مریم فخیمی: با ورود به ارديبهشت شاهد بارش برف و باران در نقاط مختلف ایران و ابری بودن آسمان هستيم. اما آسمان هميشه ابری نيست؛ میتوان گاهی سربه هوا بود، در آسمان جستجو كرد و از تماشای زيبايیهای گنبد قيرگون لذت برد. در يادداشت امروز با صورت فلکی شیر آشنا میشويد. رويدادهای رصدی ارديبهشت را هم در تقويم كوچكتان يادداشت كنيد تا اگر فرصتي پيش آمد و به سفر در طبيعت رفتيد، بتوانيد در آسمان شب هم گشتوگذار كنيد.
حکایت شیری در میان آسمان
در میان ۱۳ صورت فلکی دایرةالبروج، صورت فلکی شیر یکی از آسانیابترین
صور آسمانی است. نام لاتین این صورت فلکی Leo است و دو هزار سال پیش صورت
فلکی ماه مرداد بوده است. اکثر مردم برای نخستین بار شیر را شبیه یک علامت
سؤال در آسمان تشخیص میدهند. این صورت فلکی کمی پایینتر از صورت فلکی دب
اکبر جای خوش کرده و با تاریک شدن هوا در آسمان پدیدار میشود. بخشی از سر
و تنه شیر شبیه علامت سؤال است. در پایین علامت سؤال درخشانترین ستاره
این صورت، یعنی قلبالاسد (دل شیر) قرار دارد. قلبالاسد ستاره زیبا و
درخشان به رنگ سفیدآبی و با قدر ۱٫۳۵ است. این ستاره حدود ۸۵ سال نوری از
زمین فاصله دارد و ۳۵۰ بار نورانیتر از خورشید میدرخشد. نام اصلی پارسی
این ستاره یعنی نخو به معنی نخست و نخستین است. این ستاره به همراه
قلبالعقرب، دبران و فمالحوت چهار ستارهٔ باشکوه و خسروانهٔ ایران باستان
بودند. مثلثی از ستارگان در عقب شیر، دم آن را تشکیل میدهند.
پدیدههای رصدی اردیبهشت
۲ و ۳ اردیبهشت: بارش شهابی شلیاقی رخ خواهد داد. ZHR: ۲۰
۵ اردیبهشت: همنشینی ماه و سیاره زحل
۱۳ اردیبهشت: ماه در نزدیکی سیاره عطارد (با جدایی زاویهای ۴٫۵ درجه) و فاصله زاویهای از سیاره زهره ۶٫۹ درجه قرا دارد. ساعت ۵:۴۸
۱۵ اردیبهشت: مشاهده هلال اول ماه رمضان ۱۴۴۰ با چشم مسلح (به جز شمالشرقی ایران) ساعت ۲۰:۷
۱۵ اردیبهشت: روز ملی فضانوردی
۱۶ و ۱۷ اردیبهشت: بارش شهابی اتا دلوی با ZHR:۲۰
۲۲ اردیبهشت: مقارنه ماه و ستاره قلبالاسد (۲٫۷ درجه) ساعت ۲۱:۵۲
۲۸ اردیبهشت: ماه کامل
۲۹ اردیبهشت: مقارنه سیاره مریخ و خوشه باز M35 (جدایی زاویهای ۰٫۲ درجه) ساعت ۲۰:۴۷
۳۰ اردیبهشت: مقارنه ماه و سیاره مشتری (جدایی زاویهای ۱٫۵ درجه) ساعت ۲۱:۵۹
وضعیت سیارات
سیاره زیبای زهره با درخشش ۳٫۸- ساعتی پیش از طلوع آفتاب در شرق آسمان و در
صورت فلکی نهنگ قابلمشاهده است. سیاره سرخفام مریخ که در صورت فلکی گاو
نر واقع است را از غروب آفتاب تا ساعتی پیش از نیمهشب در غرب آسمان تماشا
کنید. درخشندگی سیاره مریخ حدود ۱٫۶ است. ساعتی قبل از نیمهشب تا پیش از
طلوع خورشید فرصت مناسبی برای رصد غول گازی منظومه شمسی، سیاره مشتری در
نیمه جنوبی آسمان است. درخشش مشتری ۲٫۳- است و در صورت فلکی مارافسای قرار
دارد. اما ارباب حلقهها سیاره زحل، ساعتی بعد از نیمهشب در جنوب آسمان
پدیدار میشود و تا صبح قابل رؤیت است. درخشش زحل ۰٫۵ است و در صورت فلکی
قوس قرار دارد.