ناسا بهرهبرداری تجاری از ایستگاه فضایی بینالمللی را از سال آینده آغاز خواهد کرد

سیروس برزو: سازمان فضایی آمریکا، ناسا روز جمعه اعلام کرد که از سال میلادی آینده درهای ایستگاه بینالمللی فضایی را برای فعالیتهای تجاری از جمله گردشگری فضایی باز خواهد کرد زیرا به دنبال آن است که کاربری این ساختار را از جنبه آزمایشگاه تحقیقاتی خارج کند.
واگذاری فعالیت های فضایی به شرکت های خصوصی را میتوان از راهبردهای جیمز بریدنستین (Jim Bridenstine) مدیر منتخب دونالد ترامپ (Donald Trump) برای ناسا دانست. او مدت کوتاهی پس از انتصاب، با شرکتهای خصوصی درباره مدیریت ایستگاه فضایی به مذاکره پرداخت و عملا وابستگی ناسا را به شرکتهای خصوصی افزایش داد. بریدنستین در ماه آوریل گفته بود که ما میخواهیم به عنوان یک مستاجر، نه به عنوان صاحب خانه، در ایستگاه اقامت داشته باشیم.
اگرچه هنوز هیچ یک از دو شرکت بوئینگ (Boeing) و اسپیس ایکس (SpaceX) سفینههای خود را به عنوان یک ناو سرنشیندار عملا وارد خدمت نکردهاند و تنها گفته میشود که تا اواخر سال ۲۰۱۹ آمادگی لازم را کسب خواهند کرد و انجام این پرواز ها مستلزم آزمایش دو سفینه استارلاینر (Starliner) و دراگون (Dragon) توسط فضانوردان حرفهای است،
بر اساس تصمیم ناسا٬ مدیریت این کار تجاری بر عهده شرکتهای بوئینگ و اسپیس ایکس خواهد بود که اینک مقاطعهکار این سازمان در حمل و نقل فضانوردان به ایستگاه بینالمللی فضایی هستند. شرکت اسپیسایکس به مدیریت ایلان ماسک (Elon Musk) با سفینه دراگون و بویینگ و ناو استارلاینر احتمالا از فضانوردان خصوصی حدود ۶۰ میلیون دلار کرایه میگیرند و گردشگران باید برای استفاده و هر شب اقامت در ایستگاه فضایی بینالمللی و امکانات آن مانند غذا، آب و استفاده از سیستم پشتیبانی زندگی، ۳۵ هزار دلار به ناسا پرداخت نمایند. آنها همچنین میتوانند از اینترنت با هزینه ۵۰ دلار برای هر گیگابایت استفاده کنند. گردشگران اجازه دارند تا ٣٠ روز در ایستگاه فضایی بینالمللی بمانند. البته این امکان تنها در اختیار گردشگران فضایی نیست و به جز آنها، برای دیگر فعالیتهای اقتصادی دیگر نیز در دسترس خواهد بود.
مطابق گفته رابین گاتنز (Robyn Gatens)، معاون مدیر ایستگاه فضایی بینالمللی، شرکتهای بوئینگ و اسپیس ایکس که طرف قرارداد با این سازمان هستند، اجازه دارند سالانه تا دو فضانورد را به ایستگاه فضایی ببرند. این شرکتها مشتریان را انتخاب خواهند کرد و کلیه مسئولیتهای گردشگران و یا مسافران پژوهشی، مانند آموزش و تضمین آمادگی جسمانی و غیره بر عهده آنان خواهد بود. گردشگران در کنار پرداخت هزینهها باید همان استانداردهای پزشکی و روشهای آموزش و صدور گواهینامه به عنوان خدمه سفینه را داشته باشند.
ایستگاه فضایی بینالمللی در مالکیت ناسا نیست و ساخت آن از سال ١٩٩٨ با مشارکت روسیه انجام شد. در آغاز، بهرهبرداری تجاری از ایستگاه فضایی بینالمللی ممنوع بود و حتی فضانوردان اجازه نداشتند در پژوهشهایی با اهداف تجاری شرکت کنند. اما روسها به دلیل مشکلات مالی، در سال ٢٠٠١ توانستند رضایت آمریکا برای استفاده تجاری در چارچوب حمل ثروتمندان به این ایستگاه را جلب کند و بدین ترتیب دنیس تیتو (Dennis Tito)، سرمایهدار آمریکایی با پرداخت ٢٠ میلیون دلار اولین گردشگر فضایی تاریخ شد.
ظاهرا ناسا تصمیم دارد برای انجام برنامههای بلندپروازانه خود مانند طرح آرتمیس (Artemis) که پروژه این سازمان جهت فرستادن انسان به ماه در سال ۲۰۲۴ است و یا فرستادن انسان به مریخ در دهه ۲۰۳۰، از زیر هزینههای سنگین ایستگاه فضایی بینالمللی شانه خالی کرده و حتی با تجاری کردن این ایستگاه کسب درآمد کند. گرچه مشخص نیست که آیا فعالیت تجاری در مدار زمین به سودآوری قابل ملاحظهای برسد؛ زیرا با توجه به اینکه هنوز هم هزینه چنین سفرهایی خیلی زیاد است٬ بعید به نظر میرسد تعداد مشتری قابل ملاحظهای داشته باشد.