سیروس برزو : روز 28 ژوئیه 2017 یک فروند ناو کیهانی سایوز، گروه جدیدی از خدمه چند ملیتی را برای فعالیت در ایستگاه فضایی بین المللی از پایگاه پرتاب های بایکونور واقع در قزاقستان به مدار زمین برد. فرماندهی این سفینه را فضانورد روس سرگئی ریازانسکی بر عهده داشت و مهندسان پرواز عبارت بودند از رندی برسنیک آمریکایی و پائولو نسپولی ایتالیایی که در چارچوب سازمان فضایی اروپا آموزش دیده است.
موشک 49.5 متری سایوزاف.گ حمل کننده ناو کیهانی سایوز ام.اس-5 در ساعت 15:41:12 روز جمعه(بوقت گرینویچ) برابر با 20:41 ساعت محلی آسمان شب بایکونور را روشن کرد.
آنچه می خوانید گزارش لحظه به لحظه این پرتاب است.
در كنار سكوی پرتاب، فضانوردان با ایستادن بر روی پله های سكو، برای آخرین بار به سوی خبرنگاران دست تكان می دهند و خداحافظی می كنند. سپس به همراه چند کارشناسی که باید آنها را در سوار شدن به سفینه، آخرین بررسی سامانه های ناو و بالاخره بستن در کمک کنند با آسانسور عازم محل ورودی به ناو می شوند.
یك ساعت و نیم قبل از پرتاب، فضانوردان وارد ناو شدند. در داخل ناو هر کدام از آنها در جای خود مستقر گردیدند. سرگئی ریازانسکی صندلی فرمانده را در مرکز اشغال کرد، برسنیک در سمت چپ و نسپولی در سمت راست او قرار گرفتند. در این مرحله، آزمایش سامانه های بخش فرودی و اتصال سامانه حیاتی لباس به ناو صورت می گیرد. سپس در ناو بسته می شود. نیم ساعت بعد سامانه کنترل موشك و دستگاه ژیروسكوپ را راه اندازی می کنند.
مراحل بعدی تا زمان پرتاب عبارتند از:
40 دقیقه قبل از پرتاب: بررسی نشتی در لباس، آزمایش بخش فرودی به پایان می رسد.
30 دقیقه قبل از پرتاب: موشك نجات اضطراری آماده كار می شود.
25 دقیقه قبل از پرتاب: خدمات مرتبط با سكوی پرتاب (كابل های ارتباطی و غیره) بكلی قطع می شود.
15 دقیقه قبل از پرتاب: بررسی نشتی لباس فضایی تمام می شود. سامانه نجات اضطراری در حالت خودكار قرار می گیرد.
7 دقیقه قبل از پرتاب: پایان عملیات قبل از پرتاب
6 دقیقه قبل از پرتاب: آمادگی سكوی پرتاب و موشك
5 دقیقه قبل از پرتاب: سامانه های بخش هدایت ناو كاملا فعال می شود، در این مرحله فضانوردان باید با بستن کلاهخود لباس فشایی، كاملا از سامانه های لباس برای تنفس استفاده كنند.
3 دقیقه قبل از پرتاب: تزریق نیتروژن به محفظه احتراق
2 دقیقه قبل از پرتاب: سوخت مخزن تحت فشار قرار می گیرد.
و بالاخره پرتاب…
در زمان به اصطلاح صفر، موشك سایوز، سكوی پرتاب را به مقصد مدار تعیین شده در اطراف زمین ترك می كند. 1 دقیقه و 58 ثانیه بعد از پرتاب، 4 موشك تقویتی از بدنه اصلی جدا می شوند. پس از آن، نوبت جدا شدن موشك نجات اضطراری است كه در بالای سفینه نصب است. این موشك وظیفه دارد چنانچه تا این مرحله مشكلی برای موشك بالا برنده پیش آمد، بخش سرنشیندار را از آن جدا كرده و در نقطه مطمئنی فرود آورد.
4 دقیقه و 58 ثانیه بعد از پرتاب، طبقه دوم موشك از طبقه سوم جدا می شوند. 5 دقیقه بعد، ناو كیهانی در مدار قرار گرفته است و به این ترتیب ماموریت طبقه سوم موشك نیز به پایان می رسد. به دنبال قرار گرفتن ناو سایوز در مدار زمین آنتن و باتری های خورشیدی سفینه باز می شوند . پس از این، اداره امور به عهده مرکز هدایت پرواز روسیه گذاشته می شود.
بطور معمول پس از قرار گرفتن ناو در مدار زمین حال کسانی که قبلا به فضا سفر نداشته اند چندان خوب نیست. تهوع و سردرد امری عادی بشمار می رود. برای مبارزه با این حالت که خوشبختانه یکی دو روز بیشتر ایجاد مزاحمت نمی کند، دارو های ویژه از جمله آمپول هایی در ناو وجود دارد که در صورت بروز این وضعیت استفاده می شود.
سخنگوی مرکز هدایت پرواز، پس از در مدار قرار گرفتن ناو سایوز، اعلام كرد همه مراحل طبق برنامه تنظیمی پیش رفته، دستگاه های ناو به خوبی كار می كند و حال فضانوردان خوب است.
این ماموریت یکصد و سی و چهارمین پرواز یک ناو کیهانی سایوز بشمار می رود. فضانوردان ماموریت داشتند با طی کردن مسافتی کوتاه، البته نسبت به پرواز های سال های قبل که زمان رسیدن سایوز به ایستگاه 48 ساعته بود، ناو خود را بعد از 4 بار گردش در مدار زمین که جمعا حدود 6 ساعت طول می کشید، به ایستگاه فضایی بین المللی برسانند. این اتصال در ساعت 21:54 بوقت گرینویچ در بخش موسوم به “راسوت” (یکی از گردونه های متصل به ایستگاه) به شکل کاملا خودکار توسط سامانه ردیابی و الحاق “کورس” صورت گرفت. ساعاتی بعد و به دنبال همسان سازی فشار هوا بین ناو کیهانی و ایستگاه فضایی و بررسی کامل دستگاه اتصال، سه کیهان نورد سایوزام.اس-5 مشتاقانه به همتایان خود در ایستگاه فضایی بین المللی یعنی فئودور یورچیخین، پگی ویتسون و جک فیشر پیوستند که از چند ماه قبل در آنجا به فعالیت مشغول هستند.
پرتاب سایوز ام.اس-5 باید در ماه مه صورت می گرفت اما در جریان جریان عملیات آزمایش موشک بالابرنده، کارشناسان متوجه بروز یک نشت در سامانه خنک کننده شدند از آنجا که انتظار می رفت تعمیرات بالابرنده سایوز چند ماه طول بکشد، پرتاب به ماه ژوئیه موکول گردید. به این ترتیب ماموریت سایوز ام.اس-5 کمی کاهش می یابد و بازگشت آن در اواسط دسامبر صورت خواهد گرفت. سه عضو خدمه و پشتیبان سایوز در روز 16 ژوئیه از مسکو به قزاقستان پرواز کردند و روز بعد یک تمرین عملی را با ناو کیهانی خود انجام دادند.
موشک حامل سایوز در روز چهارشنبه در ساعات اولیه صبح به سکوی پرتاب شماره 1 بایکونور تحویل گردید. این سکو طی شش دهه، محل پرتاب بیش از 500 مأموریت فضایی از جمله ماموریت یوری گاگارین در 1961 بوده است.
درباره سرنشینان این سفینه:
سرگئی ریازانسکی فرمانده ناو سایوز سال هاست که در زمینه پزشکی فضایی و بیوشیمی کار می کند و به بررسی آثار سفر های طولانی مدت زندگی در شرایط بیوزنی بر بدن انسان و رفع مشکلات ناشی از آن پرداخته است. او آموزش فضانوردی را از سال 2003 آغاز کرد. وی در دو مرحله نخست آزمایش مریخ 500 که شبیه سازی سفر به مریخ بود به مدت 15 و 105 روز شرکت داشت و اثرات آن بر تعاملات اجتماعی و روان شناختی خدمه در سفر های طولانی مدت را مورد پژوهش قرار داد.
ریازانسکی برای اولین بار در سپتامبر 2013 به فضا پرتاب شد و سفری 166 روز در مدار را به انجام رساند که در جریان آن طی سه راهپیمایی فضایی، مدت 20 ساعت و 5 دقیقه را خارج از ایستگاه گذراند.
رندی برسنیک، سرهنگ بازنشسته نیروی دریایی آمریکا است که قبل از انتخاب ناسا در سال 2004 در ماموریت های رزمی درعراق شرکت داشت. او اولین ماموریت فضایی خود را به عنوان یک متخصص ماموریت در پرواز شماره 129 شاتل فضایی بر عرشه آتلانتیس صورت داد که 10 روز و 19 ساعت طول کشید و شامل یک اقامت کوتاه مدت در ایستگاه فضایی بین المللی نیز می شد. البته در پرونده فضایی او دو راهپیمایی فضایی وجود دارد که جمعا حدود 12 ساعت طول کشیده اند.
او یکی از سه فضانوردی است که در جریان سفر فضایی صاحب فرزند شده است!
پائولو نسپولی کیهان نورد سازمان فضایی اروپا قبل از انتخاب در سال 1998 برای سفر به فضا، به عنوان خلبان در ارتش ایتالیایی خدمت می کرد. او در 15 فوریه بر عرشه شاتل فضایی دیسکاوری در سال 2007 به مدار زمین سفری 15 روزه داشت.
نسپولی در سال 2010 به ایستگاه فضایی پرواز کرد و مأموریت طولانی 174 روز داشت. او که در حال حاضر 60 سال سن دارد امیدوار است مدت اقامت فضایی خود را به بیش از 300 روز افزایش دهد.
