هوستون، ما یک مشکل قلبی داریم!
سیروس برزو: زمانی که آپولو ۱۳ (Apollo 13) در نیمه راه سفر به ماه دچار حادثه شد، فضانوردان به مرکز هدایت پرواز گزارش دادند: «هوستون ما دچار یک مشکل شدهایم!» این جمله بعدها به عنوان نماد مشکلات فضانوردان به ثبت رسید و هر زمان کارشناسان یا فضانوردان میخواهند به مشکل خود اشاره کنند آن را بکار میبرند.
اینک نشریه گزارش های علمی امروز (Scientific Reports today) با اشاره به مشکلات قلبی منجر به مرگ فضانوردانی که به ماه سفر کردهاند از این جمله برای تیتر مطلب خود استفاه کرده است.
بر اساس مطالعات صورت گرفته توسط گروهی از کارشناسان در این نشریه با بررسی حدود ۱۰۰ فضانورد، مشخص شده میزان ابتلای به بیماریهای قلبی و عروقی فضانوردانی که در جریان برنامه آپولو (Apollo) به ماه سفر کردهاند چهار تا پنج برابر بیشتر از فضانوردانی است که هیچ وقت مدار زمین را ترک ننمودهاند.
در زمان اجرای برنامه آپولو بین سالهای ۱۹۶۸ و ۱۹۷۲ که سرنشینان این سفینه به ماه سفر میکردند، از یک سپر مغناطیسی در اطراف زمین به نام مگنتوسفر (Magnetosphere) که از ما در برابر اشعه کیهانی محافظت میکند، خارج میشدند. گروهی از محققان معتقد بودند اشعههایی که از خارج از منظومه شمسی به طرف ما میآیند ممکن است در سیستم گردش خون فضانوردان آپولو اختلال ایجاد کنند. آنها برای تحقیق و آزمایش روی این موضوع، موشهایی را در شبیهسازهایی قرار دادند تا وضعیتی مشابه شرایط بیوزنی به وجود آید. ضمنا آنها را با همان نوع تابش کیهانی که فضانوردان آپولو دریافت میکردند به اصطلاح بمباران نمودند.
آنچه که برای موشها اتفاق افتاد، ترس پژوهشگران را تأیید کرد؛ اگر چه بیوزنی هیچ تاثیری بر روی جوندگان نداشت، اما تابشها، آنزیمهایی را که نرمی رگهای خونی را کنترل و خاصیت ارتجاعی به آنها میدهد از بین میبرند و از این رو عروق به تدریج کوچک, سفت و تنگ شده و باعث اختلال در جریان خون میشوند. این وضعیت میتواند منجر به فشار خون بالا و در برخی موارد بیماری قلبی گردد. پژوهشگرانی که روی این موضوع کار کردهاند میگویند که یافتههای آنان میتواند در پایین آوردن خطرات ناشی از سفر فضانوردان آینده به مریخ و فراتر از آن موثر باشد.