مهلت دو ساله ریاست بر شورای سران اپسکو که در اختیار ایران بود تمام شد و پس از نشست اخیر این شورا، مغولستان ریاست بعدی شورای اپسکو را به عهده گرفت. باتوجه به شرایط فعلی و تحریم‌های اعمالی بر ضد ایران و همچنین هزینه‌بر بودن فعالیت‌های فضایی، استفاده از همکاری با اپسکو و کشورهای عضو آن فرصتی مناسبی به شمار می‌رود. فرصتی همچون همکاری با کشوری مانند چین که شانه به شانه در کنار ابرقدرت‌های فضایی به پیش می‌رود و ادعا دارد که در آینده‌ای نزدیک، گوی سبقت در فناوری و کاوش فضایی را در اختیار خود می‌گیرد.
اپسکو ،مشارکت فضایی منطقه‌ای
سازمان همکاری‌های فضایی آسیا و اقیانوسیه یا اپسکو (APSCO) با هدف فعالیت در زمینه‌های صلح‌آمیز فضایی، در سال 2005 میلادی تاسیس شد. بنیان‌گذاران اپسکو چهار کشور چین، ایران، پاکستان و تایلند بودند و در نهایت در سال 2008 پس از تصویب اساس‌نامه در مجالس این کشورها اساس‌نامه نهایی در سال 2008 در پکن به امضای وزرای نه کشور عضو رسید. اعضای اپسکو در حال حاضر 8 کشور ایران، چین، پاکستان، بنگلادش، تایلند، مغولستان، ترکیه و پرو را در بر می‌گیرد. این سازمان به طور رسمی در سال 2008 شروع به کار کرد و مرکز آن در چین قرار دارد.
با علم بر اینکه فعالیت‌های این سازمان در زمینه‌های آموزش و تربیت نیروی انسانی، انجام پروژه‌های صلح‌آمیز مشترک در حوزه فضا و ماورای جو و استفاده و بهره‌وری از ماهواره می‌باشد، همکاری با اپسکو فرصت‌هایی در اختیار کشورهای عضو قرار می‌دهد تا با مشارکت و پرداخت سهم خود از هزینه‌ها، در پروژه‌های هزینه‌بر بتوانند کسب تجربه کنند. البته طبق آنچه که در رسانه‌ها مطرح شده است، «علی صادقی نایینی» مدیرکل سنجش از راه دور سازمان فضایی اذعان دارد که سهم مشارکت در اپسکو بر اساس حجم اقتصاد کشورها مشخص می‌شود و چین با 18 درصد بیشترین سهم را در اختیار دارد و بعد از آن ترکیه دوم و ایران نیز با سهم 10 درصدی در این سازمان، سوم است. همچنین «ابوالقاسم نقاش» سرپرست مرکز روابط بین‌الملل سازمان فضایی، می‌گوید: «که سیاست سازمان فضایی در قبال اپسکو بدین‌صورت بوده که مراکز و نهادهای مرتبط فضایی در داخل کشور به اپسکو ارتباط داده شود و همکاری‌های گسترده و متنوعی با این سازمان شکل بگیرد.»
تقسیم‌بندی پروژه‌های اپسکو
اپسکو در دو بخش تقسیم می‌شوند. مجموعه‌ای از آن‌ها پروژه‌های پایه‌ای و زیرساختی است که هزینه‌ی آن برعهده اپسکو است و کشورهای عضو تنها مبلغی برای حق عضویت را پرداخت می‌کنند. مجتبی سرادقی، سرپرست معاونت فناوری سازمان فضایی ایران، در این راستا گفته است: «از این دست پروژه‌ها می‌توان به امور ترویجی و فرهنگ‌سازی فضایی و برپایی کارگاه‌های آموزشی اشاره کرد. به عنوان نمونه، اپسکو در اواخر بهار امسال در قالب مسابقه‌ای، از دانش‌آموزان دعوت کرد تا ایده خود نسبت به زندگی در سال‌های بعد توسعه علوم فضایی را در قالب آثار نقاشی، عکس و ویدیو ارائه کنند که با توجه به زمان برگزاری امتحانات پایان سال، استقبال خوبی صورت گرفت و از ایران هم ۴ اثر پذیرفته شد و این دانش‌آموزان به چین اعزام شدند.»
همچنین مواردی از قبیل دوره‌های آموزش مجازی اپسکو، بورسیه‌های کارشناسی ارشد و دکترا بین کشورهای عضو و تعریف پروژه‌های دانشجویی را از دیگر فعالیت‌های این بخش برشمرد. دوره‌های آموزش مجازی با حضور افراد از کشورهای مختلف به‌صورت آنلاین برگزار می‌شود اما به دلیل اختلاف ساعت بین کشورهای عضو سازمان همکاری‌های فضایی آسیا و اقیانوسیه، امکان ارائه این آموزش‌ها به‌صورت آفلاین نیز وجود دارد. «محمد جواد آذری جهرمی» وزیر ارتباطات در این رابطه در صحبت با رسانه‌ها اظهار داشت:«تلاش اپسکو برای اشتراک گذاری و تعلیم گروه‌های مختلف در کشورها بسیار ارزشمند است و نقش مهمی در فعالیت‌های علمی و آموزشی کشورهای عضو دارد.»
در بخش دیگر پروژه‌های اختیاری وجود دارد که چند کشور علاقه‌مند به زمینه‌ای مشترک همکاری می‌کنند. در این راستا اگر قرار باشد کاری به صورت مشترک انجام شود و مورد استفاده قرارگیرد باید تحت قالب یک پروژه در این اجلاس تصویب و برای آن بودجه پیش‌بینی شود تا امکان اجرای آن وجود داشته باشد. از پروژه‌های اختیاری اپسکو در ایران می‌توان به طرح رصدخانه‌ی اپسکو در ماهدشت اشاره کرد. این پروژه با نام (APOSOS،سامانه پایش اپتیکی فضا)، توسط چین، پرو و ترکیه درسال ۲۰۰۸ پیشنهاد شد و در دومین جلسه شورای اپسکو در سال ۲۰۰۹ تصویب گردید. هدف این پروژه توسعه یک شبکه رصد یکپارچه متشکل از سه تلسکوپ در سه کشور عضو و برپایه ردیاب‌های اپتیکی اجرام فضایی است. در سال ۱۳۹۴ دو کشور پاکستان و پرو میزبان دو تلسکوپ مذکور بوده‌اند و تلسکوپ سوم به کشور ایران منتقل و توسط کارشناسان اپسکو نصب، راه‌اندازی و تحویل شد. در این راستا آذری جهرمی در گفتگو با رسانه‌ها، بیان می‌کند : «اینکه کشورهای منطقه در یک تعهد بین‌المللی منابع خود را به اشتراک می‌گذارند، ارزشمند است. این کار باعث صرفه‌جویی در هزینه‌ها و افزایش اطلاعات کشورها نسبت به اطراف خود می‌شود و ایران بر روی چنین ظرفیتی حساب ویژه‌ای باز می‌کند و آمادگی داریم که پروژه‌های خود را مبتنی بر این همکاری بین‌المللی توسعه دهیم.»
طراحی و ساخت ماهواره و دریافت خدمات ماهواره‌ای با همکاری اپسکو
ایران علاوه بر ریاست اجلاس سران اپسکو، از هر دو بخش پروژه‌های مختلفی را نیز با همکاری کشورهای عضو دنبال کرده است. یکی از این پروژه‌ها، طرح ساخت ماهواره کوچک دانشجویی (Small Student Satellite) است که ظرف مدتی کوتاه، کلیات این پروژه در اپسکو به تصویب رسید و اولین جلسه شروع آن در فروردین سال ۹۵ رسما در کشور چین آغاز شد. در پروژه ماهواره مشترک دانشجویی قرار شد،۲ نوع ماهواره «کیوب‌ست» و «میکرو ماهواره» طراحی و ساخته شود که در قالب این پروژه ۲ ماهواره «کیوب‌ست» و یک ماهواره «میکرو» مدنظر قرار گرفته است. همچنین میزان و درصد مشارکت کشورهای عضو در این پروژه آزاد اعلام شد و هریک از کشورها می‌توانستند در زیرسیستم‌های مختلف و همچنین در بخش‌های مهندسی سیستم و دیگر موارد مشارکت داشته باشند. طبق گفته سرادقی، این طرح در حال انجام و پیشرفت است. همچنین طبق اظهارات «محسن بهرامی» رئیس سازمان فضایی در حاشیه دهمین اجلاس اپسکو، با اقدامات صورت گرفته از طرف سازمان، پیشنهاد ایران برای قرار گرفتن یک ماهواره ایرانی در منظومه ماهواره های مشترک کشورهای عضو اپسکو به تصویب رسید.
همچنین علاوه بر طراحی و ساخت ماهواره، طرحی دیگری در حوزه تبادل و اشتراک‌گذاری داده و تصاویر ماهواره‌ای در جریان است. به گفته سرادقی،کشورهای عضو می‌توانند از تصاویر ماهواره‌ای دیگر کشورها استفاده می‌کنند. به عنوان مثال، در سیل خوزستان که در فروردین امسال اتفاق افتاد، سازمان فضایی از کانال اپسکو تصاویر ماهواره‌ای را حداکثر ظرف 24 ساعت در اختیار گرفته و پس از پردازش، به سازمان مدیریت بحران وزارت کشور و معاونت آبفای وزارت نیرو تحویل داد تا در مدیریت سیل، از آن استفاده کنند. در این باره، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات می‌گوید: «در سیل چند ماه پیش استان‌های فارس و بوشهر از کشورهای عضو اپسکو برخی اطلاعات ماهواره‌ای را گرفتیم و در اختیار سازمان مدیریت بحران قرار دادیم.»