بازار بالنهای استراتوسفری داغتر میشود
نمایشگاه هوافضای پاریس ۲۰۱۷ شاهد تعدادی از استارتآپها و شرکتهای بزرگ بود که در حوزه بالنهای استراتوسفریک فعالیت میکنند. هر چند این بالنها پیش از این با اهداف مخابراتی و سنجشی توسعه داده شده بودند و حتی برخی از شرکتهای مشهور مانند فیسبوک اعلام کردهاند که برای برقراری ارتباط اینترنتی در تمام دنیا قرار است از این فناوری استفاده کنند اما در نمایشگاه هوافضای پاریس ۲۰۱۷ ایدههای جدیدی برای استفادههای توریستی و حتی باربری از این پرندههای عظیم الجثه مطرح شده بود.
استراتوسفر لایهی دوم اتمسفر زمین است که از ارتفاع 10 کیلومتری از سطح زمین شروع شده و تا ارتفاع 50 کیلومتری ادامه دارد. بالنهای استراتوسفری معمولا گردشگران را به ارتفاع 20 تا 30 کیلومتری سطح زمین میبرند که بالاتر از ارتفاع پروازی اکثر هواپیماها قرار دارد و تجربهی مفرحی از گردشگری چند ساعته در لبهی فضا را برای آنها به ارمغان میآورند.
بنا به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی فضایی ایران، اسپاش از نمایشگاه هوافضای پاریس ۲۰۱۷ (لبورژه) استارتآپ فرانسوی زفیر(Zephyr) قصد دارد به وسیلهی بالن استراتوسفری خود به نام زفیر اکسالتو (Zephyr Exalto) به این بازار نوظهور وارد شود. زفیر اکسالتو گردشگران را در یک سفر 6 ساعته به ارتفاع 25 کیلومتری از سطح زمین (15 کیلومتر بالاتر از هواپیماهای مسافربری) میبرد و چشماندازی به وسعت 1000 کیلومتر از سطح زمین را پیش روی آنها قرار میدهد.
یکی از مسئولین جوان این استارتآپ در مصاحبه اختصاصی با خبرنگار اسپاش اظهار کرد :«هر چند این بالنها در مقایسه با طرحهای اسپیس ایکس و شرکتهای مشابه تا ارتفاع ۱۰۰ کیلومتری بالا نمیروند اما به دلیل قیمتی در حدود یک دهم سفر با فضاپیمای اسپیس ایکس میتوانند توریستهای بیشتری را جذب کنند و بازار پر رونقتری را در اختیار بگیرند.» وی ادامه داد:«در حال حاضر بالن زفیر برای تستهای خود آماده میشود و قرار است طی سال جاری میلادی اولین تست پروازی انجام شود. پس از آن نمونه دوم جهت آزمایش مداومت پروازی به مدت ۳۰ روز به همراه سرنشین خود در ارتفاع ۸ کیلومتری باقی خواهد ماند که بدینترتیب رکورد باقی ماندن انسان در بالن را که هماکنون ۱۹ روز است، شکسته خواهد شد. اولین پرواز تجاری این بالن برای سال ۲۰۲۱ میلادی برنامهریزی شده است.
بنا به گفته مسئولین پروژه، هر چند بودجه پروژه ZEPHYRتوسط یک سرمایهگذار خصوصی تامین شده است اما آژانس فضایی فرانسه و آژانس فضایی اتحادیه اروپا نیز از آن حمایت فنی به عمل آورده و امکانات خود را بدون انتظار مالی در اختیار پروژه قرار میدهند و این رویهای است که در قبال سایر طرحهای پذیرفته شده در پیشگرفته میشود.
از جملهی فناوریهای نوین به کار رفته در این بالن میتوان به تعدیلکنندهی ارتفاع اشاره کرد که نوآوری خود شرکت محسوب میشود. این سیستم سرعت عمودی بالن را در هر زمان کنترل میکند و باعث میگردد تا نگرانیای از جهت تداخل حرکت عمودی بالن با ترافیک هوایی (عبور و مرور هواپیماها) وجود نداشته باشد. ضمن اینکه استفاده از تعدیلکنندهی ارتفاع باعث شده زفیر اکسالتو نیازی به برخاست از مناطق بیابانی و کویری برای جلوگیری از برخورد با هواپیماها و حمل چتر نجات برای فرود مسافران نیز نداشته باشد.
دیگر مزیت این بالن استفادهی آن از انرژی خورشیدی است؛ بر خلاف بالنهای دیگر که برای تولید هوای داغ و پرواز به سمت بالا از پروپان استفاده میکنند، زفیر اکسالتو تنها از هلیوم و انرژی خورشید برای تغییر ارتفاع بهره میبرد. پنلهای خورشیدی باعث میشوند این بالن علاوه بر عدم تولید آلودگی در هنگام پرواز، مشکل اتمام سوخت نداشته باشد و بتواند ساعتها به پرواز خود ادامه دهد.
شرکت زفیر در سال 2013 توسط وینسنت فرت دآستیس (Vincent Farret d’Asties) و با هدف فراهم کردن یک تجربهی ارزان و پاک از سفر به فضا تاسیس شد. این شرکت اکنون با موفقیت در اجرای طرح خود و نوآوریهای ذکر شده، از پشتیبانی سازمانهای مهمی همچون CNES و سازمان فضایی اروپا (ESA) برخوردار است و به تازگی به مرکز پرورش کسب و کار ESA پیوسته است.