مریم فخیمی: آژانس فضایی چین اعلام کرد به‌زودی اولین تلسکوپ فضایی پرتو ایکس (HXMT) را پرتاب خواهد کرد. این تلسکوپ فضایی با بررسی کهکشان راه‌شیری منابع اشعه ایکس را رصد خواهد کرد.
این تلسکوپ فضایی دارای قابلیت‌های منحصربه‌فردی برای مشاهده اجرام آسمانی با انرژی بالا مانند سیاهچاله‌ها و ستاره‌های نوترونی است. دانشمندان امیدوارند با کمک این تلسکوپ اسرار پیدایش سیاهچاله‌ها و میدان‌های مغناطیسی قوی در ستارگان نوترونی را حل کنند.
هان شگوآگن یکی از دانشمندان این پروژه گفت: «ما به دنبال کشف فعالیت جدید سیاهچاله‌ها، مطالعه وضعیت ستارگان نوترونی که تحت شرایط گرانش و چگالی زیاد هستند و قوانین فیزیکی تحت میدان مغناطیسی شدید هستیم. انتظار می‌رود این مطالعات منجر به پیشرفت‌های جدید در فیزیک شود.»
این تلسکوپ که میدان دید بازتری دارد در مقایسه با ماهواره‌های کشورهای دیگر، منطقه وسیع‌تر و محدوده انرژی گسترده‌تری را بررسی خواهد کرد. به گفته هان شگوآگن، این تلسکوپ در محدوده انرژی گسترده 250-1 کیلو الکترون‌ولت فعالیت خواهد کرد. این محدوده تلسکوپ را قادر می‌سازد بسیاری از مشاهداتی که قبلاً نیازمند چندین ماهواره بود را انجام دهد.
ماهواره اشعه ایکسی چون تلسکوپ چاندرا ناسا که در سال 1999 پرتاب شد منابع اشعه ایکس بین 80 الکترون‌ولت تا 10 کیلو الکترون‌ولت را بررسی می‌کرد، با پرتاب تلسکوپ جدید چین اطلاعات چاندرا تکمیل خواهد شد.
این تلسکوپ دارای مزایای آشکاری برای مشاهده سیاهچاله‌ها و ستاره‌های نوترونی که اشعه ایکس ساطع می‌کنند است. به گفته هان این تلسکوپ به‌طور مؤثرتری می‌تواند کهکشان را اسکن کند.
مطالعه سیاهچاله‌ها و ستاره‌های نوترونی اغلب از طریق رصد سامانه‌های دوتایی که اشعه ایکس منتشر می‌کنند انجام می‌شود. اشعه ایکس از گازهای فوق‌العاده گرم موجود در بقایای ابرنواختر و یا جفت ستارگانی که یکی از آن‌ها ستاره نوترونی و یا سیاهچاله است، حاصل می‌شود.
با مطالعه تابش اشعه ایکس از سیستم دوتایی، ستاره‌شناسان می‌توانند اجرام فشرده همچون سیاهچاله‌ها و ستاره‌های نوترونی را مطالعه کنند.
به کمک تلسکوپ فضایی جدید چین شاید بتوان به این پرسش‌ها پاسخ داد: سیاهچاله یا ستاره نوترونی چگونه ماده را از ستاره همدمش می‌گیرد؟ چه چیزی باعث ساطع شدن اشعه ایکس می‌شود؟
سیاهچاله‌ها و ستاره‌های نوترونی بسیاری در جهان وجود دارد که ما درک کاملی از آن‌ها نداریم. بنابراین نیازمند ماهواره جدیدی هستیم که رصدهای دقیق‌تر و بیشتری انجام دهد.
درعین‌حال، کارشناسان امیدوارند که HXMT منابع عمده اشعه ایکس کیهانی مانند هسته کهکشانی فعال را رصد کند.
به گفته دانشمندان، هسته کهکشانی فعال ناحیه‌ای متمرکز در مرکز کهکشان‌هاست که معمولاً در تمام ناحیه‌های طیف الکترومغناطیسی از بقیه کهکشان درخشان‌تر است. کهکشانی که دارای هسته کهکشانی فعال باشد را کهکشان فعال می‌نامند. تصور می‌شود علت این پدیده برافزایش سیاهچاله کلان‌جرم مرکز کهکشان میزبان است. هسته‌های کهکشانی فعال پرنورترین اجرام در عالم هستند و بررسی آن‌ها می‌تواند هم به کشف اجرام دور کمک کند و هم به تصحیح یا دستیابی به مدل‌های کیهان‌شناختی.
حدود 10 ماهواره اشعه ایکس دیگر نیز قبلاً فضا را اسکن کرده و چندین منبع آسمانی اشعه ایکس را کشف کرده بودند. اما منابع گاهی اوقات متغیر و شدید هستند و در یک یا دو اسکن قابل رصد نیستند، بنابراین تلسکوپ HXMT بارها کهکشان راه‌شیری را رصد کرده و اجرام آسمانی فعال و متغیری که منبع اشعه ایکس هستند را جستجو خواهد کرد.
این تلسکوپ 2800 کیلوگرمی در سال 2017 پرتاب شده و به مدت 4 سال به جستجوی آسمان خواهد پرداخت.