ناسا به دنبال رمزگشایی از نقاط درخشان و مروز سرس است
مریم فخیمی: فضاپیمای داون ناسا، در حال حاضر در مدار سیاره کوتوله سرس در کمربند سیارکی است. این فضاپیما عکسهای جدیدی مخابره کرده که ممکن است به اخترشناسان در درک بیشتراین جهان ناشناخته کمک کند.
داون در فاصله 12هزارمایلی سرس و بین این سیاره کوتوله و خورشید قراردارد. این کاوشگر قادراست تصاویر فوری از دهانه اوکاتور سرس ثبت کند. اوکاتور درخشانترین ناحیه در سطح سرس است. در سالهای اخیر دانشمندان پیشبینی کردهاند که این درخشش ناشی از وجود کربناتسدیم است، وجود این ترکیب شاهدی بر فعالیتهای آتشفشانی در این سیاره کوتوله است. البته نه آشتفشانی از نوع زمین، بلکه آتشفشان یخی در آن رخ میدهد. وقتی سرس به خورشید نزدیک میشود مواد فرار سرد چون آب، متان و کربناتسدیم به جای سنگهای مذاب از آن خارج میشوند. بر اساس این نظریه، چیزی درون سرس و دهانه برخوردی اوکاتور در حال خرد شدن است که چنین یخفشانی ایجاد میکند.
اوکاتور یک دهانه برخوردی در سرس است که 90 کیلومتر قطر دارد. بخش مرکزی این دهانه مملو از ترکیبات نمکی درخشان است که به نظر میرسد حدود 10 کیلومتر قطر و نیم کیلومتر عمق دارد.
کاوشگر داون در فوریه 2017، در یکی از دهانههای برخوردی سرس نشانههای از مواد آلی شناسایی کرد. وجود عناصر آلی نشان از فعالیتهای آتشفشانی در لایههای زیرین سرس دارد. اگرچه حتی شکلگیری ابتداییترین نوع حیات در سرس بعید بنظر میرسد، اما اخترشناسان همچنان به مطالعه سرس برای دستیابی به بهترین نظریه در توضیح «چگونگی تشکیل عناصرآلی در یک جهان آبی» ادامه میدهند. پژوهشگران معتقدند اقماری چون گانیمد، اروپا و انسلادوس از ترکیبات مشابه سرس تشکیل شدهاند.
سرس سومین جسم بزرگ در منطقه قابل سکونت منظومه شمسی پس از مریخ و زمین است. این بدان معنی است که این امکان وجود دارد سرس از آب مایع برخوردار باشد. بسیاری از ستارهشناسان بر این باورند که سرس دارای اتمسفری نازک از بخار آب است. برخی دیگر از پژوهشگران نیز میگوشند ممکن است اقیانوسی از آب مایع زیر سطح یخی آن وجود داشته باشد.
فضاپیمای داون در سال 2007 پرتاب و در سال 2011 وارد کمربند سیارکی شد. این کاوشگر یک سال را صرف مطالعه وستا، دومین سیارک بزرگ منظومه شمسی کرد. این فضاپیما در ۵سپتامبر ۲۰۱۲از مدار وستا خارج شد و به سوی سرس رفت و در فوریهٔ ۲۰۱۵به مدار سرس رسید.
داون اولین فضاپیمای ساخت بشر است که در مدار سرس قرار دارد و در دو سال گذشته تصاویر و اطلاعات زیادی از سرس به زمین مخابره کرده است. قرار بود داون به سراغ جرم سوم دیگری نیز برود اما ناسا از این ماموریت صرف نظر کرد. داون در پایان سال جاری میلادی به ماهواره دائمی سرس تبدیل خواهد شد.
سِرِس (Ceres) نخستین سیاره کوتوله کشفشده و بزرگترین سیارک در کمربند سیارکی و بین مدار مریخ و مشتری است.