مقامات ناسا اعلام کردند بزودی درباره آینده ماموریت کاوشگر فضایی دان (Dawn به معنی سپیدهدم) تصمیمگیری میکنند. کاوشگر دان حدود دو سال است در مدار سیاره کوتوله سِرِس، بزرگترین جرم کمربند سیارکها فعالیت میکند. این کاوشگر پیش از آن در مدار سیاره کوتوله وِستا قرار داشت و دادههای ارزشمندی از این دنیای کوچک به زمین مخابره کرد. اما اکنون ذخیره سوخت کاوشگر دان رو به اتمام است و زمان آن رسیده که مدیران این ماموریت برای نحوه ادامه یا توقف فعالیتهایش تصمیمگیری کنند.
کاوشگر دان در
پنجم مهر 1386 با هدف کاوش سرس و وستا، بزرگترین اجرام کمربند سیارکی، به
فضا پرتاب شد. براساس برنامه، دان برای رسیدن به کمربند سیارکها ابتدا از
کنار سیاره مریخ عبور کرد تا نیروی گرانش آن برای افزایش سرعت و اصلاح مسیر
استفاده کند.این کاوشگر در سال
1390/ 2011 موفق شد در مدار وستا قرار بگیرد. وستا حدود 525 کیلومتر قطر
دارد و فاصله متوسط آن از خورشید به 354 میلیون کیلومتر میرسد. ماموریت
دان در مدار وستا حدود یک سال و 2 دو ماه طول کشید و در این مدت توانست
نقشهبرداری دقیقی از سطح آن انجام دهد و ساختار درونی وستا را بررسی کند.
قبل از آنکه کاوشگر دان به وستا برسد، یکی از چهار ژیروسکوپ آن از کار
افتاد. این ژیروسکوپها به کاوشگر کمک میکند تا در مواقع لزوم مانند عکاسی
یا مخابره اطلاعات به زمین حول محورهای خود بچرخد.
در
ماههای پایانی فعالیت دان در مدار وستا ژیروسکوپ دوم آن نیز خراب شد، اما
کاوشگر همچنان میتوانست با دو ژیروسکوپ دیگر به ماموریت خود ادامه دهد.
پس از آنکه ماموریت دان در وستا به پایان رسید، کاوشگر با روشنکردن موتور
یونی خود از مدار وستا خارج شد و در مسیر رسیدن به سیاره کوتوله سرس قرار
گرفت. حدود
سه سال بعد دان با موفقیت در مدار سرس، بزرگترین جرم کمربند سیارکها
قرار گرفت. سرس 945 کیلومتر قطر دارد و به تنهایی 25 درصد از جرم کل کمربند
سیارکها را به خود اختصاص داده است. کاوشگر دان چند ماه پس از آغاز
ماموریتش در سرس، سومین ژیروسکوپ خود را نیز از دست داد. این اتفاق باعث شد
تا این کاوشگر برای ادامه ماموریت خود برای چرخش حول محورهایش از موتورهای
کوچکی که به بدنه آن متصل بودند، استفاده کند. این مساله باعث شد ذخیره
سوخت کاوشگر کاهش پیدا کند و عمر مفید هر فضاپیما و کاوشگر هم به شدت میزان
سوخت آن وابسته است. اکنون مدیران ماموریت باید با توجه به میزان
باقیمانده سوخت کاوشگر و نیز بررسی هزینهها درباره آینده فعالیتهای دان
تصمیمگیری کنند. آنها برای این منظور سه گزینه در پیش دارند؛ تمدید
ماموریت دان در سرس، ارسال آن به هدف دیگری در کمربند سیارکی یا پایاندادن
به ماموریت. حال باید دید در هفتههای آینده مدیران ناسا چه تصمیمی برای
سرنوشت کاوشگر ارزشمند دان خواهند گرفت.