مقامات فرانسه مدعیاند روسیه در سامانههای ناوبری ماهوارهای مورد استفاده هواپیماهای تجاری اختلال ایجاد میکند. بنابر اظهارات این مقامات، ارتش روسیه از زمان تهاجم به اوکراین، سامانههای مذکور را در سه منطقه مختل کرده است و این امر نیاز به جایگزینهای قابل اتکا را ضروری میسازد.
به گفته بنوا روتوریر (Benoit Roturier)، از مسئولان اداره کل هوانوردی غیرنظامی (Directorate General Of Civil Aviation) فرانسه، خلبانان خطوط هوایی اختلالهایی را در مناطق اطراف دریای سیاه، شرق فنلاند و شهر کالینینگراد (Kaliningrad) روسیه گزارش کردهاند.
روتوریر میگوید: «به نظر میرسد منشا این اختلالها کامیونهای روسی حامل تجهیزات پارازیت باشند که معمولا برای محافظت از نیروها و تاسیسات در برابر موشکهای هدایتشونده توسط سامانه جیپیاس مورد استفاده قرار میگیرند.» به گفته وی، بعید است هدف اصلی، از کار انداختن هوانوردی غیرنظامی باشد و این در واقع یک خسارت جانبی محسوب میشود.
این مقام فرانسوی ادامه میدهد:«البته به دلیل اتخاذ اقدامات پشتیبانی هیچ موقعیت خطرناکی حین پرواز رخ نداده است، اما خلبانانی که با چنین وضعیتی مواجه میشوند هشدارهایی را در کابین دریافت میکنند و این موضوع کاهش توجهشان به پرواز را به دنبال دارد.»
روتوریر با بیان اینکه همه کشورهای اروپا میبایست به منظور مواجهه با چنین اخلالهایی برنامههای اضطراری در نظر بگیرند، میافزاید: «برای برخی از کشورهای نزدیک به درگیریها که در اجرای طرحهای اضطراری پیشرفت کمتری داشتهاند، وضعیت کنونی اهمیت برآورده کردن این نیاز را بیش از پیش نشان میدهد.»
همچنین به تازگی آژانس ایمنی هوانوردی اتحادیه اروپا (European Union Aviation Safety Agency) با اشاره به جنگ روسیه و اوکراین، در مورد احتمال افزایش مشکلات در سامانههای ناوبری ماهوارهای جهانی که توسط هواپیماهای تجاری استفاده میشود، هشدار داده است.
سابقه ایجاد اختلال روی سیگنالهای ماهوارههای ناوبری
بر اساس گزارش اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۹، این موضوع در سال ۲۰۱۸ نیز سابقه داشته است و حدود ۶۰ شرکت هواپیمایی از صدها مورد ایجاد اختلال در دریافت خدمات ناوبری ماهوارهای خبر داده بودند.
این گزارش با اشاره به استفاده از پارازیتهای پرقدرت در بخشهای وسیعی از حریم هوایی مناطقی که دچار تنشهای سیاسی بودند، منبع ارسال عمده این پارازیتها را تجهیزات زمینی میداند. به ادعای روتوریر، عامل این حوادث در آن سال روسیه بود که به عنوان بخشی از اقدامات نظامی این کشور در حمایت از سوریه صورت میگرفت.
فناوریهای پشتیبانی
صنعت هوانوردی به طور کلی از یک فرکانس سامانه موقعیتیابی ماهوارهای جهانی برای ناوبری استفاده میکند، اما فناوریهای پشتیبان در شرایط فقدان این سیگنالها نیز وجود دارند. روتوریر میگوید: «هواپیماهایی که دچار این مشکل میشوند، میتوانند با استفاده از سامانههای ناوبری اینرسی (Inertial Navigation Systems) به پرواز ادامه دهند؛ سامانههایی آفلاین برای ناوبری که قادر به محاسبه موقعیت مکانی هستند.»
به گفته روتوریر، ارسال پارازیت قوی با استفاده از یک کامیون نظامی میتواند یک چهارم آسمان فرانسه را قطع کند. این موضوع برای هوانوردی غیرنظامی نگرانکننده بوده و ممکن است مناطق بزرگی خارج از مناطق درگیری را تحت تاثیر قرار دهد. با همه اینها، حوادث اخیر مربوط به جنگ اوکراین مانند جرقهای برای دولتهای اروپایی است تا توجهی جدی به شرایط ایجاد اختلال گسترده روی سیگنالهای ناوبری ماهوارهای داشته باشند.