بخش خصوصی و کسب و کارهای نوپا باید به عرصه بیایند
دانش فضایی به ما در درک و پیشبینی گردبادها، زلزله و تغییرات آب و هوایی کمک میکنند و عوارض این نوع بلایا را به حداقل میرسانند. بهنوعی میتوان گفت: ماهوارهها کیفیت زندگی آینده انسان را بالا میبرند.
کاربرد ماهوارهها و اطلاعاتی که توسط آنها مخابره میشود، بسیار گسترده و وسیع است. کاربردهایی که این روزها خیلی بهکار انسان، ارتقای زندگی و حفظ محیط زیست اطراف آنها میآید. درواقع ماهوارهها در اختیار زندگی انسان قرار میگیرند و آینده آنها را باکیفیتتر میکنند.
ازجمله این کاربردها میتوان به پایش آب و هوایی اشاره کرد. این کار به کمک پهپادها انجام میشود و اطلاعات مهم و حیاتی از تغییرات آب و هوایی به محققان و مسوولان دولتها ارائه میشود.
بر اساس اطلاعات ارائهشده در سطح جهان، حدود ۱۲ درصد از دادهها و محصولات باارزش افزوده سنجشازدور در بخش هواشناسی مورداستفاده قرار میگیرد. حجم عظیم دادههای ماهوارهای مورداستفاده در این بخش خود موجب توسعه مراکز داده، توسعه ابررایانهها و رایانش ابری شده است.
پایش کیفیت هوا در کلانشهرها، بروز طوفانهای گردوغبار و مطالعات تغییر اقلیم ازجمله اموری است که بیشتر کشورها ازجمله ایران با آن سروکار دارند و شاید تنها راه رسیدن به این اطلاعات مهم و حیاتی، استفاده از اطلاعات ماهوارهای و رصد و پایش به کمک ماهوارهها باشد.
امکان مدیریت بحران به کمک ماهوارهها
درواقع ماهوارههای هواشناسی نوع خاصی از ماهوارههای سنجشازدور است که باهدف دیدهبانی شرایط جوی و هواشناسی زمین و اقلیم آن مورداستفاده قرار میگیرند. این ماهوارهها برای پوشش دهی کامل سرتاسر زمین، معمولاً در مدارهای قطبی به گرد زمین میچرخند و البته برخی از ماهوارههای هواشناسی را به مدار زمینآهنگ نیز پرتاب میکنند.
گستره کاربردهای ماهوارههای هواشناسی بسیار وسیع است. این ماهوارهها با استفاده از ابزارها و سنجندههایی که روی آنها نصبشدهاند، قادر به دیدهبانی و پایش حرکت ابرها و جریانهای جوی، آتشسوزیها، شکلگیری طوفانها، وضعیت یخچالها و آتشفشانها و هرگونه اطلاعات دیگری که بر وضعیت آبوهوای زمین تأثیر دارند، هستند.
در دنیای امروز کشورهای مختلف با کمک استفاده از اطلاعات ماهوارهای، توانستهاند برخی پدیدههای طبیعی را کنترل و رصد کنند تا با این کار عوارض احتمالی بروز این بلایا را به حداقل برسانند. مدیریت بحران یکی دیگر از کاربرد فناوری فضایی در هواشناسی است. از این طریق پیشبینی و هشدار طوفانها و مدیریت امداد امکانپذیر میشود. این پیشبینی شامل اطلاعاتی از منشأ طوفان، نوع طوفان، زمان شروع، دوام و زمان اتمام طوفان، شدت طوفان، مسیر طوفان و مناطق تحت تأثیر طوفان، مناطق امن در حوزه تأثیر طوفان و تهیه دادههای کمی و کیفی موردنیاز بحران در تمامی فازها از قبیل: پیشگیری، آمادگی، حین بحران و امداد و بازسازی پس از بحران است.
خصوصیهای بیایند
حضور بخش خصوصی و کسبوکارهای نوپا در این حوزه و ورود آنها به زمینههای کاربردی هواشناسی ماهوارهای ازجمله در حوزههای کشاورزی، مدیریت بحرانهای مرتبط با هوا، پایش آلایندههای جوی، پیشبینیهای جوی، برف سنجی و منابع آب، هم به توسعه پایدار در کشور کمک خواهد کرد و هم موجب ارتقا سطح دانش و اقتصاد این حوزه تخصصی در کشور خواهد شد.
با توجه به اینکه ایران یک کشور حادثهخیز و بحرانی است. استفاده از اطلاعات ماهوارهای بسیار حیاتی و ضروری است و نهادهای مختلفی در این زمینه فعالشدهاند. اما شاید بهترین و کارآمدترین راه برای توسعه کاربردهای فضایی، بهرهگیری از جوانان متخصص، شرکتهای دانشبنیان و توانمندی اساتید و دانشجویان این حوزه است. راهی روشن و امیدوارانه که میتواند کشور را از هزارتوی مشکلات بلایای طبیعی نجات دهد. نجات ایران به کمک جوانان ایرانی و به مدد یک علم جهانی.