پرتابهای فضایی خلاف برجام نیست

امیرحسین مجیدیان: پرتاب غرورآفرین ماهوارهبر سیمرغ که نیات صلحآمیز و کاربردی کشورمان را از توسعه فناوری فضایی به نمایش گذاشت بر خلاف انتظار اعتراض آمریکا و برخی کشورهای اروپایی را به دنبال داشت. این کشورها اقدامات فضایی کشورمان را در حالی مغایر با روح برجام دانستند که در این سند، ایران از انجام اقدامات صلحآمیز فضایی از جمله پرتاب ماهوارهبر منع نشده است و تنها در خصوص توسعه موشکهای بالستیکی که به منظور حمل کلاهک هستهای طراحی میشوند توصیههایی شده است.
پرتاب ماهوارهبر ایرانی از پایگاه پرتاب امام خمینی، بازتابهای جهانی زیادی در پی داشت. از بازتاب گستردهی این موفقیت علمی ایران در رسانههای دنیا تا واکنشهایی مثلاینکه، تحریم از سوی وزارت خزانهداری آمریکا بر ضد شش شرکت ایرانی صورت گرفته و یک بیانیهی ضد ایرانی که پایش را چهار عضو پنج بهعلاوهی امضا کردهاند، صادرشده است. در این بیانیه آمده است: “ایران با پرتاب اخیر ماهوارهبر خود، سیمرغ در تاریخ بیست و هفتم جولای، بازهم اقدام مغایر با قطعنامهی 2231 شورای امنیت سازمان ملل انجام داد. ما این اقدام را محکوم میکنیم.”
در واکنش به این اظهار نظر، حسن بهشتیپور کارشناس مسائل بینالملل در رسانهها گفته که قطعنامه ٢٢٣١ شورای امنیت مربوط به منع تولید موشکهایی است که قابلیت حمل کلاهک هستهای را دارند. وی اظهار میکند که ایران همیشه نسبت به این قطعنامه تعهد داشته و از طرف دیگر هم اینکه پرتاب موشک ماهوارهبر سیمرغ کاربردش کاملاً مشخص است و برای انتقال ماهواره مخابراتی به فضا است که نقض قطعنامه ٢٢٣١ هم محسوب نمیشود. بهشتیپور تاکید دارد:«مسائل مربوط به توافق هستهای ایران مورد تائید آژانس است و آنها دراینباره نظر میدهند. اگر هم مربوط به شورای امنیت باشد، بعید به نظر میرسد که سایر اعضای شورای امنیت با آمریکا همراهی کنند.»
علت اصلی جنجال بر سر ماهوارهبر ایرانی
سیمرغ یک ماهوارهبر با اهداف پرتاب ماهوارههایی مثل هواشناسی است. مقصد سیمرغ همانجایی است که آمریکا بارها و بارها به آن ماهواره ارسال کرده است. حالا همین آمریکا که سه کشور را بر سر این اقدام علمی و صلحآمیز با خود همراه کرده، میگوید حضور ایران در این عرصه را نمیپذیرد.
نگرانیهای آمریکایی، نه در بعد فعالیتهای نظامی ایرآنکه در بعد فعالیت و پیشرفتهای علمی جمهوری اسلامی است و پیشتر هم در موارد دیگر مورد اذعان آمریکاییها بوده است. توماس پیکرینگ، سفیر اسبق آمریکا در سازمان ملل متحد دراینباره اظهار میکند:« باید هر کاری که میتوانستیم انجام میدادیم تا به آنچه ما فناوری حساس میگوییم، دست پیدا نکند. نگاه ما این بود که به چه دلیلی ایران باید انرژی اتمی داشته باشد.»
این موضعگیریها مصداق است برای اینکه این فناوریها بهانه است، ایران روبهپیشرفت نگرانشان میکند. جان بولتون ، سفیر سابق آمریکا در سازمان ملل متحد میگوید:« ایران موشکی معادلات منطقه و جهان را تغییر میدهد. حتی اگر استفادهی نظامی نداشته باشد». همچنین مایکل روبین، مشاور بوش رئیسجمهور اسبق آمریکا همچنین نظر دارد :« رهبران آمریکا حتی نمیخواهند ایران برنامهی صلحآمیز فضایی داشته باشد زیرا آنان اصولاً با ماهیت جمهوری اسلامی ایران مخالف هستند، چه برسد به اینکه همچنین کشوری، فناوری پیشرفتهی فضایی نیز داشته باشد.»
حالا پیشرفتهای ایران در حوزهی ماهوارهبرها که ماهیت صلحآمیز آنها روشن است، بهانهی جدید آمریکاییها است برای آنکه به جمهوری اسلامی فشار بیاورد و از پیشرفتهایش در هر زمینهای که باشد، جلوگیری کند. هدر نائورت، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا اما همچنان میگوید: «باید به شورای امنیت بازگردیم و مطمئن شویم که آنها هیچ آزمایش موشکی انجام نمیدهند و حتی هیچ تلاشی برای بهرهمندی از تخصص و فناوری موشک بالستیک هم نمیکنند.»
پیروزی ایران در جنگ فناوری
یک تحلیلگر آمریکایی به نام اولتینگز نوکلر در سال 94 در گزارشی به ماهوارهبر سیمرغ پرداخته و اذعان کرده است که ایران در این طرح به دنبال موشک بالستیک اتمی نیست. او میگوید ماهوارهبر سیمرغ قرار بود در سال 2010 (1389) به فضا پرتاب شود اما به دلایل مختلف این اتفاق رخ نداد. نوکلر مهمترین دلایل این تأخیر را اینگونه برمیشمارد. دشوار بودن ارتقای این موشک از پیشبینیهای کارشناسان ایران، محدود شدن تواناییهای تهران به خاطر تحریمهای بینالمللی در مورد موشکهای بالستیک و فناوریهای فضایی و یا آزمایشهای شکستخورده گزارش نشده ایران همگی میتواند دلیل این تأخیر باشد.
واکنش تند آمریکاییها نسبت به پرتاب ماهوارهبر سیمرغ به فضا، گواهی دیگر بود به آنکه افکار عمومی جهان نشان دهد که آمریکا با ماهیت جمهوری اسلامی، نهفقط به بهانههای نظامی بلکه با هر آن چیزی است که با رشد و پیشرفت ایران را در پی دارد. مطمئناً، اقدام ایران در پرتاب موشک ماهوارهبر کاملاً با اهداف صلحآمیز صورت گرفته و در چارچوب انتقال ماهواره به فضا بوده است. بنابر این دلیلی وجود ندارد که ایران در این خصوص تسلیم فشارهایی شود که وجاهت قانونی ندارند.