فرانسه و آلمان در مسیر بازگشتپذیری

بحث ساخت راکتهای بازگشتپذیر، چند سالی است که در اروپا مطرح شده است. این بحث، سال گذشته هنگامی که طرح پرومتئوس (Prometheus) در جذب بودجه موفق بود، شکل جدیتری به خود گرفت. پرومتئوس برنامهای برای توسعه موتورهای قابل استفاده مجدد است که هزینهای برابر با یک دهم هزینه ساخت موتور سوخت مایع مرحله اول راکت آریان 5 داشته باشند. همزمان با این طرح، تلاش دیگری به طور مشترک توسط سازمانهای فضایی فرانسه (CNES) و آلمان (DLR) طی دو سال گذشته آغاز شده که هدف آن ساخت یک ماهوارهبر بازگشتپذیر تا سال 2020 میباشد.
مقامات مسئول این پروژه که کالیستو (Callisto) نام دارد، میگویند هدف اصلی پروژه، نفس عمل ساخت ماهوارهبر نیست؛ بلکه آنها قصد دارند زمینهای را برای توسعه ماهوارهبرهای بازگشتپذیر ساخت اروپا در آینده فراهم کنند.
ژان مارک آستورگ (Jean-Marc Astorg) مدیر بخش ماهوارهبرهای CNES میگوید :«پرومتئوس و کالیستو دو عنصر اساسی در مسیر ماهوارهبرهای آینده ما هستند. پرومتئوس موتوری جدید برای استفاده در راکت آریان 6 و دیگر ماهوارهبرهای جدید میباشد و کالیستو به منظور گسترش اطلاعات اروپا در مورد بازگشتپذیری توسعه مییابد. ما تجربهای از بازیابی یک راکت و پرتاب دوباره آن نداریم و این دقیقا کاریست که میخواهیم با کالیستو انجام دهیم.»
به گفته آستورگ حدودا ۱تا ۲درصد بودجه ۴.۳ میلیارد دلاری توسعه راکت آریان ۶ برای توسعه کالیستو خرج شده است؛ با این حال کالیستو هنوز در مرحله طراحی اولیه است و تصمیم نهایی برای نحوه ساخت نمونه آزمایشی آن تا پایان ژوئن سال جاری میلادی صورت میگیرد. وی افزود: «این پروژه به ما کمک میکند تا بفهمیم بازگشتپذیری از لحاظ کاهش هزینه چقدر موثر است.»
در پروژه کالیستو، توسعه سامانه هدایتی و نرمافزار پرواز به عهده CNES و ساخت تعدادی از زیرسامانهها و کمک در مسائل آیرودینامیک و آیروترمودینامیکی به عهده DLR میباشد. ضمن اینکه ساخت مخزن سوخت هیدروژن مایع به صورت مشترک توسط دو کشور انجام خواهد شد.
با اینکه ایده ساخت کالیستو پس از موفقیت اسپیس ایکس در ساخت فالکون ۹ مطرح شد، توسعهدهندگان آن اصرار دارند که این پروژه کپی از پروژه اسپیس ایکس نیست. آنها در صحبتهای خود بر تحقیقاتی بودن این پروژه تاکید داشته و انتظار دارند که طی آن به سوالهایی از جمله تعداد مناسب مراحل و یا بهترین نوع موتور مورد استفاده در راکت بازگشتپذیر پاسخ داده شود.»
نهایتا سوالی که به وجود میآید این است که آیا امکان استفاده از موتور پرومتئوس در ماهوارهبر کالیستو وجود دارد؟ آستورگ در پاسخ به این سوال میگوید فعلا خیر. در واقع نسخه اولیه کالیستو قرار است تنها ۱۳.۵ متر طول و ۱ متر قطر داشته باشد که برای جای دادن پرومتئوس ابعاد کوچکی است. اما شاید در مدلهای بعدی این اتفاق رخ دهد.