لونار اوربیتر؛ کاوشگر کاشف ماه!

سیروس برزو: در سال ۱۹۶۶ و در حالی که دایره پروازهای سرنشیندار سازمان فضایی آمریکا، ناسا (NASA)، درگیر برنامه جمینی (Gemini) بود و مراحل عملی طرح آپولو (Apollo) را پیش میبرد، کار بر روی پرتابگر سفینه آپولو و طراحی و ساخت اجزای این سفینه با جدیت پیش میرفت. در بخشی دیگر از ناسا، کارشناسانی که مسئولیت یافتن محل مناسب برای فرود سفینه آپولو را بر عهده داشتند، آماده میشدند تا با فرستادن یک مدارگرد، بهنقشهبرداری از سطح ماه بپردازند. به این منظور، کاوشگری به نام لونار اوربیتر (Lunar Orbiters) را ساختند.
کاوشگر بدون سرنشین لونار اوربیتر-۱ را میتوان به عبارتی کاشف ماه نامید زیرا توانست واضحترین تصاویر را از سطح ماه به زمین بفرستد. گرچه کاوشگرانی مانند لونای (Luna) شوروی هم قبلا از ماه عکسهایی فرستاده بودند اما هیچکدام چه به لحاظ کیفی و چه کمی با تصاویر لونار اوربیتر قابل مقایسه نبودند.
کاوشگر ۳۸۵ کیلوگرمی لونار اوربیتر-۱ در ۱۰ اوت سال ۱۹۶۶ از مرکز پرتابهای فضایی کاناورال (Cape Canaveral Air Force Station) با یک فضاپیما از نوع اطلس (Atlas) راهی فضا شد و با دستور مرکز هدایت پرواز راهی مدار ماه گردید. این مدارگرد عکاس ماه، پس از چند اصلاح مسیر سرانجام خود را به هدف رساند و با چرخش در مدار ماه، کار ارسال عکس از نزدیکترین همسایه زمین را آغاز کرد.
حاصل کار این کاوشگر عکاس در مجموع ۴۲ تصویر با کیفیت عالی و ۱۸۷ تصویر با کیفیت متوسط بود که مساحتی بیش از ۵ میلیون کیلومتر مربع از سطح ماه را شامل میشد. در میان این عکسها میتوان به نخستین تصویر زمین از مدار ماه اشاره کرد که اگر لونار اوربیتر را به عنوان یک دوربین زمینی ببینیم میتوان گفت این نخستین عکس سلفی زمین از مدار ماه بشمار میرود!
گرچه لونار اوربیتر-۱ میتوانست همچنان در مدار ماه بماند اما برای جلوگیری از تداخل کار با سفینه بعدی یعنی لونار اوربیتر-۲، ناسا ترجیح داد پس از ۸۰ روز فعالیت و ۵۷۷ بار چرخش در مدار ماه به ماموریت آن خاتمه دهد و ترتیبی دادند که در بخش پنهان ماه سقوط نماید.
روز ۲۹ اکتبر ۱۹۶۶ را میتوان روز پایان یافتن ماموریت لونار اوربیتر-۱ نامید اما این تنها یک پایان نبود بلکه آغازی برای یافتن محلهای مناسب جهت فعالیت دو برنامه ارزشمند فضایی ناسا در ماه به شمار میرفت؛ برنامههایی که شامل کاوشگر بدون سرنشین سروایور (Survivor) و سفینه سرنشیندار آپولو میشدند.