۲۷ فروردین؛ سالروز پرتاب فضاپیمای آپولو ۱۶
۴۶ سال از یکی از مهمترین ماموریتهای ناسا (NASA) میگذرد. در ۱۶ آوریل سال ۱۹۷۲، اولین سفر انسان به ارتفاعات کره ماه در قالب ماموریت “آپولو۱۶ “(Apollo 16) انجام شد. در این سفر ناسا، سه فضانورد به نامهای جان یانگ (John Young)، چارلز دوک (Charles Duke) و فرمانده این فضاپیما کن متینگلی (Ken Mattingly) حضور داشتند.
آپولو ۱۶، دهمین ماموریت سفر به ماه در برنامه فضایی آپولو ایالات متحده بود. روز ۱۶ آوریل ۱۹۷۲ ناو کیهانی آپولو-۱۶ در ساعت ۱۲:۵۴ دقیقه بعد از ظهر به وقت منطقه زمانی شرقی سکوی شماره ۳۹-آ مرکز پرتابهای فضایی کیپ کاناورال را به مقصد ماه ترک گفت، ماهنشین متصل به ناو آپولو در منطقه “دیسکارتز” ماه فرود آمد.
این ماموریت طی ۱۱ روز و ۱ ساعت و ۵۱ دقیقه انجام شد و در ساعت ۲:۴۵ دقیقه ظهر به وقت منطقه زمانی شرق روز ۲۷ آوریل ۱۹۷۲ این فضاپیما در اقیانوس اطلس فرود آمد. هنگامیکه فضانوردان به مدار ماه رسیدند، این ماموریت به دلیل مشکلی که در سفینه فرماندهی پیش آمده بود، تقریباً باید قطع میشد اما آنها فرود آمدند. فضانوردان به مدت سه روز یعنی از ۲۱تا ۲۳ آوریل سال ۱۹۷۲بر سطح ماه بودند. جان یانگ و چارلز دوک ۷۱ ساعت بر سطح ماه بودند و طی این مدت، سه بار روی ماه قدم زدند که در کل ۲۰ ساعت و ۱۴ دقیقه شد. این دو فضانورد، به کمک اتومبیل ماه نوردی که با خود به ماه برده بودند، مسافت ۲۶.۷ کیلومتر را طی کردند و نمونههایی از نقاط دورتری نسبت به سفرهای قبلی از خاک و سنگ ماه به دست آوردند.
فضاپیما در راه بازگشت به زمین بالابرندههای خود را روشن کرد که در ادامه از آن جدا و بر روی سطح ماه سقوط کردند. در جریان این برخورد حفره ای به بزرگی دهانه ۴۰ متر ایجاد شد. این حفره که در نتیجه سقوط ماهوارهبر”S-IVB ” ایجاد شده در ۲۶۰ کیلومتری جنوب غرب حفره معروف “کوپرنیک” ماه واقع شده است.
سه سال پیش، مدارگرد اکتشافی ماه ناسا بالاخره توانست دهانهای را که در اثر برخورد مرحله ماهوارهبر S-IVB ماموریت آپولو در ۱۶ آوریل ۱۹۷۲ ایجاد شده بود، کشف کند.
این دهانه برخوردی با عرض نزدیک به ۴۰ متر در دریای آبخوستها (Mare Insularum)در ۲۴۰ کیلومتری جنوب غرب دهانه کوپرنیک قرار دارد که یکی از شناختهشدهترین و برجستهترین ویژگیهای سطحی سمت قابل مشاهده ماه است.
این نقطه در جنوب دریای رگبارها (Mare Imbrium)قرار دارد که همان منطقه گرد تیرهرنگ قابل مشاهده در هلال نیمه پر ماه است. دریا (Mare)ییک دشت بازالتی تیره روی ماه است که با فورانهای آتشفشانی بسیار قدیمی ایجاد شده است.
S-IVB در واقع مرحله سوم ماهوارهبر بزرگ ساترن ۵ (Saturn V) بود که فضانوردان ماموریت آپولو را به ماه رساند. مرحله S-IVB نخستین بار با ماموریت آپولو ۱۳ در سال ۱۹۷۰ به ماه ارسال شد تا با سطح این قمر برخورد کند. ماموریتهای اولیه آپولو به ارسال لرزهنگار به سطح ماه میپرداختند تا دانشمندان بتوانند ساختار داخلی آن را در زمان برخورد موشک با این قمر بررسی کنند.
مناطق برخورد S-IVBها از دادههای قدیمی تخمین زده میشدند. مدارگرد اکتشافی ماه که از سال ۲۰۰۹ در حال گردش به دور این قمر است، پیش از این مناطقی را شناسایی کرده بود که مراحل تقویتکننده از آنها در زمان فرود ماموریتهای آپولو ۱۳، ۱۴، ۱۵و ۱۷استفاده کرده بودند.
اما هیچ کس در مورد محل سقوط مرحله S-IVB آپولو ۱۶ اطلاعاتی در دست نداشت زیرا ارتباط با آن برای مدت کوتاهی در زمان فرودش قطع شده بود. با این اتفاق، محل دقیق برخورد در حدود ۳۰ کیلومتر از محل پیشبینی شده توسط سیستمهای پیگیری آن زمان دورتر شد. دهانه ایجاد شده توسط این مراحل موشکی بسیار کوچکتر از چالههای ناشی از برخورد شهابسنگها و سیارکها هستند.