مطالعه خورشید از نزدیک با تلسکوپ فضایی

در سالهای اخیر مطالعه هلیوسفر و تاثیرات آن بر فعالیتهای فضایی از اهمیت ویژهای برخوردار شده است. به همین خاطر، ناسا و سازمان فضایی اروپا (ESA) طی ماموریتهای جداگانهای به دنبال مطالعه این محدوده که از خورشید آغاز شده و تا پلوتون ادامه دارد، هستند. ماموریت سازمان فضایی اروپا که مدارگرد خورشید یا به اختصار SolO نام دارد قرار است در سال 2019 آغاز شود و اطلاعاتی دقیق از بخشهای درونی هلیوسفر، بادهای خورشیدی و نواحی مختلف سطح خورشید تهیه کند.
اما نکته مهم در ماموریت SolO، تلسکوپی است که برای انجام مشاهدات و تصویربرداری از سطح خورشید بر روی آن نصب خواهد شد. تصویرگر هلیوسفری مدارگرد خورشید (SoloHI)، یک تلسکوپ اپتیکال است که توسط مرکز تحقیقات دریایی آمریکا (NRL) برای این ماموریت ساخته میشود. تصویرگر SoloHI قرار است به عنوان بخشی از محموله علمی ماموریت SolO، تصاویری با دقت بالا از کرونای خورشید و بادهای خورشیدی تهیه کند. این تلسکوپ مانند برخی از دوربینهای عکاسی از فناوری CMOS استفاده میکند و با استفاده از چهار دوربین 4 مگاپیکسلی تصاویری با کیفیت 16 مگاپیکسل تهیه خواهد کرد. شایان ذکر است که این ماموریت، اولین باری خواهد بود که فناوری CMOS در چنین مقیاس بزرگی استفاده میشود.
مدارگرد SolO در نزدیکترین حالت، حدودا 21 میلیون مایل از سطح خورشید فاصله خواهد داشت. این فاصله تقریبا یک چهارم فاصله زمین از خورشید، و نزدیک به مدار سیاره عطارد است؛ پس به همین دلیل است که برای تصویربرداری در این ماموریت نیاز به تلسکوپی همچون SoloHI وجود دارد. البته از ذکر این نکته نیز نباید غافل ماند که حضور در همین فاصله از خورشید نیز به سپر حرارتی قدرتمندی نیاز دارد که شاید دلیل تاخیر دوساله و جابجا شدن زمان پرتاب SolO از 2017 به 2019 نیز آماده نشدن این سپر باشد. بنا بر اعلام ناسا، مطالعات انجامشده از این فاصله میتواند ظرفیتهای پیشبینی شرایط محیطی فضا (space weather) را بهبود بخشد.
تصویرگر SoloHI با استفاده از محدوده تصویربرداری وسیع خود قادر خواهد بود تا مشاهدات سنجش از دور ارزشمندی از سطح خورشید در اختیار دانشمندان بگذارد که با استفاده از آن میتوانند از پدیده خروج جرم از تاج خورشیدی یا به اختصار CME درک بهتری داشته باشند. CMEها بر میدانهای الکترومغناطیسی زمین تاثیر میگذارند و باعث ایجاد اختلال در شبکههای توزیع برق، مخابرات ماهوارهای و خدمات تلفن همراه میگردند. این پدیده نخستین بار در سال 1971 توسط مرکز تحقیقات دریایی آمریکاکشف شد.