پرواز طولانی مدت سایوز-۹
سیروس برزو: در اواخر سال ۱۹۶۰ آمریکاییها حدود ۴ سال رهبری پرواز را در فضا در دست داشتند. چنین وضعی روسای شوروی را ناراحت و عصبی میکرد؛ به همین دلیل ایده رکورد پرواز طولانی مدت به نظرشان رسید و تصمیم گرفتند این پرواز را به یکصدسالگی ولادیمیر لنین (Vladimir Lenin) اختصاص دهند.
بعد از این تصمیم، به سرعت شروع به تغییر یکی از سفینههای سایوز (Soyuz) کردند تا وسایل جدید برای پرواز طولانی مدت آماده سازند؛ دستگاه الحاق را از سفینه بیرون آوردند و دستگاه پشتیبانی تجهیزات حیاتی را بجای آن نصب کردند تا شرایط پرواز ۲ فضانورد به مدت ۲۰ شبانهروز تامین شود.
در پایان دسامبر سال ۱۹۶۹ سه گروه برای این سفر تشکیل شد: نیکلایف و سواستیانف، فیلیپچنکو و گرچکو، لازارف و یازدوفسکی
پرتاب این ناو برای نیمه اول آوریل ۱۹۷۰ برنامهریزی شده بود. به این دلیل کیهاننوردان با سرعت دوره آمادگی را طی میکردند؛ آنها از ژانویه تا مارس ۱۹۷۰ آموزش دیدند و تمرین داشتند. در ۲۰ فوریه تصمیم گرفته شد که پرتاب از آوریل به نیمه دوم مه موکول شود. در ۱۸ مه کمیسیون پرواز، آندریان نیکلایف (Andriyan Nikolayev) و ویتالی سواستیانف (Vitali Sevastyanov) را به عنوان گروه اصلی انتخاب کردند.
پرواز سایوز-۹ (Soyuz-9) در ساعت ۲۲ ( روز ۱ ژوئن ۱۹۷۰ به وقت مسکو ) انجام شد. این نخستین پرتاب شبانه سفینه سرنشیندار در شوروی بود.
پس از استقرار در مدار، فضانوردان برنامه سفر طولانی خود را در مدار زمین آغاز کردند. آنها هر روز بررسیهای پزشکی، زیستشناسی، نظارت و عکسبرداری از خشکیها و آبهای زمین و همچنین ابرها را انجام میدادند. برای جلوگیری از تاثیرات منفی بیوزنی بر روی ارگانیزم بدن فضانوردان، آنها تمرینهای ورزشی ویژهای را با کمک فنرهای ورزشی انجام میدادند.
ویژگی فضانوردان سایوز-۹ این بود که آنها نه تنها بررسیهای علمی را انجام میدادند بلکه روشهای زندگی طولانی مدت در فضا را میآموختند؛ به این دلیل که بتوانند مشکلات زندگی را حل کنند، مثلاً آنها برای نخستین بار در فضا تراشیدن ریش و یا نظافت خانه فضایی با جاروبرقی را تجربه کردند.
برای آنکه وقت فراغت فضانوردان را پر کنند برای نخستین بار مسابقه شطرنج از راه دور (فضا-زمین) انجام شد. در فضا نیکلایف و سواستیانف و در زمین ژنرال کامانین و فضانورد گارباتکو دو طرف مسابقه بودند. این مسابقه حدود ۶ ساعت طول کشید، یعنی از صد و چهل و یکمین دور تا صد و چهل و چهارمین دور گردش در مدار زمین طول کشید. این بازی در زمان عبور ناو از روی منطقه بسته رادیویی متوقف گردید و مسابقه بطور مساوی به نفع طرفین به پایان رسید.
آنها در ۱۷ ژوئن یعنی شانزدهمین شبانهروز پرواز، فضانوردان سایوز-۹ رکورد جدیدی در اقامت فضایی بوجود آورند. مدت پروازشان ۱۰ درصد از آمریکاییها در جمینی-۷ (Gemini-7) بود.
در 19 ژوئن یعنی هجدهمین شبانه روز پرواز، در دور ۲۸۷، کیهاننوردان٬ برنامه پرواز را بطور کامل اجرا کرده و به زمین بازگشتند. پرواز سخت و پر مسئولیت با موفقیت به پایان رسید.
اما آنها در زمین با دشواری مواجه شدند. در مورد این مطلب سواستیانف می گوید: «بعد از بازگشت حال ما خیلی خراب بود. گروه نجات ما به سرعت به دیدار ما آمد. آندریان را از سفینه بیرون کشیدند. من روی دریچه ورودی نشستم اما توان حرکت دیگری را نداشتم و به سختی مرا گرفتند. آندریان روی زمین نشست و خاک زمین را به صورت میزد. صورتش گرد و خاکی شد و در میان صورت خاک آلودش اشکهایش راه باز مینمود. نمیتوانستیم بایستیم. با برانکارد ما را به چرخ بال حمل کردند. آندریان را روی صندلی دراز کردند و مرا روی زمین.»
او این گونه ادامه میدهد: «پرواز که کردیم ناگهان پزشکان دور آندریان جمع شدند و با ناراحتی به او مینگریستند. من به صورت چهار دست و پا به آنها نزدیک شدم؛ او بیهوش شده بود. با تلاش زیاد آندریان را به هوش آوردند. در نهایت ما را با برانکادر از چرخبال بیرون آوردند.»
آنها از نظر پزشکی وضعیت بدی داشتند. مساحت قلب آنها ۱۲ درصد و حجمش ۲۰ درصد کاهش پیدا کرده بود. دور ران آنها به اندازه ۵.۷ سانتیمتر و دور ساق پایشان ۵.۳ سانتیمتر کم شده بود.
فضانوردان در ماهیچههای خود درد شدیدی احساس میکردند. تا بعد ازظهر تب کردند و ضربان نبض آنها شدت یافت. روز بعد در ۲۰ ژوئن٬ کیهاننوردان با هواپیما از قرقنده به فرودگاه چکالفسکی در مسکو و از آنجا به شهرک فضانوردان منتقل شدند. پزشکان نیروی هوایی و مرکز آموزش فضانوردان وضعیت سلامتی کیهاننوردان را با دقت زیاد مورد بررسی قرار دادند.
دوره اولیه عادت کردن مجدد آنها به شرایط زمینی بیشتر از ۲ شبانهروز طول کشید؛ اما بیش از ۶ شبانه روز نمیتوانستند بایستند و یا بطور مستقل راه بروند. در نهایت با کمک پزشکان٬ نیکلایف و سواستیانف سلامت خود را مجدداً به دست آوردند.