طی چند سال گذشته، تلاشهای مختلفی برای رسیدن به ماه صورت گرفته است، اما چرا؟ پس از نخستین قدمگذاری انسان روی ماه در سال ۱۹۶۹ توسط نیل آرمسترانگ، یکی از مهمترین اهداف اکتشافات فضایی برای کشورهای مختلف جهان از جمله آمریکا، چین، روسیه، هند و غیره دستیابی به ماه و تاسیس پایگاههای قمری است. در همین راستا، فرودگر چینی «چانگ ای ۶» جدیدترین وسیلهای است که «سمت دور ماه» فرود نرم و موفقیتآمیز داشته است؛ این ماموریت شامل یک ماهنورد کوچک نیز میشود که قرار است به زودی جمعآوری نمونههای منحصر به فرد را شروع کند.
منابع طبیعی
یکی از مهمترین دلایل رقابت کشورها برای دستیابی به ماه، منابع طبیعی آن است.
هلیوم-۳: میتواند به عنوان سوخت در نیروگاههای همجوشی هستهای استفاده شود که یک منبع انرژی پاک و نامحدود به شمار میرود.
تیتانیوم: فلزی بسیار مقاوم و سبک است که در صنایع مختلف از جمله هوافضا کاربرد دارد.
آب یخزده: میتواند برای تولید آب آشامیدنی، اکسیژن و هیدروژن به عنوان سوخت استفاده شود.
علمی و پژوهشی
محیط بدون هوا و گرانش کم ماه شرایط را برای انجام پژوهشهای علمی به عنوان یک آزمایشگاه طبیعی فراهم میکند. بررسی ساختار و ترکیبات سطح ماه میتواند اطلاعات زیادی درباره تاریخچه منظومه شمسی و زمین به دست دهد. علاوه بر این، ماه میتواند بهعنوان یک سکوی پرتاب برای ماموریتهای بیشتر به فضا، از جمله سفر به مریخ، مورد استفاده قرار گیرد.
موقعیت راهبردی
ماه به عنوان یک پایگاه نظامی یا نظارتی میتواند برای کنترل بر زمین و انجام عملیات فضایی مورد استفاده قرار گیرد. همچنین توانایی ارسال ماموریتهای فضایی به ماه، نشاندهنده قدرت و فناوری پیشرفته کشورها و سبب افزایش اعتبار بینالمللی آنها خواهد بود.
اقتصادی و تجاری
استخراج منابع طبیعی، ارائه خدمات فضایی و گردشگری فضایی میتواند به یک صنعت بزرگ و سودآور تبدیل شود. شرکتهای خصوصی نیز به دنبال سرمایهگذاری در پروژههای فضایی و بهرهبرداری از فرصتهای تجاری موجود در ماه هستند.
سیاسی و دیپلماتیک
کشورهایی که در عرصه فضایی پیشتاز هستند، میتوانند نفوذ و قدرت خود را در سطح جهانی افزایش دهند و در مذاکرات و همکاریهای بینالمللی از موضع قدرت بیشتری برخوردار باشند. همچنین همکاریهای بینالمللی در پروژههای فضایی میتواند به بهبود روابط دیپلماتیک و تقویت همکاریهای علمی و فناوری بین کشورها کمک کند.
سمت دور ماه
سمت دور ماه به بخشی از سطح ماه گفته میشود که همیشه از دید ناظر زمینی پنهان است. این پدیده به دلیل قفل جزر و مدی ماه با زمین رخ میدهد، بهطوری که ماه همیشه یک سمت خود را به سمت زمین دارد و سمت دیگر را از دید ما مخفی نگه میدارد.
نامگذاری نادرست: استفاده از عبارت «سمت تاریک ماه» دقیق نیست؛ زیرا این بخش از ماه بهطور منظم نور خورشید را دریافت میکند، عبارت صحیحتر «سمت دور ماه» است.
تاریخچه کشف: نخستین تصاویر از سمت دور ماه توسط کاوشگر فضایی شوروی، لونا ۳ (Luna 3)، در سال ۱۹۵۹ گرفته شد.
جغرافیا: سمت دور ماه دارای زمیننگاری متفاوتی نسبت به سمت نزدیک به زمین است. این سمت دارای کوههای بیشتر و دریاهای قمری کمتری نسبت به سمت نزدیک به زمین است.
ماموریتهای فضایی: در سال ۲۰۱۹، کاوشگر چانگ ای ۴ (Chang’e-4) چینی نخستین فرود موفقیتآمیز را روی سمت دور ماه انجام داد.