چین با هدف اجرایی کردن طرح کمربند و جاده با گروهی از بازیگران از جمله مصر در حوزه فضا پروژههایی را آغاز کرد و نوعی رقابت ماهوارهای را در خاورمیانه و شمال آفریقا رقم زده است. پس از تحویل دو نمونه پروژه ماهواره مصرست-۲ با بودجه چین، مصر به اولین کشور آفریقایی با قابلیت مونتاژ، ادغام و آزمایش ماهوارهها تبدیل شد.
در همین رابطه بخوانید: مصر در انديشه اتمی شدن و توسعه توانايی موشکی است
به گفته شریف صدکی، مدیر اجرایی آژانس فضایی مصر، آزمایشهای انجامشده بر روی مدلهای ماهوارهای که از طریق کمک مالی پکن ساخته شده است نه تنها صنعت ماهواره در مصر را بومی میکند، بلکه این کشور را به عنوان بازیگری پیشرو در انتقال فناوری به آفریقا نشان میدهد.
در ژانویه۲۰۱۹، پکن و قاهره توافق مالی ۷۲ میلیون دلاری برای برنامه فضایی مصر امضا کردند که سومین کمک مالی چین برای پروژه ماهوارهای است. مصر اعلام کرده که ماهواره مصرست-۲ (MisrSat II) قرار است در اکتبر از چین پرتاب شود. انتظار میرود این ماهواره در ۲۸ژوئن قاهره را ترک و قبل از پرتاب در چین مورد آزمایش نهایی قرار گیرد.
ماهواره مصرست-۲ قرار است نقش مهمی در حمایت از چشمانداز ۲۰۳۰ مصر برای توسعه پایدار ایفا کند. مقامات مصری اعلام کردهاند که این ماهواره با شناسایی دقیق انواع محصولات و توزیع دادهها بر اساس شرایط جوی و خاک، اکتشاف منابع معدنی، تسهیل برنامهریزی شهری و نظارت بر دگرگونیهای ساحلی، منابع ملی را به طور موثر به کار خواهد گرفت.
این اولین باری است که آزمایش جامع را روی یک ماهواره کامل در خارج از کشور در مقیاس بزرگ انجام میدهد و پروژه همکاری ماهوارهای را در کشور خارجی اجرایی میکند.
رقابت فضایی در خاورمیانه
چین در ساخت پایگاههای پرتاب جدید سرمایهگذاری کرده و شاهد ورود شرکتهای دولتی و خصوصی به صنعت ماهواره بوده است. پکن در حال حاضر بیش از ۷۰۰ ماهواره فعال در مدار دارد که تقریبا نیمی از آنها توسط ارتش برای نظارت بر نیروهای آمریکایی در سطح جهان استفاده میشود.
علاوه بر این، سامانه بیدو (Beidou) چین، جایگزینی برای سامانه موقعیتیاب جهانی (GPS) که توسط ایالات متحده اداره میشود، بالغ بر ۳۰ ماهواره تشکیل شده است. قابل توجه است که بازیگران دولتی و تجاری چین در بخش فضایی برنامههایی را برای بیش از ۷۰ پرتاب در سال ۲۰۲۳ ترسیم کردهاند که نشاندهنده گسترش فعالیتهای فضایی این کشور است.
مصر سومین دریافتکننده بزرگ کمکهای نظامی آمریکا پس از اوکراین و رژیم صهیونیستی در سطح جهان است. با این حال این کشور به طور همزمان، مصر به عنوان یکی از بازیگران خاورمیانه در ابتکار کمربند و جاده چین (BRI) ظاهر شده و در سالهای اخیر سرمایه قابل توجهی از چین را جذب کرده است.
بیش از ۱۵۰۰ شرکت چینی در مصر فعالیت میکنند که بر بخشهای مختلفی مانند فناوری اطلاعات، تامین برق، مخابرات و حمل و نقل تمرکز دارند. شواهد نشان میدهد، بازیگرانی چون پاکستان و مصر برای گسترش زیرساختهای دیجیتالیشان تمایل زیادی جهت نزدیکی به چین دارند و ممکن است مستعد استفاده از اینترنت ماهوارهای چینی در شبکههای خود باشند. علاوه بر این، نفوذ اقتصادی چین در اقتصادهای مختلف به پکن این قدرت را میدهد که از پذیرش خدمات ایالات متحده منصرف شود.
باج پکن برای مشارکت جهان جنوب در پروژه کمربند
ناظران بر این باورند که راهبرد چین تمرکز بر کشورهای نوظهور است که با محدودیتهای مالی مواجه هستند و کشورهایی را که هیچ ماهوارهای در مدار ندارند هدف قرار میدهد. ماهوارههای چینی به دلیل مقرون به صرفه بودن برای کشورهای در حال توسعه جذاب هستند، در حالی که چین برای معاملات ماهوارهای کمک مالی به همراه مزایای اضافی مانند انتقال فناوری و آموزش ارائه میدهد.
پکن همچنین بر دالان ترابری اطلاعات فضایی کمربند و جاده تمرکز کرده که به کشورهای شرکتکننده امکان دسترسی به ماهواره و قابلیتهای پرتاب فضایی، بهبود مدیریت منابع، پیش بینی آبوهوا، پاسخ به بلایا، اتصال به اینترنت و کاهش اتکا به ماهوارههای ایالات متحده را میدهد.
در حال حاضر، پکن علاقمند به ساخت شبکههای ماهواره سنجش از دور در آفریقا است؛ گزارهای که به چین فرصت میدهد از ادغام لجستیکی کشورهای شریک کمربند و جاده (BRI) حمایت کند. چین با همکاریها و مشارکتهای مداوم به گسترش نفوذش در زمینه اکتشاف فضا و فناوری ماهوارهای در سراسر جهان ادامه میدهد.
کمکهای ماهوارهای مصری همسو با جاهطلبی گستردهتر چین برای گسترش حضورش در فضا و خدمات ماهوارهای است، در حالی که از طرح کمربند و جاده حمایت و منافع راهبردی در آفریقا را تقویت میکند؛ در نتیجه پکن برای شکل دادن به چشمانداز جهانی ارتباطات و اتصال ماهوارهای نقش برجسته ای ایفا میکند. حضور رو به گسترش پکن در صنعت ماهواره همچنین نشان دهنده تمرکز راهبرد چین بر کشورهای نوظهور است که اهرم های محدودی برای مذاکره یا کنترل مسیر پروژهها دارند.