کتاب ۱۱۰ سوال از لازوتکین فضانورد روس
مریم فخیمی: هر رویایی سرنوشتی دارد و آن سرنوشت توسط تو رقم میخورد. اگر قرار بود رویاهایمان را دفن کنیم، هرگز در آن دوران زیبای کودکی به سراغمان نمیآمدند.
کمتر پیش میآید تا شانس گفتگوی نزدیک با فضانوردان را داشته باشیم. بیشتر افرادی که به نجوم و فضا علاقمندند آرزو دارند زمین را ازآنسوی فضا تماشا کنند. این اتفاق برای تعداد اندک شماری از ساکنین این کره خاکی میتواند رخ دهد. روسها پیشگام فتح فضا بودند؛ از یوری گاگارین تا الکساندر لازوتکین.
در ذهن اغلب ما سوالات بیشماری درباره سفر پرمخاطره و هیجانانگیز به فضا وحود دارد. دوست داریم بدانیم که آیا فضانوردان انسانهای متفاوتی هستند؟ چگونه در شرایط بیوزنی ماموریت خود را انجام میدهند؟ چطور غذا میخورند؟ و اصلا چطور فضانورد شدند؟ و سوالات بسیاری که یافتن پاسخشان شاید برای همه ما ایرانیان به راحتی ممکن نباشد.
در کتاب 110 سوال از لازوتکین فضانورد روسی به سوالات بسیاری پاسخ داده شده است.
نویسنده کتاب، از کودکی آرزوهایی داست، از جمله دیدار و گفتگو با یک فضانورد؛ کسی که از آن سوی زمین اخباری شگفت برای تعریف داشته باشد و حس خارج شدن از جو زمین و صمیمی شدن با انوار ستارگان را میداند. این آرزو در شهریور 94 با سفر نویسنده به روسیه، کشوری که تاریخش با فضا عجین شده رنگ واقعیت به خود گرفت.
به هر موزه و میدان مسکو که سر بزنید، رد پایی از فضا در آن دیده میشود. نویسنده در آنجا با یکی از فضانوردان که در ساخت لباس فضایی دستی داشت، مصاحبهای ترتیب میدهد. وی در نمایشگاه ماکس 2015 در شهرک ژکوفسکی روسیه با الکساندر ایوانویچ لازوتکین، فضانورد برجسته روسیه ملاقات کرده و به آرزوی دوران کودکی خود میرسد.
لازوتکین نیز سفر فضایی را در آرزوهای دوران کودکیاش پرورانده بود. فضانوردی متواضع، مهربان و پر از حس بشردوستی. لازوتکین یکی از ماجراجوترین فضانوردان زمان خود بود. اوج خطر و هیجان در سفر فضایی این فضانورد در دو حادثه اتفاق افتاد؛ حوادثی که میتواند ایدهای برای ساخت فیلمهای علمیتخیلی باشد. سفر لازوتکین به میر در سال 1997 بسیار پرماجرا شد. در روز 23 فوریه در ایستگاه یک آتشسوزی رخ داد که او و همکارانش بلافاصله وارد عمل شدند و آن را خاموش کردند اما از آن وحشتناکتر حادثه تصادف ناو باربری پروگرس بود که نه در گذشته و نه بعد از آن چنین اتفاقی نیفتاده بود.
اما نخستین سوال نویسنده از لازوتکین این بود: هنگامی که به فضا رسیدید زمین چه جلوهای داشت؟ و شما چه حسی داشتید؟”
پاسخ جذاب وی را با هم میخوانیم:
“اولین بار که زمین را از فضا میدیدم، خیلی شگفت زده شدم. پیش خود میگفتم پایه آن کجاست؟ روی چه چیزی قرار گرفته؟ اگر پایه ندارد، باید به وسیله نخ از جایی آویزان باشد! در واقع اولین چیزی که توجه من را به خود جلب کرد، شکل گرد کره زمین بود که بدون هیچ نخی که آن را گرفته باشد، در فضا شناور بود. توپ بسیار زیبایی که در کهکشان در حرکت بود و از آنجا مرز کشورها دیده نمیشد، انگار زمین همانند خانهای برای من و دیگر فضانوردان بود که از بالا خانهمان را تماشا میکردیم. از آنجا زمین مثل یک کلاه توری شکل پیچیده به نظر میآمد و چشمانداز خاصی داشت. در آنجا هیچ مرزی، مانع و تحمیلی وجود نداشت و آنجا میشد بشریت را درک کرد. دیدن زمین از آن بالا، به انسان احساس نشاط میدهد. زیبایی عجیبی دارد. وقتی از آن بالا میبینی که انسانها با این جواهر با ارزش آفرینش چگونه رفتار و مرتباً آن را تخریب میکنند، غمگین میشوی. دیدن تغییرات منفی در چهره زمین به دلیل بیتوجهی انسانها ناراحت کننده است. نه فقط من بلکه سفر به فضا در بیشتر فضانوردان و شاید بتوان گفت در همه آنها تغییر و تحولات عجیبی به وجود میآورد که نمیشود دلیل آن را تشریح کرد.
امیدوارم تمام سیاستمداران و رهبران قدرتمند جهان حداقل در طول عمرشان یک بار به فضا سفر کرده و کره زمین را از آن بالا ببینند. آن وقت آنها سعی میکنند کشور خودشان را بیابند و دریابند که کشور آنان بخش کوچکی از زمین و کره زمین هم چقدر در مقایسه با گستره بدون مرز کائنات کوچک است. “
نویسنده که تجربیات خوبی در زمینه فضا در روسیه کسب کرده بود تصمیم میگیرد این تجربیات را با دیگران هم شریک شود. پس دست به قلم میشود.
کتاب پیش رو مجموع 110 پرسش و پاسخ در زمینههای مختلف فضانوردی از قبیل: آموزش فضانوردی، آینده و نحوهی زندگی در فضا است.
نیلوفراحمدیمرزدشتی نویسنده کتاب « ۱۱۰ سوال از لازوتکین فضانورد روس» است. این کتاب در سال 95 توسط اندیشگاه فناوریهای نوین منتشر شد.