علیرضا فتحی: سال‌هاست که سازمان ناسا (NASA) برای انجام اکتشافات در ماه و استفاده از منابع قمر زمین برنامه دارد و در دولت جدید آمریکا نیز مأموریت‌های ماه با جدیت بیشتری پیگیری می‌شوند. وقتی در آوریل سال ۲۰۱۸ پروژه توسعه کاوشگر اکتشاف منابع ماه (Resource Prospector rover) که قرار بود به منطقه قطبی ماه فرستاده شود، لغو گردید، مقامات ناسا تصمیم گرفتند که این هدف توسط شرکت‌های تجاری و در قالب یک برنامه جدید با عنوان ارسال محموله‌های تجاری به ماه (CLPS) دنبال گردد.
در برنامه CLPS ناسا از ساخت و ارسال سطح‌نشین‌ها و ماه‌نوردهای کوچک رباتیک به ناحیه قطب جنوب ماه توسط شرکت‌های تجاری با هدف بازگرداندن منابع از قمر زمین و پشتیبانی مأموریت آرتمیس (Artemis) حمایت می‌کند. در حقیقت در این برنامه ناسا به چند شرکت تجاری کمک می‌کند که فرودگرهایی با قابلیت حمل محموله‌های تجاری به سطح ماه را توسعه دهند و سپس با قیمتی ثابت که با مشارکت این سازمان تعیین می‌گردد محموله‌ها را به ماه حمل نمایند.
برنامه CLPS توسط دفتر مأموریت‌های علمی ناسا (Science Mission Directorate) مدیریت می‌شود. این سازمان انتظار دارد که پیمانکارهای منتخب، تمامی اعمال لازم برای مونتاژ، حمل و نقل و استفاده از محموله‌هایی را که از طرف ناسا در اختیار آن‌ها قرار داده می‌شود با حداکثر اقدامات ایمنی به انجام برسانند. محموله‌های مذکور شامل تجهیزات فرود، سامانه‌های اکتشافی مورد نیاز در سطح ماه و ابزار مورد نیاز برای بازگشت به جو زمین می‌باشند.
ناسا در سال ۲۰۱۸ مناقصه‌ای برای جذب شرکت‌های تجاری به منظور حضور در پروژه CLPS برگزار کرد و از میان ۹ شرکت حاضر در مناقصه، ۳ شرکت در ماه نوامبر به عنوان برنده اعلام شدند. این سه شرکت عبارت‌اند از: شرکت آستروباتیک (Astrobotic Technology) با فرودگر پرگرین (Peregrine) و دریافت ۷۹.۵ میلیون دلار، شرکت اینتوتیو مشینز (Intuitive Machines) با فرودگر نوا-سی (Nova-C) و دریافت ۷۷ میلیون دلار و نهایتا شرکت اوربیت بیاند (OrbitBeyond) با فرودگرهای Z-01 و Z-02 و دریافت ۹۷ میلیون دلار. البته در ماه جولای اوربیت بیاند از این قرارداد کنار گذاشته شد.
ماهیت رقابتی برنامه CLPS موجب کاهش هزینه اکتشافات در ماه، سرعت گرفتن پیشرفت مأموریت‌های رباتیک به ماه، جستجوی گسترده منابع در منطقه قطب جنوب ماه و افزایش نوآوری و رشد صنعت تجاری فضا می‌گردد. لازم به ذکر است که در کنار این برنامه که به ارسال محموله اختصاص دارد، ناسا برنامه دیگری با عنوان توسعه و پیشرفت تجهیزات ماه (DALI) جهت کمک به ساخت محموله‌ها اختصاص داده است. شایان ذکر است نخستین پروازهای برنامه CLPS در سال ۲۰۲۱ انجام خواهند گرفت.