بحث و جدل برای تغییر معاهدهی بینالمللی فضا

شرکتهای تجاری و کارشناسان حقوق فضایی بهتازگی مخالفت خود را با ایجاد هرگونه تغییر در معاهدهٔ فضا اعلام کردند. این مخالفت در پی تصمیم بخش فضایی کمیتهٔ تجارت مجلس سنا برای بررسی این معاهدهٔ 50 ساله ابراز شد که بهنوعی بنیان قوانین بینالمللی فضایی تلقی میگردد.
سناتور تد کروز (Ted Cruz) دبیر این کمیته گفت: «با افزایش فعالیتها در فضا، شرکتها و کشورهایی که برای استفاده از منابع موجود در فضا رقابت میکنند با چالشهای جدیدی مواجه میشوند. بنابراین لازم است که کنگره از فرصتی که در پنجاهمین سالگرد انعقاد معاهدهٔ فضا ایجاد شده استفاده کند و در مفاد آن بازنگری صورت دهد.»
کروز قبلاً هم پیشنهاد بهروزرسانی بندهای این معاهده را برای نظارت بر استفادهٔ روزافزون تجاری از فضا ارائه کرده بود. اما اعتراضاتی مبنی بر عدم خود-اجرایی آن وجود داشت؛ به این معنی که مقررات معاهدهٔ فضا بدون قوانین فدرالی که آنها را پشتیبانی کند قابلاجرا نیستند. بنابراین صرف بهروزرسانی معاهده بدون تغییر دادن اصل آن ممکن نیست.
متیو اسکیفر (Matthew Schaefer) یکی از مدیران برنامهٔ فضا، سایبر و ارتباطات همراه در دانشکدهٔ حقوق دانشگاه نبراسکا میگوید: «قوانین فعلی اصلاً سختگیرانه نیستند و هرکس میتواند برداشت خود را از آنها داشته باشد چراکه فقط به یک سری اصول پایهای پرداختهاند. اگرچه همین باعث پیشرفت برخی شرکتهای آمریکایی نیز شده است.»
بخش اعظم نگرانی که در ارتباط با معاهدهٔ فضا وجود دارد مربوط به بند ۶ آن میشود که کشورها را موظف به صدور مجوز و نظارت پیوسته بر فعالیت نهادهای غیردولتی مانند شرکتها میداند. اگرچه این بند از طریق صدور مجوز برای پرتابها و ساخت برخی ماهوارهها در امریکا اجرا میگردد اما مکانیزم مشخصی برای فعالیتهای جدیدی مانند خدمات ماهوارهای یا ماهنشینهای تجاری در آن وجود ندارد.
باب ریچاردز (Bob Richards) مدیر اجرایی شرکت مون اکسپرس (Moon Express) که سال گذشته مجوز اولین مأموریت ماهنشین خود را از دولت آمریکا دریافت کرد میگوید: «ما از روندی که چارچوب قوانین را سادهتر کند حمایت میکنیم.» البته مجوز این شرکت تنها برای یک پرتاب معتبر است و به عقیدهٔ وی باید بهروزرسانیهایی انجام شود که با حفظ اصل معاهده، اجازهٔ مأموریتهایی ازایندست را در آینده بدهد. وی افزود: «اگرچه ممکن است این معاهده منسوخ به نظر برسد اما مفاد آن از غنائی برخوردار است که دههها فعالیتهای فضایی را بهخوبی کنترل کرده است.»
سناتور کروز با در نظر گرفتن نظرات مختلف پیرامون تغییر یا عدمتغییر معاهدهٔ فضا هدف بخش فضایی کمیته تجاری مجلس سنا را ایجاد انگیزه در شرکتها و نهادهای دولتی و استفاده از حداکثر پتانسیل سرمایهگذاری و اکتشافات در فضا خواند.