راز اجرام عجیب شبیه بشقاب پرنده بر فراز اقیانوس چیست؟
اخیرا یک زنجیره از ابرهای عجیب در شمال غربی مجمع‌الجزایر فلوریدا کیز شبیه به یک چتر دریایی غول‌پیکر شناور یا شاید یک بشقاب‌پرنده دیده شد. در تیک‌تاک ویدئویی از این ابرها منتشر شد که در پس‌زمینه آن، موسیقی فیلم ترسناک چیزهای عجیب شنیده می‌شود. این در حالی است که به گفته محققان عامل شکل‌گیری این ابرها، هواپیما است.
در همین رابطه بخوانید: آیا فرازمینی‌ها وجود دارند؟
براساس گزارش ناسا (NASA)، ابرهای موسوم به ابرهای کاووم (Cavum clouds) که ماهواره ترا (terra satellite) اواخر ژانویه امسال از آنها تصویربرداری کرد، آن قدر عجیب هستند که مردم گاهی آنها را نشانه‌ای از وجود بشقاب‌های پرنده می‌دانند.
منشا واقعی ابرهای کاووم تقریبا ۷۰ سال برای دانشمندان ناشناخته مانده بود؛ تا اینکه سرانجام هواشناسان در سال ۲۰۱۰ به این موضوع پی بردند. آنها دریافتند این شکل‌های عجیب زمانی ایجاد می‌شوند که هواپیما از میان ابرهای آلتوکومولوس (Altocumulus cloud) پرواز می‌کند. ابرهای آلتوکومولوس، یک مجموعه از ابرهای کوچک هستند که بین ۷۰۰۰ تا ۲۳ هزار فوت بالای سطح زمین تشکیل می‌شوند.
دانشمندان سازمان دانشگاهی پژوهش‌های جوی (UCAR) که مدیریت مرکز پژوهش‌های جوی بنیاد ملی علوم آمریکا (NSF) را بر عهده دارد، سرپرستی پژوهش‌های سال ۲۰۱۰ و ۲۰۱۱ را بر عهده داشتند که معمای ابرهای کاووم را حل کردند.
گروه سازمان دانشگاهی پژوهش‌های جوی دریافتند که ابرهای آلتوکومولوس در ارتفاع متوسط، از بخار آب غیرمعمول خالصی تشکیل شده‌اند که فوق‌العاده خنک است؛ به این معنی که با وجود دمای سرد این قطرات شناور به یخ تبدیل نشده است اما زمانی که بال‌های هواپیما یا حرکت ملخ‌های آن فشار اطراف این قطرات را تغییر می‌دهند، فرآیندی به نام انبساط آدیاباتیک (Adiabatic process) در هوا رخ می‌دهد و شرایط حساسی که بخار را مایع نگه می‌دارد، از بین می‌برد.
بلورهای یخ یا بشقاب‌پرنده؟
آدام ویلند (Adam Voiland) پژوهشگر رصدخانه زمین ناسا نوشت: «بلورهای یخ دوباره بلورهای یخ بیشتری را تولید می‌کنند زیرا قطرات مایع همچنان به یخ زدن ادامه می‌دهند. بلورهای یخ در نهایت به اندازه‌ای سنگین می‌شوند که از آسمان سقوط می‌کنند و یک فضای خالی را در لایه ابر باقی می‌گذارند.»
سازمان دانشگاهی پژوهش‌های جوی دریافت که خنک‌سازی آدیاباتیک ناشی از این تغییرات فشار و حجم، به طور مؤثر بخار آب فوق‌سردشده را تا ۳۶ درجه فارنهایت دیگر پایین می‌آورد و یک هسته یخی همگن را ایجاد می‌کند.
اگرچه این بلورهای یخ تازه تشکیل‌شده اغلب فرومی‌ریزند و سوراخ‌هایی را به جا می‌گذارند اما گاهی اوقات این طور نیست.
ویلند خاطرنشان کرد: «بلورهای یخ در حال سقوط اغلب در مرکز سوراخ‌ها مانند دنباله‌های باران دیده می‌شوند که هرگز به زمین نمی‌رسند و میلابی یا ویرگا (Virga) نامیده می‌شوند.»
پژوهش سازمان دانشگاهی پژوهش‌های جوی، داده‌های ترکیبی را از پروازهای هواپیما، مشاهدات ماهواره‌ای و مدل‌های آب‌وهوایی برای ایجاد یک نظریه قوی از این فرآیند ارائه می‌دهد.
دانشمندان این سازمان توانستند نشان دهند که زاویه عبور هواپیما از میان ابرهای آلتوکومولوس، ویژگی‌های سوراخ‌سوراخ ابرهای کاووم را تغییر داده است. وقتی هواپیماها با یک زاویه تند از آن عبور کردند، ابرهای کاووم کوچک‌تر و دایره‌ای بیشتری تولید شدند اما اگر هواپیما با یک زاویه تدریجی و کم‌عمق از میان ابر عبور کند، به جای آن ابرهای کاووم با دنباله‌های طولانی‌تر ویرگا تولید می‌شوند.
حتی با وجود حل شدن این معمای هوایی، باز هم بسیاری از افراد با دیدن حفره‌های غیر عادی و شکاف‌های آبی‌رنگ تشکیل ابر کاووم شگفت‌زده می‌شوند.
