دو ماهواره کوچک برای پاسخ به پرسشهایی بزرگ درباره خورشید
حامل فضایی فالکون ۹ شرکت اسپیس ایکس (Space X) تعداد ۶۴ تاسواره یا ماهواره مکعبی کوچک را در ۱۳ آذر ۱۳۹۷ در مدار کم ارتفاع زمین قرار داد. در میان این تاسوارهها، دو ماهواره کوچک قرار است با بررسی خورشید به حل پرسشهای بزرگی درباره ستاره منظومه شمسی کمک کنند. این دو تاسواره طیفنگار مینیاتوری پرتو ایکس خورشیدی-۲ (Miniature X-ray Solar Spectrometer-2) یا بهاختصار MinXSS-2 و پایشگر فشرده چگالی تابش طیفی (Compact Spectral Irradiance Monitor) یا بهاختصار CSIM نام دارند. این دو ماهواره کوچک در آزمایشگاه فیزیک جوی و فضایی در دانشگاه کلرادو بولدر (University of Colorado Boulder) در ایالاتمتحده طراحیشدهاند و از اجاق مایکروفر کوچکتر هستند.
هدف تاسواره MinXSS-2 به دست آوردن اطلاعات تازه درباره میدان مغناطیسی خورشید با بررسی پرتوهای ایکس پرانرژی فورانهای خورشیدی است. پژوهشگران در تلاش هستند به این پرسش پاسخ دهند که چرا ناگهان مقدار عظیمی انرژی در فورانهای خورشیدی آزاد میشود. قرار است این ماهواره پنج سال در مدار زمین فعال باشد. این تاسواره یک ماهواره مکعبی سه واحدی با جرم ۴ کیلوگرم است. MinXSS-2 در مداری خورشید آهنگ به ارتفاع ۵۷۵ کیلومتر به دور زمین میچرخد.
همچنین تاسواره CSIM که ساخت آن در شرکت بلو کانین تکنولوژیز (Blue Canyon Technologies) انجام شده است با رصد خورشید تغییرات انرژی رسیده از آن به زمین را بررسی میکند. برای مثال با دادههای این ماهواره میتوان تغییرات انرژی رسیده به زمین در دورههای ۱۱ ساله فعالیت خورشیدی را بررسی کرد. این تاسواره یک ماهواره مکعبی شش واحدی است و در مداری به ارتفاع ۵۰۰ کیلومتر و زاویه ۵۲ درجه به دور زمین میگردد.
به نظر میرسد با ایجاد فرصت پرتاب ماهوارههای مکعبی کوچک با پرتابهای تجاری، استفاده از تاسوارهها برای اهداف علمی فراگیر شود. هر ماموریت تاسواره در مراحل ساخت و فعالیت تقریبا دو میلیون دلار هزینه دارد که بسیار کمتر از هزینههای ماهوارههای بزرگ با اهداف علمی با دهها یا حتی صدها میلیون دلار هزینه است. هزینه پرتاب این ماهوارهها بر حسب هر کیلوگرم جرم محاسبه میشود و به همین دلیل متخصصان سعی دارند تا حد امکان تاسواره سبکتری بسازند.
به گفته مجریان این طرح، تاسوارهها به دلیل ساخت سریع ابزارهای آموزشی بسیار خوبی برای دانشجویان هستند. برای مثال در یک دوره سه ساله که برای ساخت تاسواره لازم است دانشجویان میتوانند در طراحی و ساخت آن مشارکت کنند و در همان دوران دانشجویی شاهد پرتاب و آغاز به کار آن نیز باشند. چنین امکانی برای ماهوارههای بزرگ فراهم نیست.