آزمایش روشی قابلاتکا برای تشخیص حیات فرازمینی
پژوهشگران هلندی روشی قابلاتکا را برای تشخیص حیات احتمالی در سیارههای فراخورشیدی ارائه کردند. آنان ابزاری ساختهاند که میتواند وجود گیاهان زنده را از روی نور بازتابی آنها تشخیص دهد. این ابزار یک طیف نگار است که میتواند قطبش دایرهای نور در اثر بازتاب از مولکولهای آلی سازنده گیاهان را تشخیص دهد. این پژوهشگران در دانشگاه وریجه (Vrije Universiteit) در آمستردام هلند فعالیت میکنند و پروژه تحقیقاتی آنان بخشی از برنامه علوم سیارهای و سیارات فراخورشیدی سازمان پژوهشهای علمی هلند (Netherlands Organisation for Scientific Research بهاختصار NWO) بوده است.
این روش از این واقعیت ایده میگیرد که مولکولهایی سازنده ارگانیسمهای زنده هنگام بازتاب پرتو نور باعث قطبش دایرهای آن میشوند. نور موجی الکترومغناطیس است که از دو میدان الکتریکی و مغناطیسی که عمود برهم نوسان میکنند تشکیل میشود. وقتی قطبش نور خطی باشد راستای نوسان میدانهای الکتریکی و مغناطیسی ثابت است. اما وقتی قطبش دایرهای میشود راستای نوسان این میدانها به صورت دایرهای شروع به چرخش میکند. قطبش نور حتی پس از طی کردن مسافت طولانی با ابزارهایی قابلتشخیص است. تقریبا تمام مولکولهای سازنده اجزای موجودات زنده باعث قطبش دایرهای نور بازتابی میشوند. ابزاری که پژوهشگران ساختهاند به دلیل تشخیص همین قطبش دایرهای نور در اثر بازتاب از گیاهان تریپول (TreePol) نام گرفته است.
این طیف نگار برای تشخیص گیاهان روی زمین آزموده شده و کارآمد بوده است. در آینده ممکن است از این ابزار برای پایش پوشش گیاهی با هواپیماها یا ماهوارهها استفاده شود. پژوهشگران امیدوارند در آینده بتوانند این فناوری را در فواصل دورتری مانند ایستگاه فضایی بینالمللی یا حتی روی یک ماه نشین به کار بگیرند و بیازمایند.
در دو دهه گذشته کشف حدود ۴ هزار سیاره فراخورشیدی تأیید شده است. تاکنون اختر زیست شناسان برای بررسی امکان وجود حیات در سیارههای فراخورشیدی کشفشده روی ویژگیهایی مانند وجود آب یا اکسیژن و کربن در این سیارهها تمرکز میکردند. اما این ویژگیها مختص حیات نیست و میتواند روی سیارهای بدون حیات هم وجود داشته باشد. بنابراین پژوهشگران باید دنبال شاخصهای منحصر به حیات باشند. تاکنون به نظر میرسد که ابزار تریپول میتواند شاخصهای که منحصر به حیات است را به درستی و بدون خطا شناسایی کند.