کوتاه و خواندنی؛ فضانوردان چطور در شرايط بيوزنی می خوابند؟

سیروس برزو: در فضا رسیدن به وضعیتی مناسب برای خوابیدن، کار سادهای نیست. نبودن نیروی جاذبه باعث میشود که تختخواب سفت نباشد و در نتیجه عضلات بدن نتواند به صورت راحت و افتاده قرار گیرد. فرد در روی زمین میتواند بدن یا هر یک از اعضا بدن خود را در خواب به راحتی حرکت دهد و هر زمان که روکشها (لحاف، پتو یا هر چیز دیگری که در موقع خواب روی بدن قرار گیرد.) کنار رود، کمبود آن حس میشود. استفاده از فشار ملایم در طول بدن، حالت آرام بخشی را در خواب به وجود میآورد. این حالت در فضا، وجود ندارد.
در ايستگاههاي فضايي، فضانوردان از کیسه خواب استفاده میکنند. بعضی از انواع کیسه خوابها دولایه هستند و هوا بین لایهها وجود دارد به این ترتیب، فضانورد فشاری را روی بدن خود حس میکند که شبیه فشار ناشی از رو انداز (لحاف، پتو و …) بر روی زمین است.
در آنجا به دليل بيوزني، «پايين» و «بالا» وجود ندارد و این کیسهها كه به دیوار متصل هستند ميتوانند به صورت افقي يا عمودي قرار گيرند. براي راحتتر خوابيدن و جلوگيري از شناور شدن دستها، موقع خواب دست و پاها را نيز در داخل كيسه قرار ميدهند. در اول اين نوع خوابيدن خيلي راحت نيست اما بعد از چند روز عادت ميكنند. البته كار کردن دهها دستگاه مختلف ايستگاه فضايي، پنکههایی که هوا را جابجا میکنند و رايانه سر و صدا دارند و فضانورد بايد براي خوابيدن توانايي تمركز داشته باشد. گرچه تعداد چراغهای داخل ایستگاه در زمان خواب به حداقل میرسد اما هم نور همان تعداد کمی که مانده و هم نور خورشید که از پنجرهها ممکن است به داخل بتابد مزاحم خواب میشود به همین دلیل خیلی از فضانوردان از چشمبند استفاده میکنند.