مشاهده تصاویر ماهواره ای رودخانه ها بر روی سیارات مختلف زمین، تیتان و مریخ

یکی از مشخصه های بارز زمین در میان دیگر
سیارات وجود تکتونیک های صفحه ای می باشد. به عبارت دیگر، پوسته سخت بیرونی
این سیاره با نام لیتوسفر به چندین صفحه سرد و سفت شناور بر روی لایه سیال
تر و گرم تری از سنگ با عنوان استنوسفر تقسیم شده است. این صفحات سطحی سفت
و سخت به آرامی شناور نیستند بلکه حرکات، برخوردها، جابجایی ها، سایش ها و
… آن ها زمین لرزه ها، آتشفشان ها، کوه ها، دره های اقیانوسی را می
سازند و به طور مداوم سیاره زمین و سطح آن را تغییر می دهند.

اگرچه هنوز آن چه که بر روی مریخ و تیتان اتفاق می افتد مشخص نیست، با توجه
به مطالعات اخیر محققان با تحلیل های دقیق دریافته اند که رودخانه ها از
میان همین سطوح بر روی بدنه سیارات حرکت می کنند. بر روی زمین رودخانه ها و
آبراهه های بی شماری جریان مارگون خود را از میان همین سطوح در سرتاسر سطح
زمین انجام می دهند. بر روی مریخ رودخانه ها مدت ها پیش خشک شده اند اما
شواهد و تصاویر ماهواره ای نشان می دهند که اثرات حضور آن ها بر روی سطوح
خشک باقی مانده است. در تیتان، بزرگترین قمر زحل، هنوز رودخانه هایی از
اتان و متان مایع به سمت دریاچه ها در جریان است. با مقایسه تصاویر و داده
های ماهواره ای حاصل از این سه سیاره، محققان متوجه خم های مشخصی بر روی
مسیر رودخانه ها بر روی زمین شدند که این خم ها در مریخ و تیتان وجود
ندارند. این خم ها در مناطقی به وجود آمده اند که رودخانه ها مجبور شده اند
تا در میان رشته کوه ها بپیچند. تصویر ترکیبی که در ابتدای صفحه ارائه شده
است از تصویر مدارگرد مریخ وایکینگ 1 در تاریخ 13 سپتامبر 1976، تصویر
ماهواره Terra ناسا در تاریخ 10 آگوست سال 2000 از رود نیل در مصر و تصویر
فضاپیمای کاسینی ناسا از روی تیتان در تاریخ 26 سپتامبر 2012 تهیه شده است.

تصویر مدارگرد وایکینگ 1 از پارانا والس _
یک شبکه دره ای پنجه ای در منطقه مارگاریتیفر سینوس  مریخ. این شبکه شبیه
به شبکه های زهکشی رودخانه بر روی زمین است و احتمالا در اثر جریانات آب در
گذشته مریخ تشکیل شده است.

تصویر دره
ای شبیه به دره نیل در تیتان. این تصویر فضاپیمای کاسینی ناسا، یک سیستم
رودخانه گسترده بر روی تیتان در قمر زحل را نشان می دهد. این تصویر برای
اولین بار یک سیستم رودخانه ای را در چنین وسعتی و با چنین وضوح بالایی در
یک نقطه خارج از زمین و در فضا نشان داد. این تصویر در 26 سپتامبر 2012 در
87مین گذر نزدیک فضاپیمای کاسینی از تیتان به دست آمد. این رودخانه در عرض
منطقه قطب شمال تیتان حرکت می کند و به دریای لیژیا  (یکی از سه دریای بزرگ
در مناطق شمالی قمر تیتان) می ریزد که امتداد آن بیش از 400 کیلومتر می
باشد.

تصاویر
راداری فضاپیمای کاسینی در حالت های عملیاتی مختلف با قدرت تفکیک های مکانی
3/0 تا 5/1 کیلومتری، 2 تا 10 کیلومتری و 40 تا 200 کیلومتری. از تصاویر
کاذب به منظور تشخیص هیدروکربن های مایع (رنگ های تیره) از زمین های خشک
(به رنگ قهوه ای) استفاده شده است.