با گسترش کاربرد فناوری چت جی‌پی‌تی و سایر فناوری‌های مبتنی بر هوش مصنوعی، بسیاری از دانشمندان به این موضوع فکر می‌کنند که هوش مصنوعی چگونه می‌تواند در بررسی مریخ موثر باشد. در ادامه به دیدگاه‌های مختلف پژوهشگران در این باره می‌پردازیم.
چت جی‌پی‌تی یک مدل زبانی مبتنی بر هوش مصنوعی است که آموزش داده شده و مقادیر زیادی از اطلاعات آنلاین را تغذیه کرده است. این فناوری می‌تواند به یک درخواست معین، پاسخ‌های متنی مشابه پاسخ‌های انسان بدهد. با کمک چت جی‌پی‌تی یا یک مدل زبانی هوش مصنوعی مشابه آن، تصور این که یک ربات در حال چرخیدن و تعامل داشتن با سطح سیاره مریخ باشد، کار سختی نیست.
این ربات هوشمند را می‌توان به مجموعه‌ای از دستگاه‌های علمی متصل کرد. چت‌بات مذکور می‌تواند آنچه را که دستگاه‌های علمی در محل می‌یابند، بررسی کرده و شاید حتی شواهدی را از زندگی گذشته جمع‌آوری کند. این داده‌ها را می‌توان درک، ارزیابی و به شکل علمی گردآوری نمود و نتیجه نهایی به طور مستقیم از ربات به یک مجله علمی ارسال شود.
کاربرد هوش مصنوعی در مریخ
به گفته سرجان اوزجان (Sercan Ozcan)، از دانشگاه پورتسموث (University of Portsmouth) انگلستان، چت جی‌پی‌تی می‌تواند مریخ را کاوش کند، اما ممکن است اطلاعات گمراه‌کننده‌ای نیز ارائه دهد. او می‌گوید: «چت جی‌پی‌تی به طور ۱۰۰ درصد دقیق نیست و مستعد توهم است. معتقدم انسان‌ها هنوز هم می‌توانند بهتر از چت جی‌پی‌تی عمل کنند؛ حتی اگر کندتر باشند.» او عقیده دارد نباید از چت جی‌پی‌تی در بخش‌هایی استفاده کنیم که نمی‌توانیم هیچ خطایی را بپذیریم.
استیو راف (Steve Ruff)، از دانشگاه ایالتی آریزونا (ASU) آمریکا، می‌گوید: «شک دارم بتوان از هر مدل هوش مصنوعی که با مشاهده‌های موجود آموزش دیده باشد، برای تفسیر مشاهده‌های جدید بدون حضور انسان، با اطمینان استفاده کرد. هر مجموعه داده از این دست، به تلاش‌های پرزحمت برای مرتب‌سازی نیاز دارد.» راف باور دارد هوش مصنوعی در کوتاه‌مدت می‌تواند در عملیات کاوش مریخ مانند انتخاب اهداف برای مشاهده بدون حضور انسان و همچنین برای مسیریابی استفاده شود.
ناتالی کابرول (Nathalie Cabrol)، از موسسه ستی (SETI) آمریکا، می‌گوید: «هوش مصنوعی، یک فناوری قوی است و باید از آن برای پشتیبانی از فعالیت‌های انسان استفاده کرد. این فناوری‌ها مانند هر فناوری مورد استفاده انسان، شمشیرهای دولبه هستند و گاهی اوقات مردم را به سوی افکار بیهوده سوق می‌دهند. در اینجا نیز چنین اتفاقی رخ می‌دهد.»
وی اظهار دارد: «بیایید فرض کنیم که من به این الگوریتم اجازه بدهم برای من مقاله بنویسد. به من می‌گویند که مشکلی وجود ندارد؛ زیرا مقاله بررسی می‌شود، اما توسط چه کسی؟ تصور می‌کنم اگر به الگوریتم‌ها اجازه می‌دهید کار را برای شما انجام دهند، به این دلیل است که فرض می‌کنید آن‌ها تعصب کمتری خواهند داشت و کار بهتری را انجام می‌دهند. با پیروی از این منطق، تصور من باید این باشد که یک انسان صلاحیت بررسی مقاله را ندارد.»
چت جی‌پی‌تی در پژوهش‌های مریخی
به گفته کابرول، اگر همه پژوهشگران از هوش مصنوعی بخواهند که مقاله‌های پژوهشی آن‌ها را بنویسد، چه اتفاقی می‌افتد؟ اگر پژوهشگران این کار را انجام دهند، اما چیزی در مورد آن نگویند، چه نتیجه‌ای دارد؟
در همین رابطه بخوانید: تحول در تولید محتوای فضا و نجوم با چت جی‌پی‌تی
او می‌گوید: «این بستگی دارد که می‌خواهید در چه جهانی زندگی کنید و چه بخشی را به بشریت واگذار کنید. ما موجوداتی خلاق هستیم و اگرچه کامل نیستیم، اما از اشتباه‌های خود درس می‌گیریم و این بخشی از تکامل ماست. اشتباه و یادگیری، معادل دیگری برای سازگاری هستند.»
وی معتقد است اگر هوش مصنوعی پا به حیطه فعالیت‌های انسانی بگذارد، تکامل بشر مختل می‌شود و ترابشریت (Transhumanism) رقم می‌خورد. ترابشریت جنبشی است که اعضایش معتقدند انسان‌ها می‌توانند از محدودیت‌های جسمی و ذهنی خود فراتر بروند و بدن خود را با استفاده از فناوری ارتقا دهند.
محدودیت‌های چت جی‌پی‌تی
امی ویلیامز (Amy Williams)، از دانشگاه فلوریدا (UF)، می‌گوید: «نخستین باری که از چت جی‌پی‌تی استفاده کردم، از آن پرسیدم مریخ‌نوردها تاکنون چه نوع مولکول‌های آلی کشف کرده‌اند.» او معتقد است از چت‌بات اطلاعات بسیار خوبی استخراج می‌شود که قابل ارائه در یک سخنرانی عمومی هستند.
در هر حال، چت جی‌پی‌تی محدودیت‌های خود را نیز به ویلیامز نشان داد. این فناوری فقط می‌توانست به داده‌های مربوط به سپتامبر۲۰۲۱ دسترسی داشته باشد. به گفته ویلیامز پاسخ‌های چت جی‌پی‌تی شامل همه نتایج منتشرشده در مورد مواد آلی مریخ که او از سال ۲۰۲۱ درباره آن‌ها می‌دانست نمی‌شدند. نسخه‌های آتی هوش مصنوعی و چت جی‌پی‌تی احتمالا می‌توانند داده‌های جدیدتر را ترکیب کنند و ترکیب کاملی را از نتایج اخیر به دست‌آمده در مورد همه اکتشافات علمی ویژه ارائه دهند.
وی می‌گوید: «با توجه به محدودیت‌هایی که در پیوندهای داده با شبکه فضای عمیق کنونی ما وجود دارند، برای من دشوار است که راهی را برای بارگذاری داده‌های کنونی و پیشین و همچنین، سرنوشت مولکول‌های آلی مریخ ببینم، به طوری که هوش مصنوعی بتواند یک نسخه خطی را برای انتشار ایجاد کند.»
کاربرد چت جی‌پی‌تی در اکتشافات مریخ
او ادامه می‌دهد: «در حال حاضر، تجربه با چت جی‌پی‌تی به من نشان داد که این فناوری در جستجوی اطلاعات و تبدیل کردن آن‌ها به یک متن مشروح موثر، عالی است. مطمئنا چت جی‌پی‌تی می‌تواند در وقت من برای جستجوی دانش اساسی صرفه‌جویی کند. این چت‌بات آنچه را که از پیش می‌دانستم به من گفت و آن را بسیار زیبا تایپ کرد، اما این چیزی نبود که یک دانشجوی کارشناسی ارشد ژئوشیمی (Geochemistry) آلی سیاره مریخ نتواند به من بگوید.»
در همین رابطه بخوانید: هدایت کامل یک ماهواره به دست هوش مصنوعی برای نخستین بار
ویلیامز می‌گوید: «اگرچه هوش مصنوعی و چت جی‌پی‌تی فناوری‌های قدرتمندی هستند که می‌توانند روند انتقال اطلاعات و اکتشافات جدید را تقویت کنند، اما من آن را جایگزین فرآیند انسان‌محور ترکیب اطلاعات جدید و قابل فهم کردن آن‌ها نمی‌بینم. با وجود این، اگر فیلم‌های علمی-تخیلی هوش مصنوعی که دیده‌ام پیش‌بینی‌کننده آینده باشند، ممکن است من اشتباه کنم!»
ایلان ماسک دنبال ساخت مدل هوش مصنوعی تخصصی جدیدی برای کیهان شناسی و اختر فیزیک و اکتشافات فضایی است به نام Truth GPT که می تواند با سفینه های فضایی و تلسکوپ ها و فضانواردان همراه شود.