کاربرد فناوری فضایی در پایش سیل اخیر ایران در هماندیشی بینالمللی سازمان ملل
کاربردهای فناوری فضایی در پایش سیل اخیر کشور در هماندیشی بینالمللی سازمان ملل (United Nations) به بحث و تبادل نظر گذاشته شد. این هماندیشی با موضوع «فضا، ابزاری برای دسترسی، دیپلماسی و همکاری» توسط دفتر امور فضای ماورای جو (UNOOSA) و به میزبانی دانشگاه صنعتی گراتس (Graz University of Technology) برگزار شد. نشست مذکور در روزهای ۲ تا ۴ سپتامبر (١٢ تا ۱۴ شهریور) در شهر گراتس (Graz)، قطب فناوری فضایی کشور اتریش، تشکیل شد.
امید شکوفا، رئیس مرکز تحقیقات فضایی پژوهشگاه فضایی ایران در این هماندیشی بینالمللی شرکت و سخنرانی کرد. این سخنرانی به منظور ارائه مطالبی در حوزه مدیریت بحران از سوی کمیته برگزاری انتخاب شده بود که به نتیجه فعالیتهای بخش سنجش از دور مرکز تحقیقات فضایی پژوهشگاه فضایی ایران در همکاری با ستاد مدیریت بحران سیل اخیر کشور در بهار ٩٨ میپرداخت. سخنرانی مذکور با عنوان «درس آموختههایی از پایش سیل و برآورد میزان خسارت ناشی از آن مطالعه مورد سیل ٢٠١٩ در ایران» ایراد شد.
در فروردین ماه امسال گروه سنجش از دور پژوهشگاه فضایی ایران، اقدام به تهیه نقشه محدوده سیل و پهنههای آبی جنوب استان خوزستان از اهواز تا آبادان کرده بود. به گفته امید شکوفا این اقدام در راستای نیاز به پایش وضعیت پهنههای آبی و محدوده سیل و به منظور اتخاذ تصمیمات درست و آگاهانه انجام گرفت.
طبق اظهارات شکوفا این نقشهها شامل محدوده سیل و پهنههای آبی جنوب استان خوزستان از اهواز تا آبادان بوده و با استفاده از تصاویر ماهواره سنتینل-۱ (Sentinel-1) تهیه شده بودند. در این محدوده، افزون بر وقوع سیل در برخی مناطق، تالاب شادگان و چند پهنه آبی دیگر نیز وجود داشت که به دلیل بارندگیهای ابتدای سال جاری پرآب شده و نیازمند پایش بودند.
شایان ذکر است که از موارد استفاده از تصاویر ماهوارهای، مطالعه و بررسی طغیان آب و آثار آن بر مناطق سیلزده است. بهطور معمول، هنگام طغیان آب رودخانهها، بالا آمدن آب دریا و پیشروی آب در نواحی ساحلی و سرانجام پس از جاری شدن سیل، سطوح کوچک و بزرگی از نواحی مجاور دریا و رودخانهها زیرآب میروند که با بررسی تصاویر تکراری ماهوارهای، میتوان مناطق مورد طغیان را بهراحتی تشخیص داده و نقشه اراضی خسارتدیده را ترسیم کرد. پس از پایان طغیان آب با مطالعه تصاویر تکراری، مدت لازم برای نفوذ آب در زمین، زهکشی طبیعی و تبخیر آب، تا اندازه زیادی میتوان درباره جنس خاک و نفوذپذیری آن قضاوت و تشکیل دشتهای سیلابی را در مجاورت رودخانهها مشاهده کرد.