گشتی در تاریخ فضایی؛تصاویر تاریخی از بازتاب عملیات کاوشگرهای ونرا در رسانه‌های ایران

سیروس برزو: مجموعه کاوشگر‌های ونرا را میتوان از تواناترین سفینه‌هایی دانست که اطلاعات و عکس‌های بسیاری از سیاره زهره به زمین فرستاد و دانش انسان را درباره این سیاره که با لایه ضخیمی از ابر پوشیده شده است را بالا برد.
علی‌رغم نزدیکی این سیاره به زمین، لایه پوشاننده سیاره زهره، اجازه نمی‌داد اطلاعات و عکس‌های خوبی نه تنها با تلسکوپ بلکه با فرستادن کاوشگران عبوری از آن به زمین برسد به همین دلیل نیاز بود کاوشگری از لایه ضخیم ابر جو زهره عبور کند و به فرستادن عکس و اطلاعات بپردازد و این کاری بود که گروه کاوشگران ونرا انجام داد.

کاوشگر ونرا-۴ که در ۱۲ژوئن ۱۹۶۷ از بایکونور به فضا پرتاب شد ۱۱۰۶کیلوگرم وزن داشت. سفر این کاوشگر ۱۲۷ روز طول کشید و در ۱۸ اکتبر همان سال به زهره رسید. اما نتوانست طبق برنامه پیش‌بینی شده فرود آرامی بر روی این سیاره داشته باشد.

ونرا-۵ که در ۵ژوئیه ۱۹۶۹ از بایکونور به فضا پرتاب شد توانست در ۱۶مه ۱۹۶۹ وارد جو زهره شود و حدود ۵۳دقیقه از جو این سیاره اطلاعات به زمین بفرستد.

کاوشگر ۱۱۳۰کیلوگرمی ونرا-۶ که در ۱۰ژانویه ۱۹۶۹ از بایکونور به فضا پرتاب شد توانست پس از ۱۲۷ روز خود را در ۱۷مه ۱۹۶۹ به زهره برساند و وارد جو این سیاره شود. عمر مفید این کاوشگر پس از ورود به زهره ۵۱دقیقه بود که طی این مدت اطلاعاتی را به زمین مخابره کند.

ونرا-۷ در ۱۷اوت ۱۹۷۰ راهی سیاره زهره شد. پس از رسیدن به مدار زهره در ۱۵دسامبر ۱۹۷۰ به دو قسمت مداری و فرودسی تقسیم شد. بخش مداری ۱۱۸۰کیلوگرمو قسمت فرودی ۴۹۵کیلوگرم وزن داشت. گردونه فرودی بعد از نشستن بر سطح زهره ۳۵دقیقه به ارسال اطلاعات پرداخت.

کاوشگر ۱۱۸۴کیلوگرمی ونرا-۸ در ۲۷مارس ۱۹۷۲ از بایکونور به فضا پرتاب شد. این کاوشگر توانست پس از سفری ۱۱۷روزه خود را در ۲۲ژوئیه همان سال خود را به زهره برساند. در این زمان بخش فرودی ۴۹۵کیلوگرمی‌اش وارد جو این سیاره شد اما به دلیل فشار جوی بالای زهره تنها توانست ۵۰دقیقه اطلاعات به زمین مخابره کند.

کاوشگر ونرا-۹ در ۸ژوئن ۱۹۵۷ از بایکونور با یک موشک پروتن راهی زهره شد توانست در ۲۵اکتبر همان سال به آرامی برسطح زهره فرود آید و نخستین عکس‌های دقیق از سطح ناهید را به زمین بفرستد.

ونرا-۱۰ در ۱۴ژوئن ۱۹۷۵ راهی سیاره زهره شد. پس از رسیدن به مدار زهره در ۲۳اکتبر ۱۹۷۵ به دو قسمت مداری و فرودی تقسیم شد. بخش مداری به عنوان یک ایستگاه مخابراتی رابط بین مرکز هدایت زمین و قسمت فرودی شد. گردونه فرودی بعد از نشستن بر سطح زهره در روز ۲۵اکتبر شروع به ارسال عکس و اطلاعات کرد.

ونرا-۱۳ در ۳۰اکتبر ۱۹۸۱ با یک موشک پروتن از پایگاه فضایی بایکونور راهی سیاره زهره شد. بخش فرودی این کاوشگر پس از طی ۳۰۰میلیون کیلومتر در ۱مارس ۱۹۸۲ وارد جو زهره شد و آرام فرود آمد. ونرا-۱۳ اطلاعاتی پیرامون ترکیب خاک این کره و هشت تصویر رنگی از آن به زمین فرستاد. به این ترتیب برای نخستین بار دانشمندان توانستند سطح زهره را به‌صورت رنگی مشاهده کنند. دستگاه‌های ونرا-۱۳ توانستند حدود ۱۳۰دقیقه کار کنند و به زمین اطلاعات بفرستند.

وجو لایه ضخیم و فشرده ابر در اطراف سیاره زهره اجازه نمی‌دهد که کاوشگرهی مدارگرد بتوانندبا دوربین‌های معمولی از آن تصویربرداری کنند. ونرا-۱۵ که در دوم ژوئن ۱۹۸۳ با یک موشک پروتن به فضا پرتاب شدند، مجهز به سامانه راداری ویژه‌ای بودند که برای تهیه نقشه کره زهره به‌کار گرفته شد. این ناو پس از حدود ۱۳۰روز به محدوده زهره رسید و در مداری به گرد ناهید شروع به چرخش کرد. ونرا-۱۵ توانست نقشه به‌نسبت کاملی از این سیاره به زمین مخابره کند.