سیروس برزو: روز ۲۸ ژوئیه ۲۰۱۷ یک فروند ناو کیهانی سایوز، گروه جدیدی از خدمه چند ملیتی را برای فعالیت در ایستگاه فضایی بینالمللی از پایگاه پرتابهای بایکونور واقع در قزاقستان به مدار زمین برد. فرماندهی این سفینه را فضانورد روس سرگئی ریازانسکی (Sergey Ryazansk) برعهده داشت و مهندسان پرواز عبارت بودند از رندی برسنیک (Randy Bersnick) آمریکایی و پائولو نسپولی (Paolo Nespoli) ایتالیایی که در چارچوب سازمان فضایی اروپا آموزش دیده است.
موشک ۴۹.۵ متری سایوزاف.گ حمل کننده ناو کیهانی سایوز ام.اس-۵ در ساعت ۱۵:۴۱:۱۲روز جمعه(بهوقت گرینویچ) برابر با ۲۰:۴۱ ساعت محلی آسمان شب بایکونور را روشن کرد.
آنچه میخوانید گزارش لحظه به لحظه این پرتاب است.
در كنار سكوی پرتاب، فضانوردان با ایستادن بر روی پلههای سكو، برای آخرین بار به سوی خبرنگاران دست تكان میدهند و خداحافظی میكنند. سپس به همراه چند کارشناسی که باید آنها را در سوار شدن به سفینه، آخرین بررسی سامانههای ناو و بالاخره بستن در کمک کنند با آسانسور عازم محل ورودی به ناو میشوند.
یك ساعت و نیم قبل از پرتاب، فضانوردان وارد ناو شدند. در داخل ناو هر کدام از آنها در جای خود مستقر گردیدند. سرگئی ریازانسکی صندلی فرمانده را در مرکز اشغال کرد، برسنیک در سمت چپ و نسپولی در سمت راست او قرار گرفتند. در این مرحله، آزمایش سامانههای بخش فرودی و اتصال سامانه حیاتی لباس به ناو صورت میگیرد. سپس در ناو بسته میشود. نیم ساعت بعد سامانه کنترل ماهوارهبر و دستگاه ژیروسكوپ را راهاندازی می کنند.
مراحل بعدی تا زمان پرتاب عبارتند از:
۴۰دقیقه قبل از پرتاب: بررسی نشتی در لباس، آزمایش بخش فرودی به پایان میرسد.
۳۰دقیقه قبل از پرتاب: ماهوارهبرنجات اضطراری آماده كار میشود.
۲۵دقیقه قبل از پرتاب: خدمات مرتبط با سكوی پرتاب (كابل های ارتباطی و غیره) بهكلی قطع میشود.
۱۵دقیقه قبل از پرتاب: بررسی نشتی لباس فضایی تمام میشود. سامانه نجات اضطراری در حالت خودكار قرار میگیرد.
۷دقیقه قبل از پرتاب: پایان عملیات قبل از پرتاب
۶دقیقه قبل از پرتاب: آمادگی سكوی پرتاب و ماهوارهبر
۵دقیقه قبل از پرتاب: سامانههای بخش هدایت ناو كاملا فعال میشود، در این مرحله فضانوردان باید با بستن کلاهخود لباس فشایی، كاملا از سامانههای لباس برای تنفس استفاده كنند.
۳دقیقه قبل از پرتاب: تزریق نیتروژن به محفظه احتراق
۲دقیقه قبل از پرتاب: سوخت مخزن تحت فشار قرار میگیرد.
و بالاخره پرتاب…
در زمان به اصطلاح صفر، ماهوارهبر سایوز، سكوی پرتاب را به مقصد مدار تعیین شده در اطراف زمین ترك میكند. ۱ دقیقه و ۵۸ ثانیه بعد از پرتاب، ۴ماهوارهبرتقویتی از بدنه اصلی جدا میشوند. پس از آن، نوبت جدا شدن ماهوارهبر نجات اضطراری است كه در بالای سفینه نصب است. این ماهوارهبر وظیفه دارد چنانچه تا این مرحله مشكلی برای ماهوارهبربالا برنده پیش آمد، بخش سرنشیندار را از آن جدا كرده و در نقطه مطمئنی فرود آورد.
۴ دقیقه و ۵۸ ثانیه بعد از پرتاب، طبقه دوم ماهوارهبراز طبقه سوم جدا می شوند. ۵ دقیقه بعد، ناو كیهانی در مدار قرار گرفته است و به این ترتیب ماموریت طبقه سوم ماهوارهبرنیز به پایان میرسد. به دنبال قرار گرفتن ناو سایوز در مدار زمین آنتن و باتریهای خورشیدی سفینه باز میشوند . پس از این، اداره امور به عهده مرکز هدایت پرواز روسیه گذاشته میشود.
بطور معمول پس از قرار گرفتن ناو در مدار زمین حال کسانی که قبلا به فضا سفر نداشتهاند چندان خوب نیست. تهوع و سردرد امری عادی بشمار میرود. برای مبارزه با این حالت که خوشبختانه یکی دو روز بیشتر ایجاد مزاحمت نمیکند، داروهای ویژه از جمله آمپولهایی در ناو وجود دارد که در صورت بروز این وضعیت استفاده میشود.
سخنگوی مرکز هدایت پرواز، پس از در مدار قرار گرفتن ناو سایوز، اعلام كرد همه مراحل طبق برنامه تنظیمی پیش رفته، دستگاههای ناو به خوبی كار میكند و حال فضانوردان خوب است.
این ماموریت یکصد و سی و چهارمین پرواز یک ناو کیهانی سایوز بشمار میرود. فضانوردان ماموریت داشتند با طی کردن مسافتی کوتاه، البته نسبت به پروازهای سالهای قبل که زمان رسیدن سایوز به ایستگاه ۴۸ ساعته بود، ناو خود را بعد از ۴بار گردش در مدار زمین که در مجموع حدود ۶ ساعت طول میکشید، به ایستگاه فضایی بینالمللی برسانند. این اتصال در ساعت ۲۱:۵۴ بوقت گرینویچ در بخش موسوم به “راسوت” (یکی از گردونههای متصل به ایستگاه) به شکل کاملا خودکار توسط سامانه ردیابی و الحاق “کورس” صورت گرفت. ساعاتی بعد و به دنبال همسانسازی فشار هوا بین ناو کیهانی و ایستگاه فضایی و بررسی کامل دستگاه اتصال، سه کیهان نورد سایوزام.اس-5 مشتاقانه به همتایان خود در ایستگاه فضایی بینالمللی یعنی فئودور یورچیخین، پگی ویتسون و جک فیشر پیوستند که از چند ماه قبل در آنجا به فعالیت مشغول هستند.
پرتاب سایوز ام.اس-۵ باید در ماه مه صورت میگرفت اما در جریان جریان عملیات آزمایش ماهواره بالابرنده، کارشناسان متوجه بروز یک نشت در سامانه خنک کننده شدند از آنجا که انتظار میرفت تعمیرات بالابرنده سایوز چند ماه طول بکشد، پرتاب به ماه ژوئیه موکول گردید. به این ترتیب ماموریت سایوز ام.اس-۵ کمی کاهش مییابد و بازگشت آن در اواسط دسامبر صورت خواهد گرفت. سه عضو خدمه و پشتیبان سایوز در روز ۱۶ ژوئیه از مسکو به قزاقستان پرواز کردند و روز بعد یک تمرین عملی را با ناو کیهانی خود انجام دادند.
موشک حامل سایوز در روز چهارشنبه در ساعات اولیه صبح به سکوی پرتاب شماره 1 بایکونور تحویل گردید. این سکو طی شش دهه، محل پرتاب بیش از ۵۰۰ مأموریت فضایی از جمله ماموریت یوری گاگارین در ۱۹۶۱ بوده است.
درباره سرنشینان این سفینه:
سرگئی ریازانسکی فرمانده ناو سایوز سالهاست که در زمینه پزشکی فضایی و بیوشیمی کار میکند و به بررسی آثار سفرهای طولانی مدت زندگی در شرایط بیوزنی بر بدن انسان و رفع مشکلات ناشی از آن پرداخته است. او آموزش فضانوردی را از سال ۲۰۰۳ آغاز کرد. وی در دو مرحله نخست آزمایش مریخ ۵۰۰ که شبیه سازی سفر به مریخ بود به مدت ۱۵ و ۱۰۵ روز شرکت داشت و اثرات آن بر تعاملات اجتماعی و روانشناختی خدمه در سفرهای طولانی مدت را مورد پژوهش قرار داد.
ریازانسکی برای اولین بار در سپتامبر ۲۰۱۳ به فضا پرتاب شد و سفری ۱۶۶ روز در مدار را به انجام رساند که در جریان آن طی سه راهپیمایی فضایی، مدت ۲۰ ساعت و ۵ دقیقه را خارج از ایستگاه گذراند.
رندی برسنیک، سرهنگ بازنشسته نیروی دریایی آمریکا است که قبل از انتخاب ناسا در سال ۲۰۰۴ در ماموریتهای رزمی درعراق شرکت داشت. او اولین ماموریت فضایی خود را به عنوان یک متخصص ماموریت در پرواز شماره ۱۲۹ شاتل فضایی بر عرشه آتلانتیس صورت داد که ۱۰ روز و ۱۹ ساعت طول کشید و شامل یک اقامت کوتاه مدت در ایستگاه فضایی بین المللی نیز می شد. البته در پرونده فضایی او دو راهپیمایی فضایی وجود دارد که جمعا حدود ۱۲ ساعت طول کشیدهاند.
او یکی از سه فضانوردی است که در جریان سفر فضایی صاحب فرزند شده است!
پائولو نسپولی کیهان نورد سازمان فضایی اروپا قبل از انتخاب در سال ۱۹۹۸ برای سفر به فضا، به عنوان خلبان در ارتش ایتالیایی خدمت می کرد. او در ۱۵ فوریه بر عرشه شاتل فضایی دیسکاوری در سال ۲۰۰۷ به مدار زمین سفری ۱۵ روزه داشت.
نسپولی در سال ۲۰۱۰ به ایستگاه فضایی پرواز کرد و مأموریت طولانی ۱۷۴ روز داشت. او که در حال حاضر ۶۰ سال سن دارد امیدوار است مدت اقامت فضایی خود را به بیش از ۳۰۰ روز افزایش دهد.