جمهوری اسلامی ایران ۱۵ ژانویه برای در مدار قرار دادن ماهواره پیام با استفاده از راکت سیمرغ تلاش کرد.
در واکنش به این پرتاب، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی، بنیامین نتانیاهو (Benjamin Netanyahu) به خبرنگاران گفت: «آنچه ایران به‌عنوان یک ماهواره در راستای صلح معرفی می‌کند درواقع اولین گام پرتاب موشک بالستیک قاره‌پیما بود که خلاف توافقات بین‌المللی است.»
دونالد ترامپ (Donald Trump)، رئیس جمهور امریکا، نیز فعالیت‌های موشکی ایران را محکوم کرد و آن را نقض توافق ۲۲۳۱ دانست. وی اظهار داشت: «ایران یک منبع بالقوه برای خطر و مناقشه است. آن‌ها دارند راکت آزمایش می‌کنند و خیلی چیزهای دیگر و تا مرز خطر می‌آیند. مراقب ایران باشید.»
این در حالی است که جینا هاسپل (Gina Haspel)، رئیس سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (CIA) هفته گذشته و در جلسه کمیته اطلاعاتی سنای آمریکا در پاسخ به سؤال یک سناتور تأیید کرد: «ایران به برجام پایبند بوده است.»
اما کاری که ایران در قالب راه‌اندازی ماهواره و آزمایش موشکی انجام می‌دهد تخطی از قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل نیست.
در ادامه گفت‌وگویی با دکتر مهسا روحی، محقق مرکز امور بین‌المللی بلفر دانشگاه هاروارد (Harvard University) و محقق موسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک امریکا (International Institute for Strategic Studies)،را می‌خوانید.
برخی معتقدند که آزمایش موشکی ایران، توافقنامه بین‌المللی ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل را نقض می‌کند. اما همان‌طور که می‌دانید این قطعنامه فقط به موشکی که می‌تواند کلاهک هسته‌ای حمل کند اشاره می‌کند. نظر شما چیست؟
آزمایش‌های موشکی اخیر ایران -در عین اینکه تحریک‌آمیز خوانده شد- نقض آشکار قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل نبود؛ قطعنامه‌ای که از ایران می‌خواهد تا موشک هایی که قادر به حمل کلاهک هسته‌ای هستند را آزمایش نکند.
در عوض، قطعنامه ۱۹۲۹ شورای امنیت سازمان ملل که قطعنامه ۲۲۳۱ جایگزین آن شد، آشکارا از ایران می‌خواست تا موشک‌های قادر به حمل محموله‌های اتمی را آزمایش نکند. درحالی‌که این قطعنامه‌ها به نظر متوالی نمی‌رسند، تفاوت‌ها در واژه‌پردازی و نحوه بیان قطعنامه جایگزین شده ۱۹۲۹ و قطعنامه کنونی ۲۲۳۱ از اهمیت وافری به‌ویژه از دیدگاه دیپلماتیک برخوردار است.
با توجه به مسئله فوق و نیز تائید پایبندی ایران به تعهدات برجامی خود از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، به نظر می‌رسد که آمریکا به دنبال یافتن نمونه هائی از عدم پایبندی ایران به مفاد برجام و موارد مرتبط با آژانس است.
درواقع در طرح بزرگ‌تری از مسائل، دولت ترامپ به‌عنوان بخشی از سیاست حداکثر فشار بر ایران در حال برجسته‌سازی گسترده برنامه موشکی ایران و سیاست‌های منطقه‌ای این کشور است تا آن را تهدیدی به نمایش گذارد که نیاز به مقابله مستقیم دارد. شاید هم آمریکا به دنبال آن است تا ایران را تهدیدی نشان دهد که مادامی‌که اروپا در باز اعمال تحریم‌های هسته‌ای پیشین به واشنگتن نپیوندد، نمی‌توان با آن مقابله نمود.
تفاوت‌های چشمگیری میان پرتاب ماهواره‌ای و موشک بالستیک دوربرد وجود دارد. چرا برخی مانند بنیامین نتانیاهو هنگامی‌که ایران ماهواره پیام امیرکبیر را پرتاب کرد ایران را به علت پرتاب ماهواره محکوم کردند؟
مباحثه و جدال بسیار زیادی درون جامعه متخصص در مورد این موضوع وجود دارد. برخی از زمینه‌های تشابه هم ازنظر تکنولوژی و هم از نظر تخصص بین پرتاب ماهواره‌ای و پرتاب موشک‌های بالستیک بین‌قاره‌ای وجود دارد. اما در بعد عملیاتی میان پرتاب ماهواره‌ای و موشک‌های بالستیک تفاوت وجود دارد. شما می‌توانید در مورد این موضوع به مطلب مایکل المن مراجعه کنید.
رابرت مالی (Robert Malley)، عضو سابق تیم مذاکرات هسته‌ای ایالات‌متحده امریکا اخیراً به یورونیوز گفت: اروپا در موضوع سازوکار مالی با ایران وحدت نظر ندارد و متحد نیست. چراکه یکسری از کشورهای اتحادیه اروپا در برابر فشارهای آمریکا حساس‌تر هستند. با توجه به این موضوع، آیا شما فکر می‌کنید SPV هنگامی‌که شروع به‌کار کند می‌تواند به‌اندازه کافی کارآمد باشد؟
شروع به‌کار SPV اولین گام بزرگ است. SPV یک مکانیسم بوده و جهت متقاعد کردن شرکت‌ها و دولت‌ها – به‌ویژه آنهایی که حساسیت بیشتری نسبت به فشار ایالات‌متحده امریکا دارند – برای انجام تجارت با ایران کافی نخواهد بود.
بااین‌حال، انگیزه‌ای برای آنهایی که می‌خواهند به تجارت با ایران ادامه دهند، فراهم می‌کند. علاوه بر این، SPV فرصت مهمی را فراهم می‌کند. برای اینکه ایران بتواند از آن بهره‌مند شود، لازم است که به مذاکرات پیشگیرانه و مداوم با دولت‌های اروپایی و شرکت‌ها برای ترویج تجارت و سرمایه‌گذاری ادامه دهد.
به‌عبارت‌دیگر، ازنظر سیاسی، SPV یک دستاورد بزرگ است. اما از دیدگاه اقتصادی و تجاری SPV فقط یک ابزار برای کمک به هموار کردن مسیر و جاده سنگی پیش رو است.