چرا بعضی استارتآپهای فضایی مخفیانه فعالیت میکنند؟
در گذشته فعالان صنعت فضایی از جمله استارتآپها شدیدا به دنبال جلب توجه عمومی بودند. اما اکنون اغلب استارتآپها سالهای زیادی را در فعالیت مخفیانه به سر میبرند و حتی از افشای ابعاد کلی برنامههای خود امتناع میکنند.
چاد اندرسون (Chad Anderson) مدیر شرکت اسپیس انجلز (Space Angels) که به حمایت از استارتآپهای فضایی نوپا میپردازد، میگوید: «این پدیده، پدیده جدیدی نیست اما به نظر میرسد که اخیرا رو به افزایش است.» به عنوان مثال سایت لینکدین صفحهای را به یک شرکت مخفیانه فضایی با 100 نفر پرسنل در سانفرانسیسکو آمریکا اختصاص داده است. در وبسایت این شرکت آگهیهایی برای استخدام تکنیسینها، مهندسین و مکانیکهای فضایی ثبت شده است. در ماه آوریل امسال نیز یک شرکت مخفیانه، یکی از سه شرکتی بود که توسط سازمان پروژههای پیشرفته دفاعی ارتش آمریکا (DARPA) برای انجام پرتابهای فضایی از پایگاههای مختلف انتخاب شد.
یکی از کارآفرینان عرصه فضایی میگوید: «شرکتهای جدید همیشه در حال ورود به عرصه فضایی هستند و متاسفانه برخی مدلهای کسب و کار و رویکرد استارتآپهای دیگر را کپی میکنند.» وقتی در سالهای 2012 و 2013 دو شرکت اسکای باکس (Skybox Imaging) و پلنت (Planet Labs) از برنامههای خود برای راهاندازی منظومههای ماهوارههای کوچک خبر دادند، بسیاری از شرکتهای مقلد با برنامهای تقریبا مشابه ظهور کردند؛ هرچند مدتی بعد این دو شرکت توانستند با تامین بودجههایی زیاد، موقعیت خود را پس بگیرند.
استارتآپهای جدید ممکن است به اندازه پلنت و اسکای باکس خوششانس نباشند. با افزایش تعداد سرمایهگذاران صنعت فضایی، در برخی موارد شرکتهای مقلد با موسسین کاریزماتیک از شرکتهای اصلی در جذب سرمایه موفقتر هستند. با اینکه اولین بودن همیشه مزایایی دارد، بودجههای عظیم میتواند به مقلدین فاقد خلاقیت فرصت جبران عقبافتادگی را بدهد. بنابراین به عقیده اندرسون، فعالیت مخفیانه میتواند ابزار قدرتمندی برای استارتآپهایی باشد که تلاش دارند وارد رقابت با شرکتهای قدرتمند صاحب پول و فناوری بشوند.
هرچند بالاخره زمانی فرا میرسد که پنهانکارترین شرکتها نیز مجبور به بیرون آمدن از سایهها میشوند. بلو اوریجین (Blue Origin) در سال 2004 پس از 4 سال فعالیت مخفیانه با اعلام نتیجه تستهای ارتفاع پایین خود از حالت مخفیانه بیرون آمد. جف بزوس (Jeff Bezos) موسس متمول این شرکت، نیازی به سرمایهگذاری خارجی نداشت و به همین دلیل توانست 4 سال آن را مخفی نگه دارد. این مدل، سرمشقی برای برخی شرکتهای دیگر نیز شد. البته در این میان شرکتهایی نیز وجود دارند که از همین پوشش برای کلاهبرداری استفاده میکنند؛ برای مثال استارتآپ آمریکایی ثرانوس (Theranos) در حوزه سلامت در سال 2018 بیش از 700 میلیون دلار کلاهبرداری نمود.
به هر حال فعالیت مخفیانه مشکلاتی از قبیل عدم تمایل سرمایهگذاران و کاهش مشتری را برای استارتآپهای نوپا بوجود میآورد و اندرسون با اشاره به این موضوعات افزود که اسپیس انجلز ترجیح میدهد از شرکتهای مخفیانه حمایت نکند. شما چه رویکردی را برای فعالیت استارتآپها پیشنهاد میکنید؟