سازمان فضایی چیست؟

انسان برای اکتشاف فضا و کشف اسرار هستی همواره بسیار کنجکاو بوده و عطش او جهت کاوش کیهان طی صده‌ها و دهه‌های اخیر فزونی نیز یافته است. در همین راستا دولت‌ها تلاش کرده‌اند که فعالیت‌هایی را برای این منظور انجام دهند و طبیعتا برای پیشبرد آن‌ها نیازمند ارگان‌هایی هستند که آژانس فضایی یا سازمان فضایی نام گرفته‌اند. در ادامه علاوه بر تعریف ساختار سازمان فضایی، معرفی جامعی از سازمان فضایی ایران را ارائه خواهیم داد.

سازمان فضایی چیست؟

سازمان فضایی یک نهاد عموما دولتی است که در اغلب کشورها متولی برنامه‌ریزی برای توسعه صنعت فضایی، انجام اکتشافات علمی و همچنین ترویج فضا در میان نسل‌های آینده در این حوزه است. این سازمان در کشورهای مختلف، جایگاه‌های متفاوتی در ساختار نظام دولت دارد.

معروفترین سازمان فضایی جهان

سازمان ملی هوانوردی و فضایی (ناسا) آمریکا به عنوان معروفترین سازمان فضایی جهان، یک آژانس مستقل از دولت فدرال ایالات متحده است که به عنوان مسئول برنامه‌های فضایی غیرنظامی و همین‌طور پژوهش‌های مرتبط با هوانوردی و فضایی این کشور محسوب می‌شود. آژانس فضایی آمریکا در سال ۱۹۵۸ به عنوان جایگزین کمیته ملی مشاوره هوانوردی (NACA) ایالات متحده راه‌اندازی شد.

هدف از راه‌اندازی آژانس جدید، هدایت و پیشبرد فعالیت‌ها صلح‌آمیز در بخش فضایی با جهت‌گیری غیرنظامی اعلام گردید. این آژانس از زمان آغاز به کار خود عمده برنامه‌های مرتبط با کاوش‌های فضایی ایالات متحده از جمله ماموریت‌های آپولو به ماه، ایستگاه فضایی اسکای‌لب (Skylab) و نیز شاتل فضایی را رهبری کرده است.

برای راهنمایی استخدام در ناسا بر روی لينک زیر کلیک کنید.

میخوام برم ناسا

از دیگر سازمان‌های فضایی مشهور جهان می‌توان به سازمان فضایی روسیه موسوم به روسکاسموس (Roscosmos)، آژانس فضایی اروپا (ESA)، سازمان فضایی ملی چین (CNSA) و آژانس کاوش‌های هوفضای ژاپن (JAXA) اشاره کرد. بعضی از علاقمندان به فضا و  فضانوردی نیز به دنبال استخدام در برخی از این سازمان‌ها هستند که در اینجا شرایط استخدام در حوزه فضانوردی روسکاسموس را بررسی می‌کنیم.

استخدام در سازمان فضایی روسیه

روسیه به عنوان کشوری شناخته می‌شود که تجربه زیادی در اعزام مردان و زنان به فضا دارد، اما شرایط استخدام در سازمان فضایی روسیه به عنوان فضانورد چیست؟ اگر شما هم علاقمند به فعالیت در روسکوسموس و فضانورد شدن در روسیه هستید، الزامات زیر را مطالعه کنید.

• ملیت، سن و جنسیت

• باید شهروند روسیه باشید (برای آگاهی از شرایط شهروندی روسیه کلیک کنید)
• حداقل سن شما ۳۵ سال باشد
• زن و مرد هر دو می‌توانند برای فضانوردی در روسیه درخواست دهند

• الزامات فیزیکی و پزشکی

اگر پروژه های آینده سفر به مریخ را در نظر بگیریم، فضانوردان باید برای مدت طولانی یعنی ماه‌ها و حتی سال‌ها در فضا بمانند. به همین دلیل است که برآورده کردن نیازهای فیزیکی و پزشکی برای تبدیل شدن به یک فضانورد بسیار دشوار است.

• قد شما باید بین ۱.۵۰ تا ۱.۹۰ متر و در حالت نشسته بین ۰.۸۰ تا ۰.۹۹ متر باشد
• وزن شما با توجه به جنسیت، سن و قدتان می‌بایست بین ۵۰ تا ۹۵ کیلوگرم باشد
• از نظر فیزیکی و روانی باید سالم باشید؛ این به خصوص به معنای عدم وجود اختلالات جدی مزمن و عدم وجود آسیب‌شناسی قابل تشخیص با برش‌نگاری یا توموگرافی است.

سازمان فضایی ایران + تاریخچه

سازمان فضایی ایران زمانی زیر مجموعه وزارت ارتباطات بود، اما در دوره‌ای دیگر زیر نظر نهاد ریاست جمهوری قرار گرفت و بعد از آن دوباره به وزارت ارتباطات بازگشت. تمام کشورها لزوما سازمان فضایی ندارند، اما در کشورهایی که این سازمان وجود دارد، بسته به اهداف آن کشور از توسعه بخش فضایی، این سازمان زیر نظر ریاست جمهوری، وزارت ارتباطات، وزارت صنعت یا از این قبیل قرار می‌گیرد.

سازمان فضایی ایران معمولا یک نهاد ستادی بوده و فعالیت اصلی آن تدوین راهبردهای کلان برای توسعه است و اجرای این راهبردها و پروژه‌های مربوطه را به نهادهای دیگر که امکان دارد زیر مجموعه سازمان فضایی ایران یا خارج از این سازمان باشند، واگذار می‌کند. سازمان فضایی ایران بر اساس راهبرد و جایگاهی که داشته، تاکنون توسعه ماهواره‌ها و کاربردهای آن‌ها در کشور را پیگیری کرده و ساخت ماهواره‌برها یا حامل‌های فضایی بر عهده نهادهای دیگر بوده است.

همچنین پروژه اعزام انسان به فضا نیز از پروژه‌های دیگری بوده که با هماهنگی سازمان فضایی ایران، اما در پژوهشگاه هوافضا پیگیری می‌شود.

تاریخچه سازمان فضایی ایران به اوایل دهه ۵۰ خورشیدی باز می‌گردد. ايران به عنوان يكی از معدود كشورهای منطقه خاورميانه، از سابقه طولانی در زمينه مخابرات ماهواره‌ای برخوردار است و برای اولین بار در سال ۱۳۴۹ با عضویت در سازمان بین‌المللی ارتباطات ماهواره‌ای و نصب و استفاده از آنتن استاندارد A در اسدآباد همدان، عملا به جمع بهره‌برداران از فناوری فضایی پیوست.

مرکز سنجش از راه دور ایران در سال ۱۳۵۲ با هدف فراهم کردن امکان استفاده از ماهواره‌ها برای سازمان برنامه و بودجه راه‌اندازی شد. پس از پایان جنگ تحمیلی، بر اساس تصمیم مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۷۰، این مرکز زیر نظر وزارت پست و تلگراف و تلفن قرار گرفت. از سال ۱۳۷۷ به بعد، بحث و بررسی در مورد تدوین طرح‌های پیشنهادی تاسیس سازمان فضایی در کشور در حوزه وزارت پست و تلگراف و تلفن و ایجاد شورای عالی هماهنگی و سیاست‌گذاری فعالیت‌های فضایی کشور به ریاست رئیس جمهور آغاز گردید.

در آن زمان تشکیل یک نهاد مستقل و متمرکز در امر فضا در کشورمان امری اجتناب‌ناپذیر بود و خلا چنین سازمانی در مجامع داخلی و خارجی به شدت احساس می‌شد. در همین راستا براساس ماده ۸ و ۹ مصوبه ۶۸۱۵۹ در ۲۲آذر۱۳۸۲ مجلس شورای اسلامی، شورای عالی فضایی با ریاست رئیس‌جمهور و عضویت نهادهای ذی‌ربط تشکیل و بر اساس همین مصوبه سازمان فضایی ایران تاسیس گردید. بر همین اساس رئیس سازمان فضایی ایران دبیر شورای عالی فضایی است.

سازمان فضایی ایران با مصوبه شورای عالی اداری کشور در تاریخ ۷مهر۱۳۸۹ طی مصوبه‌ای از وزارت ارتباطات جدا شده و با ادغام چندین پژوهشگاه و پژوهشکده فعال در زمینه تحقیقات فضایی از وزارت جهاد کشاورزی و وزارت علوم، زیر نظر نهاد ریاست جمهوری قرار گرفت.

با تشکیل دولت یازدهم، در بهمن‌۱۳۹۳ با تصویب شورای عالی اداری، سازمان فضایی ایران مطابق با اساس‌نامه خود به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات بازگشت.

در خلال سال‌های ۱۳۸۲ تا ۱۳۸۴ ایستگاه سنجش‌ از دور در ورامین آغاز به کار کرد و در سال ۱۳۸۴ ماهواره سینا که طراحی و ساخت آن توسط کشور روسیه و به سفارش ایران انجام شده بود، توسط روس‌ها به فضا پرتاب گردید، اما اظهارات نشان می‌داد ماهواره در فضا گم شده و در واقع این پروژه شکست خورد. شکست این پروژه و نیز تجربه تلخ پرتاب ماهواره مصباح که به دلیل سنگ‌اندازی‌های کشورهای خارجی انجام نشد، برای ایران درس‌های بزرگی بودند تا به‌ سوی کسب توانایی پرتاب ماهواره سوق یابد.

طی سال‌های ۱۳۸۶ تا ۱۳۸۸ برنامه فضایی ایران زیر نظر سازمان فضایی، به‌ خوبی پیگیری می‌شد و مهم‌ترین دستاورد آن پرتاب ماهواره ایرانی امید، ساخت صنایع فضایی صا ایران با کمک حامل فضایی بومی سفیر در بهمن ماه سال ۱۳۸۶ بود که می‌توان گفت اولین نمونه داخلی واقعی محسوب می‌گردد. همچنین پرتاب ماهواره نوید علم و صنعت نیز در سال ۱۳۸۸ صورت گرفت.

علاوه بر این می‌توان گفت با پرتاب زیرمداری یک حامل فضایی هواشناسی و بازیابی محموله آن توسط سازمان صنایع هوافضا در سال ۱۳۸۶ اولین گام در راه طرح اعزام موجود زنده به فضا نیز در این دوره برداشته شد.

قرارگیری مستقیم سازمان فضایی ایران زیر نظر ریاست جمهوری

پس از این موفقیت‌ها، سازمان فضایی ایران به همراه پژوهشکده تحقیقات فضایی در سال ۱۳۸۹ از وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات جدا گردید و با در اختیار گرفتن مجموعه‌هایی مانند پژوهشگاه هوافضای وزارت علوم و همچنین پژوهشگاه جهاد کشاورزی تحت نظر مستقیم ریاست جمهوری قرار گرفت.

در این تغییرات پژوهشگاه هوافضا، پژوهشکده تحقیقات ماهواره و پژوهشگاه جهاد کشاورزی با یکدیگر ادغام شده و تحت عنوان پژوهشگاه فضایی ذیل سازمان فضایی ایران قرار گرفتند. هدف از این تغییر یکپارچه‌سازی و تقویت بخش فضایی کشور بود. در این دوران نقش وزارت ارتباطات کمرنگ شد و شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز با تدوین سند چشم‌انداز و پیرو آن سند جامع توسعه هوافضای ایران مستقیما به بخش فضایی کشور ورود کرد.

بر اساس‌ نامه‌های موجود در آرشیو وزارت علوم، اولین جرقه‌های انتقال سازمان فضایی از وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به ریاست جمهوری با نامه کامران دانشجو، وزیر علوم وقت و به توصیه رحیم مشایی، معاون اول رئیس‌ جمهور دولت دهم، زده می‌شود.

در این نامه صحبتی از سازمان فضایی ایران به میان نیامده بود و گفته‌ شده با ادغام پژوهشکده تحقیقات فضایی که زیر نظر سازمان فضایی در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات بود با پژوهشگاه هوافضای وزارت علوم و پژوهشکده مهندسی وزارت جهاد کشاورزی، یک پژوهشگاه تحقیقات فضایی، زیر نظر نهاد ریاست جمهوری تشکیل گردد، اما بنا بر گفته آگاهان، رضا تقی‌پور، وزیر وقت ارتباطات و فناوری اطلاعات، که سازمان فضایی ایران را بدون وجود زیرمجموعه آن بی‌فایده می‌دانست، بحث خروج سازمان به همراه پژوهشکده تحقیقات فضایی را از وزارت‌خانه مطرح می‌کند.

چند ماه بعد شورای عالی اداری به ریاست محمود احمدی‌نژاد در مصوبه‌ای اعلام می‌نماید پژوهشکده مهندسی وزارت جهاد کشاورزی و پژوهشکده تحقیقات فضایی ادغام شده و زیرمجموعه پژوهشگاه هوافضا قرار گیرند. همچنین سازمان فضایی ایران که به مجموعه ریاست جمهوری می‌پیوندد، این پژوهشگاه را زیرمجموعه خود کند، اما آنچه پس از تدوین اساس‌نامه پژوهشگاه فضایی و تصویب شورای عالی گسترش اداری حاصل شد این بود که پژوهشگاه هوافضا با پژوهشکده مهندسی جهاد ادغام گردید.

سازمان فضایی ایران در نقش تامین‌کننده بودجه

پژوهشکده فضایی که ریاست آن را مهدی فکور، داماد وزیر علوم، بر عهده داشت با ارتقا به پژوهشگاه تبدیل شده است و عملا مجموعه‌های دیگر را تحت اختیار می‌گیرد. مجموعه جدید تحت عنوان پژوهشگاه فضایی، ظاهرا زیر نظر سازمان فضایی قرار می‌گیرد. در حالی‌ که پس از انتقال، با حذف شدن بازوی نظارت فنی سازمان فضایی ایران یعنی معاونت تحقیقات فناوری، عملا نظارت هم بر عهده پژوهشگاه فضایی ایران قرار گرفت و نقش سازمان فضایی ایران بیشتر به‌ صورت یک سازمان تامین‌کننده بودجه بود.

پیش از سال ۱۳۸۹ به‌ طور کلی سه مجموعه اصلی در خارج از وزارت دفاع فعالیت فضایی داشتند. پژوهشکده تحقیقات فضایی، زیر نظر سازمان فضایی ایران در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات فعالیت می‌کرد. وزارت علوم نیز پژوهشگاه هوافضا را در اختیار داشت که در دو حوزه هوایی و فضایی به تحقیقات می‌پرداخت. این مجموعه‌ها از فرهنگ‌های سازمانی متفاوتی برخوردار بودند.

گفته می‌شود مجموعه‌های زیر نظر وزارت ارتباطات که حدود ۳۰۰ نفر نیرو داشتند پیش‌ از این رویکردی عملیاتی را در پیش‌ گرفته بودند و با روحیه مهندسی به دنبال طراحی و ساخت سامانه‌های ماهواره‌ای بودند. این در حالی بود که پژوهشگاه هوافضا در فضای پژوهشی وزارت علوم قرار داشت و با حدودا ۱۶۰ نفر نیروی موجود، از منظر علمی و دانشی به فضا نگاه می‌کرد.

این مجموعه‌ها تا سال ۱۳۸۹ که به‌ موجب مصوبه شورای عالی اداری، سازمان فضایی ایران از وزارت ارتباطات جدا شد و به نهاد ریاست جمهوری رفت، کاملا مستقل از یکدیگر فعالیت می‌کردند، اما پیرو یک مصوبه غیرقانونی توسط دولت احمدی‌نژاد، دو مجموعه پژوهشکده تحقیقات فضایی و پژوهشگاه هوافضا با یکدیگر ادغام شدند.

چنین ادغامی هرچند بخش هوایی پژوهشگاه هوافضای وزارت علوم را از میان برد، اما از آنجا که با هدف یکپارچه‌سازی فعالیت‌های فضایی صورت گرفت، از دید برخی کارشناسان می‌توانست در آینده مفید واقع گردد، اما با ورود پژوهشگاه جهاد کشاورزی با حدود ۱۲۰۰ نفر نیرو به مجموعه مذکور و ادغام این پژوهشگاه در دو مجموعه دیگر، بازیگر جدیدی به بخش فضایی ایران اضافه شد که هیچ سنخیتی با سایرین نداشت؛ تا حدی که موجب شد بسیاری از اعضای هیئت‌ علمی و کارشناسان سایر مراکز علمی ادغام‌شده با نارضایتی محل جدید خدمت خود در پژوهشگاه فضایی را ترک و از کشور مهاجرت کنند.

بدین ترتیب موجی از مهاجرت نخبگان فضایی در این دوره شکل گرفت. نیروهای پژوهشگاه جهاد کشاورزی از پژوهشگران و مهندسان باسابقه و قدیمی بودند که در ابعاد مختلفی از جمله زمینه کاری، ساختار اجرایی و حتی فرهنگ کاری کارکنان با نسل جوان مجموعه‌های فضایی کشور کاملا متفاوت بودند و همین تفاوت‌ها منجر به بروز مشکلات عدیده‌ای پس از ادغام شد.

همچنین پژوهشکده تحقیقات فضایی و پژوهشگاه هوافضا که پس از ادغام در قالب پژوهشگاه فضایی در کنار مجموعه پژوهشگاه جهاد کشاورزی قرار گرفته بودند به دلیل جوان بودن نیروها از سازمان‌هایی چالاک‌تر در فضایی کاملا عملیاتی و پروژه‌محور به سر می‌بردند و کمتر تحت تاثیر ساختارها و فضای بوروکراتیک (Bureaucratie) سایر سازمان‌های کشور قرار داشتند، اما پژوهشگاه جهاد کشاورزی که از نیروهای آب‌دیده در فرهنگ‌ سازمانی مجموعه‌های قدیمی ایران برخوردار بود کاملا متفاوت به مسائل از منظر اداری نگاه می‌کرد.

مشکلات ادغام پژوهشگاه جهاد با بخش‌های فضایی کشور

با وجود عدم تجربه نیروهای پژوهشگاه جهاد کشاورزی در کار فضایی به دلیل برتری تعداد و تجربه اداری بالا، این نیروها به‌ سرعت سمت‌های کلیدی پژوهشگاه فضایی را در اختیار گرفته و با تغییر قوانین محیط اداری خود را در پژوهشگاه غالب نمودند؛ امری که ناخوشایند سایر نیروهای متخصص اما جوان بود. زیرا با تغییر قوانین و ساختار مدیریتی در پی تغییر ارزش‌های سازمانی و کاری، جایگاه مدیران پروژه‌ها و افراد عملیاتی نیز به‌ شدت تضعیف شد؛ به‌ گونه‌ای که این افراد دیگر قادر به انجام وظایف خود نبودند.

از سویی دیگر پژوهشکده بزرگ جهاد کشاورزی که نیروهای کارکشته و باسابقه‌ای در زمینه‌های مختلف مهندسی از جمله صنایع کشاورزی، خودرو و غیره داشت نیز با پیوستن به بخش فضایی عملا کارآیی خود را از دست داد و با اختصاص دادن سهم بزرگی از بودجه فضایی کشور، تنها باری بر دوش این بخش شد؛ چون نیروهای این مرکز با وجود سابقه بسیار در زمینه‌های دیگر، تجربه‌ای در کار فضایی نداشتند.

در واقع با تصمیم ادغام پژوهشگاه جهاد با بخش‌های فضایی کشور حدود ۱۲۰۰ نفر غیرمتخصص به مجموعه سازمان فضایی ایران که تا آن زمان با زیرمجموعه‌های خود بیش از ۶۰۰ نفر کارکنان نداشت، اضافه شد و این نیروها عمدتا در جایگاهی غیرعملیاتی و مدیریتی قرار گرفتند.

شاخص‌ترین دستاورد این دوره که در بازه زمانی سه‌ ساله دوم برنامه ۱۰ ساله توسعه فضایی قرار داشت، پرتاب ماهواره رصد در سال ۱۳۹۰ بود. برخی کارشناسان از این ماهواره به‌ عنوان موفق‌ترین پروژه ماهواره‌ای بومی یاد می‌کنند. چون این ماهواره سنجش‌ از دور پس‌ از آن که با موفقیت در مدار قرار گرفت، توانست از تمامی سامانه‌های خود به بهترین نحو بهره ببرد و به ارسال داده‌های آن‌ها به زمین بپردازد.

در همین سال نیز ماهواره نوید علم و صنعت پرتاب شد. این دوره با شکست در پرتاب کاوشگر ۵ و بازیابی کپسول حیاتی حامل یک میمون همراه بود، اما دیری نپایید که این شکست در سال ۱۳۹۱ با پرتاب یک میمون به ارتفاع ۱۲۰ کیلومتری و بازیابی کپسول حیاتی آن جبران گردید. این پرتاب ایران را به‌ عنوان پنجمین کشوری که توان فرستادن موجود زنده به فضا و بازیابی آن را دارد، در سطح بین‌المللی مطرح کرد.

یک سال پس‌ از این پرتاب نیز ایران کاوشگر پژوهش را با استفاده از یک حامل فضایی سوخت مایع به فضای زیر مداری فرستاد. پس‌ از آن با روی کار آمدن دولت یازدهم در سال ۱۳۹۲، یعنی هم‌زمان با آخرین پرتاب موجود زنده به فضا، مجددا کلید انجام تغییرات در بخش فضایی کشور زده شد و اکبر ترکان، مشاور ارشد رئیس‌ جمهور، به همراه یک کمیته مشورتی از صاحب‌نظران، مسئولیت طراحی مسیر جدید را بر عهده گرفتند.

با اینکه در ابتدای امر، کار به‌ سرعت پیش می‌رفت و ضرب‌العجل‌ها به سر می‌آمد، اما پس از انتقال مسئولیت به محمد شریعتمداری، معاون اجرایی رئیس‌ جمهور، ناگهان سکوت بر فضا حاکم شد. این وضعیت حدود یک سال ادامه داشت تا آنکه رئیس‌ جمهور طی حکمی دستور تشکیل مرکز ملی فضایی را در سال ۱۳۹۳ صادر کرد و اجرای آن را بر عهده سورنا ستاری، معاون علمی خود، گذاشت.

همچنین رئیس دولت، اختیارات خود در شورای عالی فضایی را به سورنا ستاری تفویض کرد. در موج جدید اصلاحات بخش فضایی نه‌ تنها ساختار فضایی کشور را از حالت متمرکز با زعامت سازمان فضایی ایران در نهاد ریاست جمهوری به یک ساختار غیرمتمرکز با محوریت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و وزارت علوم و وزارت ارتباطات تبدیل کرد، بلکه بسیاری از مدیران کلیدی نیز تغییر یافتند تا تفکر حاکم بر بخش فضایی ایران به‌ طور کلی دگرگون شود.

ساختار جدید بخش فضایی کشور و مسائل پیرامون آن

ساختار جدید در واقع ساختار اولیه بخش فضایی کشور به علاوه مرکز ملی فضایی ایران است. به‌ موجب اصلاحات دولت یازدهم که اواخر سال ۱۳۹۳ کلید خورد و تقریبا در اوایل سال ۱۳۹۴ اجرایی شد، پژوهشگاه فضایی به مجموعه‌های اولیه خود تجزیه گردید و پژوهشکده تحقیقات فضایی آن به همراه سازمان فضایی ایران به وزارت ارتباطات بازگشتند. همچنین پژوهشکده سامانه‌های فضانوردی نیز به حالت اولیه خود یعنی پژوهشگاه هوافضا در وزارت علوم بازگشت و مرکز ملی فضایی به‌ عنوان دبیرخانه شورای عالی فضایی تشکیل شد.

در ساختار جدید قرار بود مرکز ملی فضایی به‌ عنوان نهاد کلیدی در حوزه سیاست‌گذاری تعیین گردید و سازمان فضایی هم مابقی نقش‌های خود را به‌ جز حوزه سیاست‌گذاری باز پس گیرد، اما عملا تاکنون این اتفاق نیفتاده است؛ حتی دبیرخانه شورای عالی فضایی که در ابتدا به مرکز ملی فضایی واگذار شد پس از چندی به سازمان فضایی ایران برگشت.

در ساختار فضایی ایران مجموعه وزارت دفاع نیز از مجموعه‌های تاثیرگذار دیگری است که عمده فعالیت خود را در بخش ماهواره‌برها متمرکز کرده است و توانسته پرتاب‌های موفقی را به انجام برساند. ناگفته نماند یکی از زیرمجموعه‌های صا ایران به‌عنوان زیرمجموعه وزارت دفاع نیز در حوزه ساخت ماهواره فعالیت می‌کند که هرچند در دولت دهم خاموش به نظر می‌رسید، اما با فرستادن ماهواره فجر به فضا بلافاصله پس از تغییرات جدید دولت یازدهم نشان داد که هنوز فعال است.

مجموعه‌های پراکنده دیگری نیز مانند پژوهشکده مخابرات و تحقیقات ماهواره، دانشگاه‌های شریف، امیرکبیر، علم و صنعت، مالک اشتر و خواجه نصیر هم در زمینه توسعه فناوری ماهواره فعالیت داشتند که از سوی شورای عالی علوم تحقیقات و فناوری (عتف) مورد حمایت قرار می‌گرفتند. شورای عالی فضایی کشور که طبق قانون می‌بایست بالاترین مرجع سیاست‌گذاری در حوزه فضایی ایران باشد تاکنون کمترین تاثیر را در این بخش داشته است.

پس از تغییرات انجام‌شده توسط دولت یازدهم فشار سنگین رسانه‌ای به دولت وارد آمد و گفته شد که دولت در پی تعطیلی و تضعیف این بخش است. در پاسخ این هجمه در سال ۱۳۹۳ ماهواره فجر ساخت صا ایران به فضا پرتاب شد، اما پس‌ از آن به مدت ۲ سال فعالیت‌های فضایی به حالت راکد در آمد؛ تا اینکه در سال ۱۳۹۶ ماهواره‌بر سیمرغ پرتاب شد و نخستین پایگاه پرتاب ثابت کشور نیز هم‌زمان با این پرتاب در سمنان افتتاح شد.

پس از این تاریخ تا سال ۱۳۹۸ فصل ناکامی‌های فضایی ایران در حوزه پرتاب آغاز گردید؛ هرچند سازمان فضایی ایران که متولی پرتاب نبود، تمرکز خود را بر روی توسعه کسب‌وکارها و خدمات فضاپایه قرار داد. پس از سلسله‌ای از ناکامی‌ها سرانجام در سال ۱۳۹۹ ماهواره نور-۱ با موفقیت به فضا پرتاب شد و در اسفند۱۴۰۰ نیز پرتاب ماهواره نور-۲ با کامیابی صورت گرفت. موضوع دیگری که مورد بررسی قرار می‌دهیم میزان بودجه سازمان فضایی ایران است.

بودجه سازمان فضایی ایران

در لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ مبلغی بالغ‌بر ۲ هزار و ۳۰۰ میلیارد ریال به بخش فناوری فضایی اختصاص داده شد که این بودجه به فناوری فضایی در قالب پژوهشگاه هوافضای وزارت علوم و پژوهشگاه فضایی و سازمان فضایی ایران تعلق گرفت. در سال ۱۴۰۰ بودجه پژوهشگاه هوافضا ۲ برابر و بودجه پیشنهادی پژوهشگاه فضایی ایران ۵ برابر نسبت به سال ۱۳۹۹ بیشتر بود. در سال ۱۴۰۱ نیز دولت بودجه سازمان فضایی ایران را در لایجه بودجه ۵ برابر افزایش داد.

در این میان افراد بسیاری نیز به دنبال فعالیت در سازمان فضایی کشور هستند، اما شرایط ورود به سازمان فضایی ایران چیست؟

چگونه در سازمان فضایی استخدام شویم؟+شرایط ورود به سازمان فضایی ایران

برای استخدام در سازمان فضایی می‌بایست تحصیلات خود را در رشته‌های صنعت فضا مانند رشته هوافضا تکمیل کرده و با مشارکت فعال در پروژه‌هایی مانند ساخت ماهواره‌های مکعبی که سازمان فضایی برای دانشجویان تعریف می‌کند، ضمن کسب تجربه و ارتقای دانش خود در حوزه فضا، شرایط استخدام در سازمان فضایی را فراهم کنید.

امید است که در آینده شاهد رشد و شکوفایی هرچه بیشتر صنعت فضایی ایران باشیم.