پیامدهای استراتژیک آزمایش ماهوارهبر سیمرغ

آزمایش ماهوارهبر سیمرغ در ماه مرداد سال جاری منجر به واکنشهای بینالمللی ضد و نقیضی شده که البته این موضوع قابل پیشبینی بود. اکنون دو ماه پس از این آزمایش و بعد از فروکش کردن هیاهوی به وجود آمده وب سایت اسپیس واچ (Space watch) در مطلبی به بررسی این اتفاق پرداخته و فرضیهی اشتباه بودن انتقادهای آمریکا و متحدینش به این پرتاب را مطرح کرده است:
در ماه ژوئن سال جاری ایران ماهوارهبر کوچک (SLV) سیمرغ را به فضا پرتاب کرد و طبق معمول جوامع جهانی نسبت به آن واکنش منفی نشان دادند. بر خلاف نگرانی بوجودآمده، این احتمال وجود دارد که سیمرغ تنها بخشی از برنامهی فضایی ایران باشد و نه نظامی.
این پرتاب که مقامات ایرانی از آن به عنوان یک موفقیت در برنامهی فضایی یاد میکنند از آن جهت موجب نگرانی کشورهای دیگر شده که اعتقاد دارند ایران از پایگاه امام خمینی (ره) برای پرتاب موشکهای بالستیک استفاده خواهد کرد. دولت ایران این پرتاب را افتتاحیه رسمی این پایگاه پرتاب خوانده و آن را مقر اصلی پرتابهای فضایی کشور نامیده است.
اگرچه وجود ظرفیت پرتاب موشک دوربرد در این پایگاه، نقض مستقیم قطعنامهی 2231 شورای امنیت که ایران را از توسعهی فناوری موشکهای قادر به حمل کلاهک هستهای منع میکند، نیست؛ اما آمریکا، انگلیس، فرانسه و آلمان بیانیههایی در محکومیت ایران به دلیل ناهماهنگی با این قطعنامه صادر کردهاند. همچنین لیو جیی (Liu Jieyi)، نمایندهی چین در سازمان ملل و رییس فعلی شورای امنیت این سازمان نیز در بیانیهای اقدامات ایران را محکوم کرده است. اما حتی کارشناسان اطلاعاتی آمریکا نیز اذعان دارند که سیمرغ ابعادی بسیار کوچکتر از آن دارد که قادر باشد کلاهک هستهای با خود حمل کند.
مسئلهی دوم، طبعات اقتصادی این پرتاب برای شرکای تجاری ایران است؛ چرا که خودکفایی این کشور در پرتاب ماهوارههایش به ضرر آنها تمام میشود. از اینرو اظهارات لیو جیی شاید بیشتر به دلیل ترس از دست دادن بازار پرتاب ماهوارههای ایرانی باشد تا امکان پرتاب موشکهای دوربرد. لازم به ذکر است که دو ماهواره از چهار ماهوارهی پرتابشدهی ایران توسط چین به فضا پرتاب شده است.
موضوع بعدی افزایش ظرفیت پرتاب ماهوارههای کوچک با آزمایش موفقیتآمیز سیمرغ است. اگرچه هدف این حامل فضایی پرتاب ماهوارههای بزرگتر عنوان شده اما از توانایی آن در پرتاب ماهوارههای کوچک نیز نباید غافل شد و جوامع فضایی باید منتظر پیشرفت ایران در فناوری ماهوارههای کوچک نیز باشند.
در نهایت باید به این موضوع اشاره کرد که این پرتاب در راستای رویکرد خودکفایانهی دولت ایران میباشد. این کشور معمولا از برنامههای علمی و فناوری برای تاکید بر مستقل بودن خود استفاده میکند و اعتقاد دارد که باید در مقابل قدرتهای منطقهای و جهانی جدی گرفته شود.
اگرچه سازمانهای اطلاعاتی آمریکا میگویند سیمرغ محمولهای را با خود حمل نکرده اما پرتاب آن حاکی از پیشرفت برنامهی فضایی ایران است. ماهوارهبر سیمرغ یک موفقیت برای این برنامه محسوب میشود اگرچه نمیتوان وجود پتانسیلهای نظامی در آن را انکار کرد. به هر حال جوامع جهانی باید توجه داشته باشند که فعالیتهای فضایی به نوعی با فعالیتهای نظامی گره خورده اما توسعهی فضایی لزوما نشانگر اهداف نظامی نیست.