آزمایش موفق کپسول زیستی ایران بدون موجود زنده

سازمان فضایی ایران بعد از توقف ۱۰ ساله جدیدترین کپسول زیستی خود را با پرتابگر سلمان با موفقیت پرتاب کرد و به زمین برگرداند. در این پروژه کپسول‌هایی طراحی شدند که بتوان با استفاده از آن‌ها موجودات زنده را سالم تا بیرون از جو زمین ببرند و پس از انجام آزمایش‌هایی بر روی آن‌ها در نهایت با سلامت کامل به زمین برگردند.

به گفته حسن سالاریه، رئیس سازمان فضایی ایران، پروژه کپسول‌های زیستی متوقف شده بود و اولین کپسول‌ زیستی با ویژگی‌های جدید در سال جاری پرتاب شد تا جایگاه ایران در زیست فضا در دنیا تثبیت شود.

این کپسول ۵۰۰ کیلوگرمی از نظر توسعه فناوری‌های مختلف طرح اعزام به فضا شامل پرتاب، بازیابی، سامانه‌های کنترل سرعت و سپر ضربه‌گیر، طرح آیرودینامیک کپسول و چتر، سامانه‌های مربوط به کنترل و پایش شرایط زیستی و غیره با موفقیت مورد آزمایش قرار گرفت.

پرتابگر سلمان اولین نسخه از این کلاس پرتاب‌گرهاست که قابلیت پرتاب کپسول‌های زیستی با وزن نیم تن را دارد. این پرتابگر در پیشران، ویژگی‌های آیرودینامیکی و کنترل متناسب با محموله‌های زیستی ارتقای قابل توجهی یافته است. این پرتابگر کاملا بومی توسط سازمان صنایع هوافضای وزارت دفاع ساخته شده است.

کپسول زیستی ایران

حسن سالاریه می‌گوید: «در گذشته کپسول‌های زیستی که طراحی و ساخته شد، در سایز کوچک بوده و اگر قرار باشد در حد و اندازه انسان مورد استفاده قرار گیرد، نیاز است کپسول، شرایطی حداقلی را داشته باشد تا شرایط زیست را برای انسان در مدت زمانی که در فضا است، فراهم کند.»

به گفته وی تشعشعات زیاد در فضا، گرادیان‌ها و اختلاف دماهای بالا و افت فشار شدید هوا از شرایط زیست در فضا هستند و لازم است همه این شرایط شامل شرایط فشار، تنفسی و ایمنی در برابر تشعشعات در داخل کپسول فراهم شود.

او می‌گوید: «اگر قرار باشد موجود زنده‌ای مانند انسان در داخل این کپسول‌ها قرار گیرد، نیاز است تا کپسول زیستی فرود آرامی داشته باشد؛ به این معنا که شتاب‌ها و سرعت‌های کپسول زیستی متناسب با تحمل انسان باشد؛ از این رو شرایط طراحی کپسول با زمانی که از موجودات زنده‌ای مانند میمون استفاده می‌شود، متفاوت بوده و شرایط بسیار سختگیرانه در طراحی آن‌ها حاکم است. ایجاد چنین شرایطی موجب خواهد شد کپسول‌ها جرم بیشتری داشته باشند، ضمن آن که کپسول‌ها باید هدایت‌پذیر باشند.»

به گفته وی گاهی این سوال پرسیده می‌شود که چرا کشور باید به موضوع زیست فضا توجه کند. حوزه فضایی برای همه کشورها یک «باید» است. اگر کشوری نخواهد در ابعاد مختلف رشد کند، آینده‌ای هم در این حوزه نمی‌تواند برای خود متصور شود. ما در آینده نزدیک، اقدام در حوزه گردشگری فضایی و حمل و انتقال بار از طریق فضا را در دستور کار داریم که هیچ‌ یک بدون توسعه کپسول‌های زیستی امکان‌پذیر نیست.

کپسول زیستی مذکور به سفارش سازمان فضایی ایران و توسط پژوهشگاه هوافضای وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ساخته شده است.