجازه می‌دهد تا فناوری‌های جدید را در مداری نزدیك به زمین آزمایش كنند.
رقابت
شركت‌های فضایی زیادی پیشنهاد ساخت ایستگاهی در اندازه ایستگاه آكسیوم مطرح كرده‌اند، تعداد كمی از آن‌ها موفق بودند. اما آكسیوم شانس بیشتری دارد. رهبران آكسیوم تجارب زیادی در آی‌اس‌اس كسب كرده‌اند. همچنین «استفان آلتموس» مدیر سابق بخش مهندسی مركز فضایی جانسون، دو فضانورد و بلاچ‌من از دیگر نفرات این شركت هستند.
در هرحال آكسیوم با شتاب زیادی در حركت است و مدیران آن معتقدند این شركت می‌تواند از عهده این مسئولیت بلندپروازانه برآید.