تلسکوپ فضایی جیمز وب را به‌صورت لحظه‌ای پایش کنید

تلسکوپ جیمز وب زنده

ناسا یک صفحه از اطلاعات کنونی تلسکوپ فضایی جیمز وب (James Webb) برای رصد موقعیت زنده تلسکوپ جیمز وب ایجاد کرده است تا کاربران فضای مجازی در وب‌سایت اختصاصی این تلسکوپ آن را مشاهده و از آن استفاده کنند.

تلسکوپ جیمز وب الان کجاست؟

با مراجعه‌ به این لینک قادر خواهید بود از مشخصات و شرایط فعلی تلسکوپ فضایی جیمزوب مطلع شوید و موقعیت آنلاین جیمز وب را مشاهده کنید. در این لینک علاوه بر مراحل استقرار جیمز وب می‌توانید مشخصات و ویژگی‌های مختلف این تلسکوپ مانند دما، سرعت و فاصله‌اش از زمین را رصد و به طور لحظه‌ای پایش کنید.

شما عزیزان می‌تواند مستند «مهندسی خارق‌العاده تلسکوپ جیمز وب» را از لینک زیر دانلود کنید.

برای دانلود مستند کلیک کنید

عمران مرادی، پژوهشگر و مدرس نجوم و علوم فضایی، با اشاره‌ به اینکه سازمان‌های فضایی بزرگ دنیا به سرمایه اجتماعی توجه ویژه‌ای دارند، اظهار می‌کند: «ناسا هم در رابطه‌ با تلسکوپ جیمز وب اقداماتی در راستای ایجاد یک پایگاه مردمی انجام داده است.» به گفته او افراد علاقمند می‌توانند در این سایت حرکت تلسکوپ را در هر زمان مشاهده کنند و از اطلاعات مختلف مثل دما و مسافت آن در هر لحظه مطلع شوند؛ در حقیقت صفحه کنترلی که در اختیار هدایت‌کنندگان جیمز وب قرار دارد، در این سایت هم وجود دارد.

در همین رابطه بخوانید: فیلم استقرار کامل تلسکوپ فضایی جیمز وب در فضا

آینه اصلی جیمز وب، مهم‌ترین بخش آن، از ۱۸ آینه کوچکتر شش ضلعی بریلیومی با روکش طلا ساخته شده است. این آینه دارای قطری معادل ۶.۵ متر بوده که از آینه اصلی تلسکوپ فضایی هابل با قطر ۲.۴ متر بسیار بزرگ‌تر است. علاوه بر این جیمز وب یک آفتابگیر ۵ لایه بسیار بزرگ دارد که بزرگی‌اش به اندازه یک زمین تنیس است. این آفتابگیر نور خورشید، زمین و ماه را مسدود می‌کند و دمای آینه و دیگر ابزار تلسکوپ را پایین‌تر از منفی ۲۲۳ درجه سانتی‌گراد حفظ می‌کند.

تلسکوپ مذکور می‌تواند طی ۲۰ ساعت رصد فضای عمیق، احتمال وجود زندگی فرازمینی در سیاره‌‌های فراخورشیدی را نشان دهد. اگرچه شاید چنین امری با ۲۰ ساعت کاوش متوالی رخ ندهد، اما این روند با سرعتی بسیار بالا انجام می‌شود.

پرتاب جیمز وب

عملیات پرتاب جیمز وب اواخر سال ۲۰۲۱ توسط حامل فضایی اروپایی آریان-۵ (Ariane-5) از پایگاه فضایی گویان فرانسه (French Guiana) در آمریکای جنوبی انجام شد. جیمز وب همه مراحل تاریخ اسرارآمیز کیهان از زمان انفجار بزرگ و تشکیل منظومه‌های ستاره‌ای با امکان پشتیبانی از حیات در سیاره‌هایی مانند زمین گرفته تا چگونگی تکامل منظومه شمسی را بررسی خواهد کرد.

اپراتورهای جیمز وب ناسا، آژانس فضایی اروپا (ESA)، موسسه علوم تلسکوپ فضایی (Space Telescope Science Institute) آمریکا و آژانس فضایی کانادا (CSA) هستند.

جیمز وب عمیق‌ترین تصویر کیهان را ثبت کرد

عمیق‌ترین تصویر کیهان و اولین عکس تمام رنگی تلسکوپ فضایی جیمز وب در طیف فروسرخ منطقه SMACS 0723 در فاصله ۴.۶ میلیارد سال نوری را نشان می‌دهد که در آن می‌توانید کهکشان‌های بسیاری را ببینید. در منطقه SMACS 0723، خوشه‌های کهکشانی عظیمی هستند که با بزرگ‌نمایی نور اجرام پشت خود، مثل عدسی عمل کرده و نمایی عمیق از اجرام بسیار دور و جمعیت‌های کهکشانی ذاتا کم‌نور ارائه می‌دهند.

با این پدیده که همگرایی گرانشی (Gravitational Lens) نام دارد، می‌توان اولین اجرام پدید‌آمده در کیهان را دید. همگرایی گرانشی از نتایج نظریه‌ نسبیت عام اینشتین است و برای رصد کهکشان‌های دور استفاده می‌شود. به دلیل رخ دادن همین پدیده برخی کهکشان‌ها را خمیده می‌بینید! سایر تصاویر روز ۲۱تیر ساعت ۱۹ به وقت ایران منتشر خواهند شد. این تصاویر قرار است چه چیزی را نشان دهند؟

اولین اهداف جیمز وب در ابتدای ماموریتش

طبق فهرست ناسا اولین اهداف تلسکوپ جیمز وب سحابی‌ها، کهکشان‌ها و سیاره‌های فراخورشیدی را در بر می‌گیرد.

سحابی شاه‌تخته یا کارینا (Carina)

شاه‌تخته از درخشان‌ترین سحابی‌هایی است که در فاصله تقریبا ۷۶۰۰ سال نوری از زمین قرار دارد.

سیاره فراخورشیدی WASP-96 b

سیاره فراخورشیدی غول‌پیکر و بسیار داغ WASP-96 b اولین سیاره شناخته‌شده با اتمسفر عاری از ابر و همچنین نخستین سیاره‌ حاوی اثر کاملی از سدیم است. جرم این سیاره کاملا شبیه جرم زحل بوده و در دسته زحل داغ (Hot Saturn) قرار می‌گیرد.

سحابی حلقه جنوبی (Southern Ring Nebula)

این سحابی که هشت انفجار هم نام دارد، در فاصله ۲ هزار سال نوری از زمین بوده و یک ستاره در حال مرگ را احاطه کرده است.

پنج‌قلوی استفان (Stephan’s Quintet)

این مجموعه کهکشانی فشرده، در صورت فلکی اسب‌ بالدار (Pegasus) قرار دارد و متشکل از ۵ کهکشان بوده که ۴ مورد از آن‌ها به هم نزدیک هستند و احتمالا با هم ادغام می‌شوند.

اولین تصاویر جیمز وب کارشناسان ناسا را بسیار تحت تاثیر قرار داده بود. توماس زوربوخن (Thomas Zurbuchen)، رهبر برنامه‌های علمی ناسا، می‌گوید: «واقعا سخت است که از دریچه‌ای جدید به جهان نگاه کنید و عمیقا تحت‌ تاثیر قرار نگیرید. واقعا لحظه‌ای احساسی است وقتی می‌بینید طبیعت ناگهان بعضی از اسرارش را افشا می‌کند.»

علاوه بر این پم ملروی (Pam Melroy)، معاون ناسا، اظهار دارد: «تصاویر نور نخست (First Light) من را به‌ عنوان یک دانشمند، مهندس و انسان تحت‌ تاثیر قرار داد.» نور نخست به اولین تصویری اشاره دارد که یک تلسکوپ برای انجام مشاهده‌های علمی پس از انجام آزمایش‌ها و کالیبراسیون‌ها ثبت می‌کند.

جیمز وب چگونه گذشته کیهان را می‌بیند؟

همانطور که می‌دانید ۸ دقیقه طول می‌کشد تا نور خورشید به ما برسد. يعنی ما این ستاره را طوری می‌بینیم که ۸ دقیقه قبل بوده است! حال این امر را به ستاره‌های دیگر و کهکشان‌ها تعمیم بدهید؛ نور اولین ستاره‌ها و کهکشان‌ها سفرشان را از میلیارد‌ها سال قبل آغاز کرده‌اند و تلسکوپ فضایی جیمز وب، آن‌ها را طوری می‌بیند که میلیاردها سال قبل بوده‌اند!

مشخصات فنی تلسکوپ جیمز وب

جیمز وب برخلاف هابل که در طیف‌های فرابنفش نزدیک، مرئی و مادون قرمز نزدیک به رصد فضا می‌پردازد، در محدوده فرکانس پایین‌تر، از نور مرئی با طول موج بلند تا مادون قرمز میانی فضا را کاوش می‌کند. این موضوع به تلسکوپ امکان می‌دهد اجسام با انتقال به سرخ (Redshift) بالا را مشاهده کند که برای هابل بسیار دور هستند. انتقال به سرخ پدیده‌ای است که در آن نور گسیل‌شده از یک جرم به‌سمت طول موج قرمز در انتهای طیف می‌رود.

این تلسکوپ جیمز باید بسیار سرد نگه داشته شود تا بتواند بدون ایجاد تداخل، به رصد در طیف مادون قرمز بپردازد. در نتیجه، متخصصان آن را در نزدیکی نقطه لاگرانژ-2 خورشید-زمین، در فاصله حدودا ۱.۵ میلیون کیلومتری زمین، مستقر کرده‌اند.

این ماموریت به‌ دلیل ابعاد بسیار بزرگ جیمز وب چالش‌برانگیز بود؛ چون تلسکوپ در فیرینگ (دماغه مخروطی) بزرگ‌ترین حامل‌های فضایی هم جای نمی‌گرفت! بنابراین متخصصان آن را طوری طراحی کرده‌اند که امکان تا کردن آن و باز شدن تلسکوپ در فضا وجود داشته باشد.