چرا سیاره زمین کاملا گرد نیست؟

شاید تصور کنید که سیاره زمین یک کره کامل باشد، اما در حقیقت این طور نیست و سیاره ما شبیه یک توپ فشردهشده است. این فشردگی در قطبهاست، مانند زمانی که فردی هر دو دست خود را روی بالا و پایین توپ فشار میدهد؛ در نتیجه، استوا به سمت بیرون متمایل میشود. زمین به جای یک کره کامل، یک کرهگون (Oblate) است، به این معنی که شکلی مانند یک کره کمی مسطحشده دارد.
به گفته جیمز تاتل کین (James Tuttle Keane) دانشمند ناسا، علت این موضوع، پدیدهای به نام نیروی گریز از مرکز یا نیروی ظاهری رو به بیرون بوده که توسط جسمی که در حال چرخش است، تجربه میشود. یک سیاره در حال چرخش، نیروی گریز از مرکز را تجربه میکند. از آنجا که سیارهها و قمرها میچرخند، نیروی گریز از مرکز باعث برآمدگی آنها در استوا میشود؛ اثری که میتواند بسیار ظریف باشد.
نمونههای واضحتر سیاره مشتری و سیاره زحل هستند. اگر به یک نمای سراسری از هر یک از این غولهای گازی نگاه کنید، متوجه میشوید که آنها کمی فشرده شدهاند و استوایشان کمی برآمده است. شکل لهشده این سیاره های منظومه شمسی از این جهت بیشتر دیده میشود که آنها سریعترین سیارههای در حال چرخش در سامانه خورشیدی هستند. هر چقدر چیزی سریعتر بچرخد، نیروی گریز از مرکز هم بیشتر بر آن اثر میگذارد.
مثالی از تاثیر نیروی گریز از مرکز روی شکل سیاره
یک مثال واضح از نیروی گریز از مرکز واردشده بر یک جسم، سیاره کوتوله هائومیا (Haumea) است. این سیاره ی کوتوله در کمربند کویپر، منطقهای از اجرام یخی بیرون از مدار نپتون، قرار دارد. به گفته کین، هائومیا تقریبا به اندازه پلوتو است، اما با یک دور کامل تنها در هر ۴ ساعت، به قدری سریع میچرخد که تقریبا تخم مرغی شکل است!
