ساخت و پرتاب ماهواره‌برها هر ساله از مهمترین اخبار فضایی جهان هستند. سال گذشته پایگاه تحلیلی خبری اسپاش تلاش کرد تا مهمترین پرتاب‌های فضایی انجام شده را به اطلاع مخاطبین خود برساند. در ادامه مروری
داریم بر خلاصه مهمترین خبرهای منتشر شده توسط اسپاش در زمینه ماهواره‌برها و پرتاب‌های فضایی طی سال 97. با کلیک بر روی عنوان خبر می‌توانید
درباره آن بیشتر بخوانید.
نخستین مرکز خصوصی تولید ماهواره‌بر در چین آغاز به کار کرد
نخستین مرکز خصوصی تولید ماهواره‌بر در هوجا (Huzhou) در استان چجیانگ (Zhejiang) در شرق چین آغاز به کار کرده است. این مرکز که با کاربری تحقیق و توسعه ایجاد شده متعلق به شرکت لنداسپیس (LandSpace) است که مقر اصلی آن در پکن قرار دارد. قرار است در سال ۲۰۱۹ تولید موتور ماهواره‌بر TQ-12 و ماهواره‌بر سوخت مایع ZQ 2 در این مرکز آغاز شود. همچنین قرار است موتور TQ-12 بر ماهواره‌برZQ 2 نصب شود و این ماهواره‌بر برای پرتاب در سال ۲۰۲۰ برنامه ریزی شده است. بر اساس اعلام شرکت لنداسپیس از سال ۲۰۲۰ این مرکز قابلیت تولید ۱۵ ماهواره‌بر ZQ 2 و 200 موتور TQ-12 را خواهد داشت. به گفته شرکت تأسیس این مرکز نخستین گام برای تولید تجاری انبوه موتورهای ماهواره بر است. همچنین این مرکز انجام آزمایش‌ها و تحقیق و توسعه را سرعت خواهد بخشید.
اولین پرتاب تجاری ماهواره‌بر الکترون بلاخره انجام شد
نخستین پرتاب تجاری ماهواره‌بر الکترون (Electron) متغلق به شرکت راکت لب (Rocket Lab) انجام شد. این ماهواره‌بر کوچک که در یک سال گذشته پای ثابت اخبار فضایی بوده است، پس از چندبار تاخیر به دلیل مشکلاتی همچون شرایط آب و هوایی نامناسب و ایراداتی در ایستگاه زمینی، بلاخره به فضا پرتاب گردید. پرتابی که امروز که انجام شد، ابتدا برای ۱۹ آوریل، یعنی بیش از هفت ماه پیش برنامه‌ریزی شده بود. اما چند ماه اخیر صرف حل مشکلی تحت عنوان رفتار غیرعادی کنترل‌گر موتور ماهواره‌بر شد که در آزمایشات قبل از پرتاب الکترون در ماه آوریل پدیدار شده بود. اما “وقت کسب و کار” بلاخره فرا رسید و 7 محموله مذکور آن عبارتند از: ددو نانوماهواره لیمور-۲ (Lemur-2) شامل Lemur-2-Zupanski و Lemur-2 Chanusiak که وظیفه ردیابی کشتی‌ها در اقیانوس را به عهده دارند و متعلق به شرکت آمریکایی تحلیل داده اسپایر (Spire) هستند، نانوماهواره ژئواپتیکس (GeoOptics) ساخت شرکت آمریکایی تیواک (Tyvak Nano-Satellite Systems) با ماموریت نظارت بر آب و هوا و متعلق به شرکت ژئواپتیکس، ماهواره مکعبی دانش‌آموزی IRVINE01 که از همکاری 150 دانش‌آموز شهر ایرواین ایالت کالیفرنیا ساخته شده، دو ماهواره مکعبی مخابراتی 1.5 واحدی پروکسیما-1 و 2 (Proxima 1,2) متعلق به استارت‌آپ استرالیایی فلیت اسپیس (Fleet Space Technologies) با ماموریت راه‌اندازی یک منظومه اینترنت ماهواره‌ای و نهایتا بادبان پسایی نابئو (NABEO) که قبل‌تر به آن اشاره شد و به عنوان یک روش آزمایشی برای کاهش زباله‌های فضایی توسط شرکت HPS Gmbh توسعه داده شده است.
پرتاب ماهواره‌بر از بالون استراتوسفری به جای پایگاه زمینی
یک استارت‌آپ آمریکایی که قصد دارد از بالن‌های ارتفاع بالا برای پرتاب ماهواره‌بر به فضا استفاده کند، در پرتاب آزمایشی خود با موفقیت عمل کرده و خود را یک گام به تحقق هدفش که کمک به میکروماهواره‌های منتظر پرتاب به عنوان محموله ثانویه می‌باشد نزدیک‌تر نمود. استارت آپ لئو آیرواسپیس (Leo Aerospace LLC) در اواخر سال گذشته میلادی برای اولین بار ماهواره‌بر راکون (rockoon) را که نام آن ترکیبی از دو واژه راکت و بالون می‌باشد از یک بالن بازگشت‌پذیر بر فراز صحرای موهاوه در جنوب کالیفرنیا به پرواز درآورد. در روش استفاده از بالون استراتوسفری برای پرتاب ماهواره‌بر، علاوه بر اینکه پرتاب فقط به میکروماهواره اختصاص دارد و آن را دقیقا به محل مورد نظر می‌فرستد، مزیت کاهش هزینه پرتاب نیز وجود دارد. چرا که این پرتاب در ارتفاع حدودا 18 کیلومتری از سطح زمین صورت می‌گیرد که اتمسفر به میزان 95 درصد رقیق‌تر است و نیروی پسا در برابر حرکت ماهواره‌بر به حداقل می‌رسد. بنابراین نیاز به سوخت کتر شده و ابعاد ماهواره‌بر کاهش می‌یابد. لئو آیرواسپیس قصد دارد پرتاب‌های زیرمداری را از سال 2020 و پرتاب‌های مداری را از سال 2022 آغاز کند. پس از پرتاب موفق اخیر، این شرکت اکنون در شرف دریافت 8 میلیون دلار بودجه از سرمایه‌گذاران برای دو سال آتی فعالیت خود می‌باشد.
استارت‌آپ بریتانیایی از بزرگترین ماهواره‌بر تولید شده با پرینتر سه بعدی رونمایی کرد
استارت‌آپ بریتانیایی اُربکس (Orbex) با انتشار تصویری در توییتر رسمی خود از مرحله‌ی دوم بزرگترین ماهواره‌بر تولید شده توسط پرینتر سه بعدی رونمایی کرد. این ماهواره‌بر همراه با موتور به کار رفته در آن ۱۷ متر طول دارند که تقریبا یک چهارم اندازه‌ی راکت فالکون 9 اسپیس ایکس است. این پیشرفت چند هفته بعد از آن رخ می‌دهد که شرکت رلاتیویتی (Relativity Space) پس از امضای قرارداد با نیروی هوایی ایالات متحده‌ی آمریکا تصمیم گرفت تا ماهواره‌بر چاپ سه بعدی شده خود را در فلوریدا به پرواز درآورد. اُربکس با مهندسین با تجربه هوافضای ناسا و سازمان فضایی اروپا (ESA) همکاری کرد تا مرحله‌ی دوم ماهواره‌بر چند مرحله‌ای خود را تولید کند. این ماهواره‌بر قرار است که یک فضاپیما را وارد مدار نماید. استارت‌آپ اُربکس مدعی است که ماهواره‌بر تولید شده‌شان اولین ماهواره‌بر پرینت شده‌ی سه بعدی محسوب می‌شود که موتورش به طور کامل در یک قطعه و بدون وجود هیچ پیچ و مهره‌ای برای متصل شدن قطعات مختلف به تولید رسیده است. این موضوع به این معنی است که ماهواره‌بر یاد شده ۳۰ درصد سبک‌تر و ۲۰ درصد بهینه‌تر از پرتاب کننده‌های کوچک دیگر است. تولید به صورت یکپارچه و در یک قطعه می‌تواند باعث شود تا این ماهواره‌بر در دما و فشار بسیار بالا عملکرد بهتری داشته باشد.
روسیه به دنبال ساخت ماهواره‌بر قابل استفاده مجدد
مرکز تحقیقاتی و تولیدی روسیه خرونیچف در روسیه طرح ساخت یک ماهواره‌بر قابل استفاده مجدد را به پایان رسانده و مواد مورد نیاز برای ارزیابی را به پژوهشگاه تحقیقات مرکزی پژوهشکده ماشین (Central Research Institute of Machine- TsNIIMash) از زیر مجموعه‌های سازمان فضایی روسیه (Roscosmos) ارسال کرده است.
یک سخنگوی خرونیچف گفت: «مواد مربوط به موشک قابل استفاده مجدد به مرکز تحقیقات مرکزی پژوهشکده ماشین فرستاده شدند. آنها باید آنها را مطالعه کنند و نظرات تخصصی خود را ارائه دهند.»
پیش از این گزارش شده بود که مرکز خرونیچف در حال انجام کارهای تحقیقاتی بر روی ماهواره‌برهای حامل با مرحله اول قابل استفاده مجدد است. طرح‌های مختلفی برای استفاده مجدد از ماهوره‌برها در نظر گرفته شده است، از جمله فرود عمودی، سیستم نجات چتر نجات و طرح بالدار بخش قابل استفاده مجدد ماهواره‌بر.
ماه نورد رژیم صهیونیستی به همراه ماهواره مخابراتی اندونزیایی به فضا پرتاب شدند
ماه‌نورد شرکت خصوصی اسپیس‌آی‌ال رژیم صهیونیستی به همراه یک ماهواره مخابراتی شرکت پاسیفیک ستلایت نوسانتارا توسط حامل فضایی فالکن-۹ به فضا پرتاب شدند.شرکت اسپیس‌آی‌ال یکی از شرکت کنندگان جایزه-ایکس گوگل برای ساخت یک ماه‌نورد بود. در سال ۲۰۰۷ گوگل اعلام کرد برای تیمی مستقل که بهترین ماهنوردی را بسازد که ۵۰۰ متر را در ماه طی کرده و عکس و فیلم با کیفیت به زمین ارسال کند یک جایزه ۳۰ میلیون دلاری در نظر گرفته است.برشیت یک ماه‌نورد ۶۰۰ کیلوگرمی است که مجهز به سامانه‌ای برای تولید نیروی محرکه است تا ماه‌نورد را از مدار زمین به ماه برساند. پس از آن سامانه حرکتی برشیت به کار خواهد افتاد که به ماه‌نورد کمک کند مسیر۵۰۰ متری را که توسط گوگل مشخص شده بود را طی کند.یگر محموله این پرتاب ماهواره مخابراتی پی‌اس‌ان-۶ بود. این ماهواره توسط شرکت اسپیس سیستمز لورال مستقر در کالیفورنیا به سفارش شرکت اندونزیایی پاسیفیک ستلایت نوسانتارا ساخته شده است.علاوه بر دو محموله بالا یک محموله کوچک دیگر هم در این پرتاب حضور خواهد داشت. ماهواره میکروست اس-۵ یک ماهواره نظامی-تحقیقاتی متعلق به نیروی هوایی آمریکا است که قرار است با ۶۰ کیلوگرم وزن در مدار ژئو قرار گرفته و برای آزمایشات ارتش آمریکا استفاده شود.
با پرتاب خلیفه‌ست، امارات هم ماهواره‌ساز شد
اولین ماهواره بومی پیشرفته کشور امارات به فضا پرتاب شد و نقطه عطفی را در فعالیت‌های فضایی این کشور رقم زد. ماهواره سنجشی خلیفه‌ست (KhalifaSat) از پایگاه فضایی تانگاشیما (Tanegashima) در ژاپن و سوار بر ماهواره‌بر میتسوبیشی H-IIA به فضا ارسال شد. این ماهواره ۳۳۰کیلوگرمی که پهنایی کمتر از ۱.۵ متر و ارتفاعی برابر با 2 متر دارد، نهایتا در مدار SSO و در فاصله حدودا ۶۱۳کیلومتری از سطح زمین قرار خواهد گرفت. خلیفه‌ست پس از ماهواره‌های دوبی‌ست-۱ (DubaiSat-1) و دوبی‌ست-۲، سومین ماهواره اماراتی خواهد بود که به فضا پرتاب می‌شود. تصاویر تهیه‌شده توسط ماهواره خلیفه‌ست که دقت ۰.۷ متر را در حالت سیاه و سفید و ۲.۹۸ متر را در حالت رنگی دارند، برای نقشه‌برداری شهری، نظارت بر پروژه‌های ساخت و ساز و همچنین مطالعات محیط زیستی در راستای گرمایش جهانی استفاده خواهند شد. این ماهواره برای تامین نیرو به چهار پنل خورشیدی مجهز شده و ۵ سال طول عمر خواهد داشت.