وقتی ماتیاس مورر برای دوره آموزشی زنده ماندن در دریا همراه با فضانوردان چینی ثبت نام کرد تصور دیگری داشت.
فضانورد آلمانی آژانس فضایی اروپایی (ESA) می‌گوید: «خیلی خوب و آرامش بخش بود. قایق نجات روی امواج حرکت می‌کرد و من به آسمان نگاه می‌کردم. فقط جای موسیقی خالی بود تا احساس کنم در هاوایی در تعطیلات هستم.»
این تمرین سال گذشته در یک مرکز آموزشی جدید در حوالی شهر ساحلی یانتای در جنوب شرقی پکن انجام شد. ماتیاس مورر و سامانتا کریستوفورتی، یک فضانورد دیگر آژانس فضایی اروپایی، دو هفته در کنار همتایان چینی خود کار و زندگی کردند.
ماتیاس می‌گوید: «با هم آموزش می‌دیدیم، در یک ساختمان زندگی می‌کردیم و یک غذا می‌خوردیم. تجربه فشرده‌ای بود. مثل این بود که همه عضو یک خانواده هستیم. با تجربه من از آموزش در هوستون آمریکا خیلی فرق داشت. در آمریکا یک آپارتمان اجاره کرده بودم و روزانه فقط دو تا سه ساعت هنگام آموزش همکارانم را می‌دیدم.»
آژانس‌های فضایی دیگر برای تقویت روحیه همکاری دوره‌های آموزشی خاصی برای فضانوردان دارند ولی شیوه کار چینی‌ها بنیادی‌تر است.
ماتیاس می‌گوید: «فضانوردان چینی حتی تعطیلات را با هم می‌گذرانند. یکدیگر را بخوبی می‌شناسند و مثل خواهر و برادر هستند. وقتی با آنها زندگی می‌کردیم احساس خوبی به ما دست داد چون ما را بعنوان اعضای خانواده پذیرفتند.»
فضاپیمای چینی شنزو که اولین بار در سال ۲۰۱۳ یک فضانورد را به مدار زمین برد برای سه سرنشین و براساس فناوری سویوز، فضاپیماهای روسی، طراحی شده و ظاهرش نیز به آن شباهت فراوانی دارد. اما سویوز حدود پنجاه سال سابقه پرواز فضایی دارد و براساس قابلیت‌های موشکی طراحی شده که در سال‌های اولیه عصر فضا از آن استفاده می‌شد. شنزو از بسیاری جهات فضاپیمای قرن بیست و یکم است.
ماتیاس می‌گوید: «از ابعاد آن تعجب کردم. قطر و ارتفاع فضای داخلی کابین آن خیلی بیشتر از سویوز است. چینی‌ها با دقت از فناوری و سخت افزار روسی استفاده کرده، بخش‌های مثبت آن را به کار گرفته و هر کجا که لازم بوده آن را بهتر کرده‌اند.»
به‌عنوان مثال اگر کپسول یا کابین فضانوردان در دریا فرود بیاید در فضاپیمای شنزو امکان تعویض لباس فضانوردی با لباس نجات -قبل از اینکه فضانوردان از کپسول خارج شوند- خیلی راحت‌تر است.
ماتیاس می‌گوید: «فضای داخلی آن خیلی بزرگ‌تر است و ما حتی قایق‌های پلاستیکی بادی داشتیم که سویوز ندارد. در آموزش زنده ماندن در دریا که در روسیه انجام می‌شود قایق نجاتی وجود ندارد. خیلی سرد و بسیار سخت‌تر است.»
ماتیاس مورر اخیرا دوره آموزش فضانوردی را تکمیل کرده ولی در شغل قبلی خود در مرکز اروپایی فضانوردان در شهر کلن آلمان در سال ۲۰۱۲ با برنامه فضایی چین که در آن زمان مخفی بود ارتباط برقرار کرد. یکسال بعد او از مرکز آموزش آنها در پکن دیدن کرد تا تاسیسات آنها را از نزدیک ببیند. در سال ۲۰۱۶ نیز یک فضانورد چینی در یکی از دوره‌های آموزشی آژانس فضایی اروپایی شرکت کرد.
او همراه با سامانتا کریستوفورتی و توماس پسکه فضانورد آلمانی در عین حال تا حدی ماندارین -رایج‌ترین گویش زبان چینی- را هم یاد گرفته‌اند. او می‌گوید زبان چینی‌اش بد نیست ولی اذعان دارد که باید بهتر شود و می‌افزاید نام او در زبان چینی به معنای “اسب بهشتی” است.
آمریکا به همکاری با چین در فعالیت‌های فضایی و حتی ایستگاه فضایی بین‌المللی تمایلی ندارد ولی آژانس فضایی اروپایی برای اعزام فضانوردان خود به فضا از همه گزینه‌ها استقبال می‌کند.
با توجه به اینکه چین قرار است ایستگاه فضایی کامل خود را تا سال ۲۰۲۳ به فضا بفرستد و اعزام روبات به نیمه تاریک ماه نیز در اواخر سال جاری انجام خواهد شد. به نظر می‌رسد تصمیم آژانس فضایی اروپایی برای همکاری با کشوری که دارد به ابرقدرت فضایی بدل می‌شود هوشمندانه است.
ماتیاس می‌گوید: «آژانس فضایی اروپایی در واقع محصول همکاری ۲۳ کشور عضو است بنابراین ما با فراهم کردن زمینه همکاری بین کشورهای مختلف آشنا هستیم. ما به زبان‌های گوناگون تسلط داریم، با فرهنگ‌های مختلف در تماس بوده‌ایم و بخوبی می‌توانیم نقش واسطه را برای پیوند دادن چین به یک مجموعه بین‌المللی فضایی ایفا کنیم.»
چین اخیرا با دفتر امور فضایی سازمان ملل متحد توافقی امضا کرده که طبق آن مراکز فضایی آن کشور به روی پژوهش‌های بین‌المللی بازخواهند شد. این توافق می‌تواند به پرواز فضانوردها نیز گسترش یابد. مثل برنامه اینترکوسموس اتحاد شوروی سابق در اواخر دهه هفتاد و هشتاد میلادی که در چارچوب آن فضانوردان کشورهای متحد اتحاد شوروی مثل مغولستان، کوبا، افغانستان و سوریه به ایستگاه فضایی روسیه پرواز کردند.
ماتیاس مورر می‌گوید: «برداشت من این است که هر کشوری که می‌خواهد فضانورد به فضا بفرستد از طریق سازمان ملل متحد می‌تواند با چین تماس بگیرد و زمینه این کار را فراهم کند. این نه فقط اروپایی‌ها بلکه کشورهای در حال توسعه که در حال حاضر برنامه فضایی ندارند را شامل می‌شود.»
اما در این زمینه اروپا پیشرو است. درماه‌های آینده فضانوردان اروپایی آموزش در کپسول فضاپیماهای چینی را آغاز خواهند کرد و امیدوارند یکی از آنها بتواند در ماموریت‌های آینده نقش کمک خلبان را ایفا کند.
ماتیاس می‌گوید: «در فضاپیماهای سویوز صندلی سمت چپ برای کمک خلبان است بنابراین درمذاکرات با چین تلاش کردیم این صندلی را بگیریم. آنها خیلی راحت قبول کردند. ولی بعد متوجه شدیم که در فضاپیمای شینزو صندلی سمت راست برای کمک خلبان است.»
او امیدوار است در سال ۲۰۲۰ اولین پرواز خود را به ایستگاه فضایی بین‌المللی انجام دهد. پس از آن برای پرواز همراه با فضانوردان چینی در سال ۲۰۲۳ در موقعیت خوبی قرار خواهد گرفت.
به خاطر سیاست‌های دولت فعلی آمریکا بعید است ناسا در آینده نزدیک با برنامه‌های فضایی چین همکاری کند ولی با توجه به اینکه هر دو قدرت فضایی قصد دارند به ماه سفر کرده و به کره مریخ نیز فضانورد اعزام کنند، سئوال این است که آیا چین و آمریکا کماکان به رقابت ادامه خواهند داد یا درنهایت با یکدیگر همکاری خواهند کرد.
ماتیاس می‌گوید: «وقتی به فراسوی مدار زمین، مثلا کره ماه و یا مریخ فکر می‌کنیم باید هرگونه همکاری را بپذیریم چون کاری دشوار و پرهزینه و مستلزم بهترین فناوری‌هاست. هدف ما این است که چینی‌ها را به جمع خانواده بیاوریم و در مورد ایستگاه پژوهشی در کره ماه هر چه اعضای خانواده بیشتر باشند نتیجه بهتر خواهد بود.