ستارهشناسان پرانرژیترین سونامی اختروش را مشاهده کردند
اخترشناسان اخیراً شاهد سونامی اختروشها با امواجی عظیم بودهاند که با قدرتی ویرانگر در فضا پراکنده میشوند. در مرکز هر کهکشان یک سیاهچاله کلانجرم قرار دارد که مقادیر عظیمی از ماده را بلعیده و فوران قدرتمندی را ساطع میکند. قویترین و پراشتهاترین این سیاهچالهها اختروش یا کوازار (Quasar) نام دارند. اختروش هسته کهکشانهایی در فاصله فوقالعاده دور است که نورهای مرئی و سیگنالهای بسیار قدرتمندی از آنها ساطع میشود و بهواسطه نور بسیار درخشان و فاصله بسیار زیاد شبیه ستاره بهنظر میرسد.
اکنون اخترشناسان با استفاده از تلسکوپ فضایی هابل فورانهایی را رصد کردهاند که نشان میدهد سونامی اختروش بهطور میانگین ۱۰ برابر قویتر از آن چیزی است که قبلاً تصور میشد. انرژی تولیدشده توسط این جریانها طی ۱۰ میلیون سال، یک میلیون بار بیشتر از انفجار پرتوهای گاما بوده و هیچ پدیده دیگری چنین انرژی مکانیکی عظیمی را حمل نمیکند. نتایج این مطالعات حاکی از آن است که باد و گازهای گسیلشده به سرعت بسیار زیاد ۶۴ میلیون کیلومتر بر ساعت و میلیاردها درجه حرارت میرسند.
محققان با انجام مطالعاتی گسترده تعداد ۱۳ سونامی را شناسایی کردهاند که شامل ۳ مورد از پرانرژیترین موارد ثبتشده تاکنون میشود. آنها با استفاده از فناوری ماوراءبنفش تلسکوپ، مجموع طیف انرژی گسیلشده از این اختروشها از کوتاهترین طول موج تا سطح فرابنفش را تعیین کردهاند. جرارد کریس (Gerard Kriss)، از مؤسسه علوم تلسکوپ فضایی بالتیمور (Space Telescope Science Institute in Baltimore) آمریکا، دراینباره میگوید: «این موارد قبلاً تنها با مشاهدات بسیار دشوار اشعه ایکس قابل رؤیت بودند. مشاهده این گسیلها میتواند در درک ارتباط میان رشد سیاهچاله کلانجرم مرکزی و توسعه کهکشان میزبان آن به ما کمک کند.» بهباور محققان این فورانها بهعنوان پرانرژیترین اجرام جهان احتمالاً مانع شکلگیری کهکشانهای بسیار بزرگ شده و به موارد بزرگ کنونی نیز اجازه رشد بیش از حد فعلی را نمیدهند.