ماهواره پارس ۱ جزو کلاس ماهواره‌های تصویربرداری و سنجشی است و قابلیت تصویربرداری از ۹۵ درصد اراضی ایران در کمتر از ۱۰۰ روز را دارد! این ماهواره با جرم کمتر از ۱۵۰ کیلوگرم توسط پرتابگر سیمرغ در مدار با ارتفاع ۵۰۰ کیلومتر تزریق می‌شود.
پارس ۱ جزو کلاس ماهواره‌های تصویربرداری در حوزه طراحی و ساخت ماهواره سنجشی است که در آن محموله‌های متفاوت و با قدرت تفکیک متوسط به انجام مأموریت می‌پردازند. این ماهواره در پژوهشکده سامانه‌های ماهواره تعریف شد و در ساخت و آزمون آن پژوهشکده‌های مختلف پژوهشگاه فضایی ایران، برخی از دانشگاه‌های کشور، شرکت‌های خصوصی و دانش‌بنیان و وزارت دفاع و پشتیانی نیروهای مسلح سهیم هستند.
در همین رابطه بخوانید: دانلود تصاویر ماهواره‌ای با کیفیت
مأموریت‌های ماهواره پارس
ماهواره پارس ۱ به منظور تصویربرداری کاربردی، توسعه بازار داده‌های سنجشی داخلی و توسعه و آزمون فناوری‌های پایه ماهواره‌های سنجشی و بخش زمینی آنها طراحی و تولید شده است. این پروژه در برنامه راهبردی ماهواره‌های سنجشی به عنوان نخستین گام راهبردی در راستای دستیابی به اهداف آن برنامه، معرفی شده است. با این وجود، هم اهداف عملیاتی و هم راهبردی در آن نظر قرار گرفته است.
اهداف اولیه ماهواره پارس ۱
- تهیه نقشه با مقیاس ۱.۲۰۰۰۰۰ در زمینه آب کره
- تهیه نقشه با مقیاس ۱.۱۰۰۰۰۰ در زمینه‌های زیست کره و انسان کره
اهداف ثانویه ماهواره پارس ۱
- برداشتن نخستین گام از مسیر راه طراحی ابرسامانه ماهواره سنجشی عملیاتی بومی
- افزایش سطح فناوری ساخت سامانه‌های ماهواره‌های سنجشی در داخل کشور
- توسعه استفاده از داده‌های سنجشی در بین نهادها و دستگاه‌های مختلف
- توسعه بازار داده‌های سنجشی در کشور
مشخصات فنی ماهواره پارس ۱
پارس ۱ به منظور ارسال تصاویر به زمین از فرستنده‌ای در طیف مخابراتی X با نرخ Mbps استفاده می‌کند. استفاده از لینک باند X با سرعت مذکور برای نخستین بار در این ماهواره استفاده شده است که گامی موفق برای ماهواره‌های بعدی برای افزایش سرعت ارسال دیتا از ماهواره به زمین است. همچنین، دریافت تصاویر ماهواره در دو ایستگاه زمینی امکان‌پذیر است.
در همین رابطه بخوانید: چه مسیری پیش روی آینده سنجش از دور ماهواره‌ایست؟
این ماهواره با سه محموله تصویربرداری MS ، SWIR و TIR با قدرت تفکیک مکانی ۱۵، ۱۵۰ و ۳۰۰ متر وظیفه تصویربرداری از کل اراضی کشور ایران را برعهده دارد. محموله MS و SWIR این ماهواره در کمتر از صد روز، ۹۵ درصد اراضی ایران را تصویربرداری می‌کنند. همچنین، محموله TIR ماهواره پارس ۱ که قابلیت تصویربرداری در شب را میسر می‌سازد، در کمتر از ۴۵ روز کل اراضی ایران را تصویربرداری می‌کند.
دوربین MS که روی این ماهواره نصب شده است در مقایسه با سایر محموله‌های تصویربرداری ساخته‌شده در کشور دارای بهترین قدرت تفکیک مکانی تصویربرداری است. همچنین برای نخستین بار دوربین‌های SWIR و TIR در این ماهواره استفاده شده است. روی هر سه محموله تصویربرداری ماهواره پارس ۱ همانند سایر زیرسامانههای ماهواره، آزمون‌های کارکردی، محیطی و EMC انجام شده است.
پیشرانش ماهواره پارس ۱
پارس ۱ دارای زیرسامانه پیشرانش گاز سرد است که کنترل مدار ماهواره توسط آن انجام می‌شود. پارس ۱ پس از ماهواره فجر دومین ماهواره است که در آن از پیشرانش گاز سرد استفاده شده است. زیرسامانه پیشرانتی دارای چهار تراستر یک نیوتنی است که در صفحه زیرین ماهواره مونتاژ شده است.
آزمون نشتی گاز در این زیرسامانه یکی از مهم‌ترین آزمون‌های کارکردی است که این آزمون قبل و بعد از آزمون‌های ارتعاشی و در حین آزمون خلأ حرارت انجام شده است.
تله‌متری و تله‌کامند ماهواره پارس ۱
برای ارسال فرمان و دریافت داده‌های سلامت ماهواره از باندهای UHF/VHF و S استفاده می‌شود. در لینک UV ارتباط همه‌جهته ایستگاه با ماهواره فراهم است که در فازهای اولیه مأموریت که هنوز نشانه‌روی ماهواره به سمت زمین فراهم نشده استفاده می‌شود. پس از انجام نشانه‌روی زمین به منظور دریافت و ارسال اطلاعات به ماهواره از لینک باند با سرعت ۳۰kbps استفاده می‌شود. ایستگاه‌های ارسال و دریافت تله‌کامند و تله‌متری در شهرهای تهران و قشم است.
توان ماهواره پارس ۱
تأمین توان الکتریکی در این ماهواره توسط دو آرایه خورشیدی بازشونده و یک آرایه متصل به بدنه ماهواره انجام می‌شود که در مجموع سه پنل ماهواره بیش از ۲۰۰ وات توان تولید می‌کند. زیرسامانه الکتریکی ماهواره پارس ۱ دارای یک بسته باتری به منظور تأمین توان در زمانی که ماهواره در دید خورشید قرار ندارد یا تأمین توان‌های لحظه‌ای زیاد است. همچنین این زیرسامانه دارای بردهای متعدد الکترونیکی به منظور رگوله کردن و توزیع ولتاژ برای زیرسامانههای مختلف ماهواره و شارژ باتری است.
کنترل وضعیت ماهواره پارس ۱
نشانه‌روی ماهواره به سمت زمین یا به سمت خورشید به منظور عکسبرداری و تولید توان توسط زیرسامانه کنترل وضعیت انجام می‌شود. این زیرسامانه دارای حسگرهای مختلف برای تعیین وضعیت ماهواره است.
حسگرهای مورداستفاده در این ماهواره عبارتند از دو حسگر مغناطیس‌سنج، دو حسگر خورشید، سه حسگر ژیروسکوپ و یک حسگر ستاره که داده‌های خروجی این حسگرها با استفاده از فیلتر کالمن به منظور تعیین وضعیت استفاده می‌شود. کنترل وضعیت ماهواره با استفاده از چهار چرخ واکنشی و سه عدد گشتاوردهنده مغناطیسی انجام می‌شود.
در همین رابطه بخوانید: ژیروسکوپ در ایستگاه فضایی+فیلم
در این زیرسامانه علاوه بر انجام آزمون‌های کارکردی و محیطی روی تجهیزات استفاده شده، آزمون‌های نرم‌افزار در حلقه و سخت‌افزار در حلقه به منظور صحه‌گذاری الگوریتم‌های تهیه شده انجام شده است.
تعیین موقعیت ماهواره پارس ۱ توسط ماژول GPS و همچنین با استفاده از زیرسامانه تعیین موقعیت رادیویی بومی انجام می‌شود. در این زیرسامانه تعیین موقعیت، ارسال سیگنال‌ها از طریق حداقل ۵ فرستنده زمینی انجام می‌شود که پس از دریافت این سیگنال‌ها توسط ماهواره، تعیین موقعیت توسط ماژول مذکور انجام می‌شود. هدف از این ماژول که برای نخستین بار در ماهواره پارس استفاده شده این است که وظیفه تعیین موقعیت ماهواره وابسته به داده‌های GPS نباشد.
ایستگاه‌های زمینی ماهواره پارس ۱
بخش زمینی پروژه ماهواره پارس ۱ شامل ایستگاه‌های ارسال و دریافت تله‌کامند و تله‌متری در باندهای UHF/VHF و S است. برای دریافت تصاویر اخذ شده توسط محموله‌های تصویربرداری ماهواره از ایستگاه باند X واقع در سایت چرمشهر وابسته به سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح و به صورت پشتیبان از ایستگاه اخذ باند X ماهدشت استفاده می‌شود. همچنین این پروژه دارای حداقل ۵ ایستگاه فرستنده مربوط به زیرسامانه تعیین موقعیت رادیویی در باند S است.
کامپیوتر پرواز ماهواره پارس ۱
کامپیوتر پرواز ماهواره پارس ۱ که دارای افزونه سرد است وظیفه اجرای نرم‌افزار ماهواره داده‌برداری از تجهیزات مختلف ماهواره ذخیره داده‌ها و ارسال آنها به زمین از طریق لینک مخابراتی را برعهده دارد. نرم‌افزار ماهواره پارس ۱ که یکی از پیچیده‌ترین زیرسامانههای این ماهواره است، در ابتدا در مدل مهندس الکتریکی ماهواره و سپس در بستر آزمون فلت ماهواره صحه‌گذاری و در نهایت در ماهواره تجمیع شد.
کنترل حرارت
زیرسامانه کنترل حرارت ماهواره شامل حسگرها و هیترهای متعدد و همچنین عایق حرارتی MLI برای حفظ و کنترل دمای تجهیزات مختلف در بازه دمایی مناسب است. در این ماهواره برای نخستین بار در داخل کشور از لوله حرارتی استفاده شده است.
سازه و مکانیزم ماهواره پارس ۱
تمامی تجهیزات ماهواره توسط زیرسامانه سازه حمل و نگهداری می‌شود. در زیرسامانه سازه پارس ۱ از صفحات لانه زنبوری به منظور نگهداری قطعات استفاده شده است همچنین در این ماهواره به منظور کاهش ارتعاشات وارده از طرف پرتابگر به ماهواره، ایزولاتور طراحی و ساخته شده و مورد آزمون قرار گرفته است.
برای صحه‌گذاری طراحی سازه‌ای این ماهواره دو مدل سازه‌ای ساخته شده است که خوشبختانه مدل دوم تمامی الزامات آزمون را برآورده کرده است. همچنین برای گسترش صفحات خورشیدی بازشونده، از سازوکار فنری و به منظور کنترل سرعت زاویه‌ای باز شدن پنل از یک موتور DC استفاده شده است.
